DN mất 14.300 tỉ đồng kiểm tra chuyên ngành mỗi năm: Quá mức cần thiết, không hiệu quả

Để thực hiện các quy định, thủ tục về quản lý chuyên ngành, mỗi năm doanh nghiệp phải bỏ ra khoảng 30 triệu ngày công và khoảng 14.300 tỉ đồng.

Đây là số liệu tính toán sơ bộ do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) báo cáo Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về tình hình kiểm tra việc thực hiện các yêu cầu về quản lý chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu thuộc phạm vi quản lý của các Bộ.

dn mat 14300 ti dong kiem tra chuyen nganh moi nam qua muc can thiet khong hieu qua
Kết quả kiểm tra cho thấy tỷ lệ, các lô hàng không đạt yêu cầu là rất thấp (dưới 1%), trong khi mức phí kiểm tra chuyên ngành đối với doanh nghiệp ngày càng tăng cao (điển hình như phí kiểm dịch thú y). (ảnh minh hoạ)

Tính toán sơ bộ cho thấy để thực hiện các quy định, thủ tục về quản lý chuyên ngành, mỗi năm doanh nghiệp phải bỏ ra khoảng 30 triệu ngày công và khoảng 14.300 tỉ đồng.

Trên thực tế, nhiều mặt hàng chịu sự điều chỉnh của nhiều quy định khác nhau, thuộc thẩm quyền của nhiều đơn vị trong cùng một Bộ, hoặc của nhiều Bộ khác nhau. Tỷ lệ mặt hàng phải thực hiện 2 hoặc 3 thủ tục kiểm tra chuyên ngành với các cơ quan quản lý nhà nước khác nhau chiếm khoảng 58%.

Theo CIEM, thực tế cho thấy kiểm tra chuyên ngành đang quá mức cần thiết, song không có hiệu quả về quản lý nhà nước, ví dụ như các quy định về kiểm dịch sản phẩm động vật nhập khẩu, kiểm tra an toàn thực phẩm, hoạt động in… Kết quả kiểm tra cho thấy tỷ lệ, các lô hàng không đạt yêu cầu là rất thấp (dưới 1%), trong khi mức phí kiểm tra chuyên ngành đối với doanh nghiệp ngày càng tăng cao (điển hình như phí kiểm dịch thú y).

“Những bất cập của hoạt động kiểm tra chuyên ngành đã và đang tạo gánh nặng cho doanh nghiệp, gây bất lợi đến cải thiện môi trường kinh doanh. Đa số các doanh nghiệp cho rằng thủ tục, thời gian và chi phí kiểm tra chuyên ngành không thuận lợi hơn cho doanh nghiệp so với trước. Có khá nhiều vướng mắc của doanh nghiệp đã được phát hiện, phản ánh trong thời gian dài; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các giải pháp cụ thể để xử lý các vướng mắc này, nhưng vẫn chưa được các Bộ, ngành có liên quan quan tâm giải quyết. Điều này khiến doanh nghiệp nản lòng, giảm dần niềm tin và sự kỳ vọng vào những thay đổi cải cách từ các Bộ, ngành, và do vậy ảnh hưởng nghiêm trọng tới tính hiệu lực, hiệu quả của các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ”, báo cáo của CIEM chỉ ra.

Chính vì vậy, CIEM kiến nghị các Bộ rà soát, loại bỏ ít nhất 50% số mặt hàng thuộc danh mục phải kiểm tra chuyên ngành do Bộ, ngành mình quản lý trước tháng 12/2017.

Trong thời gian qua, theo đánh giá của CIEM đã có một vài chuyển biến nhỏ trong quản lý, kiểm tra chuyên ngành. Cụ thể, Bộ Y tế tháo gỡ các vướng mắc, bất cập cho doanh nghiệp chế biến thủy sản trong kiểm tra nhà nước và công bố phù hợp ATTP đối với các nguyên liệu, phụ gia, bao bì nhập khẩu để sản xuất hàng xuất khẩu; Bộ Công thương bãi bỏ kiểm tra formaldehyte đối với sản phẩm dệt may.

Tuy nhiên, theo đánh giá của CIEM nhìn chung kiểm tra chuyên ngành không có nhiều cải thiện, chủ yếu là tiền kiểm, thực hiện trước khi thông quan; kiểm tra chuyên ngành quá mức cần thiết, kiểm tra theo lô hàng (không áp dụng quản lý rủi ro, quản lý trên cơ sở đánh giá sự tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp), do vậy gây nhiều khó khăn, làm tăng chi phí bất hợp lý và tạo gánh nặng hành chính quá mức đối với doanh nghiệp.

Theo kết quả rà soát (đến tháng 4/2017), hiện có đến 414 văn bản quy phạm pháp luật liên quan tới quản lý, kiểm tra chuyên ngành.

Đối với hàng hoá phải kiểm tra chất lượng (sản phẩm, hàng hóa có khả năng gây mất an toàn – hàng hoá nhóm 2 – do các Bộ quản lý chuyên ngành ban hành Danh mục), số lượng hàng hoá nhóm 2 là 478 Nhóm hàng hoá (với hàng nghìn mặt hàng). Nhiều mặt hàng có tên “mặt hàng khác”, không minh bạch, không cụ thể, gây khó khăn cho doanh nghiệp khi thực thi và tạo quyền cho cán bộ quản lý nhà nước.

chọn
Bất động sản 2025 và những con số
Cả nước giảm còn 34 tỉnh thành; hơn 500 dự án được khởi công, khánh thành; hơn 100.000 căn nhà ở xã hội đã hoàn thành... Thị trường bất động sản khép lại năm 2025 với nhiều con số đáng chú ý.