Dùng thuốc kháng sinh, điều trị gout bừa bãi dễ bị hoại tử da

	Hơn 50% người bệnh sử dụng kháng sinh không đúng cách
	Báo động gia tăng tình trạng kháng thuốc kháng sinh

Nam gặp nhiều hơn nữ

Tỷ lệ bị Steven Johnson ở Việt Nam có xu hướng ngày càng gia tăng do việc sử dụng thuốc bừa bãi, không tuân theo chỉ định của bác sĩ.

Hội chứng Steven Johnson có đặc điểm nổi bật là các tổn thương ở da, niêm mạc xảy ra cấp tính với tình trạng hoại tử lan rộng, bóc tách lớp thượng bì (tổn thương da thường < 10% diện tích cơ thể), có thể đe dọa đến tính mạng.

Theo BS Trần Thiên Tài, phòng khám Dị ứng – Miễn dịch lâm sàng (BV Đại học Y Dược TP.HCM), bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, trung bình từ 25 – 47 tuổi, ở nhiều chủng tộc khác nhau trên thế giới, nam gặp nhiều hơn nữ, tỷ lệ mắc mới mỗi năm khoảng 1.1/1.000.000 người trên thế giới, tỷ lệ tử vong vào khoảng 5%. Tuy chưa có thống kê chính xác nhưng hiện nay tỷ lệ bị Steven Johnson ở Việt Nam có xu hướng ngày càng gia tăng do việc sử dụng thuốc bừa bãi, không tuân theo chỉ định của bác sĩ.

Tính đến thời điểm hiện tại, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM đã tiếp nhận nhiều trường hợp người bệnh bị Steven Johnson, đa số là do bị dị ứng thuốc như thuốc kháng sinh, thuốc chống co giật, thuốc điều trị gout…Trong đó, một số trường hợp do dị ứng với các loại sản phẩm mỹ phẩm như kem trộn làm trắng da.

Cụ thể, một người bệnh nữ (42 tuổi, ngụ tại Tiền Giang) đến khám vì bị nổi ban đỏ ở da, kèm các mụn nước, bóng nước, có chỗ đã trợt và hoại tử ở da. Trước đó người bệnh có sử dụng một loại kem thoa da không rõ nguồn gốc với mục đích tẩy tế bào chết, làm trắng mịn da. Sau khi dùng liên tục 10 ngày, người bệnh bắt đầu có biểu hiện bệnh. Người bệnh được chẩn đoán bị hội chứng Steven Johnson do dị ứng với mỹ phẫm. Sau khi nhập viện điều trị, người bệnh hiện đã ổn định.

Một trường hợp dị ứng thuốc gây ra bệnh cảnh Steven Johnson được điều trị tại BV Đại học Y Dược TP HCM.

Một trường hợp khác là bệnh nhân nam (55 tuổi, ở TP.HCM) đến khám vì có các thương tổn da tương tự, ngoài ra còn viêm loét ở miệng và bộ phận sinh dục. Qua thăm khám bác sĩ xác định đây là một trường hợp dị ứng thuốc gây ra bệnh cảnh Steven Johnson.

Người bệnh cho biết, có sử dụng một loại thuốc dùng cho người bệnh gout, sau khi dùng khoảng 20 ngày thì bắt đầu xuất hiện các triệu chứng. Người bệnh sau đó đã được cho nhập viện điều trị và theo dõi trong vòng 10 ngày. Các bác sĩ đã tư vấn bệnh nhân tránh không được sử dụng lại loại thuốc đã sử dụng.

Những người bệnh bị Steven Johnson đều phải nhập viện, theo dõi chặt chẽ và cần tìm ra nguyên nhân. Đối với những trường hợp bị dị ứng thuốc, cần xác định loại thuốc bị dị ứng, người bệnh tuyệt đối không được sử dụng lại loại đã gây dị ứng, bác sĩ Tài nhấn mạnh.

Triệu chứng thường gặp

Đặc điểm lâm sàng của bệnh bao gồm các triệu chứng ở toàn thân như sốt, mệt mỏi, ho, viêm họng, đau khớp, nôn ói, tiêu chảy.

Nguyên nhân gây ra Steven Johnson bao gồm 4 nhóm. Một chủ yếu do dị ứng thuốc kháng sinh, thuốc chống co giật, thuốc điều trị gout, thuốc kháng viêm giảm đau, vaccin... Hai là do nhiễm trùng, nhiễm siêu vi như vi rút viêm gan, Epsein – Barr virus, enterovirus, liên cầu nhóm A... Ba là do bệnh lý ác tính, còn lại là do vô căn.

Bác sĩ Trần Thiên Tài cho biết thêm, đặc điểm lâm sàng của bệnh bao gồm các triệu chứng ở toàn thân như sốt, mệt mỏi, ho, viêm họng, đau khớp, nôn ói, tiêu chảy. Trường hợp nặng có thể thay đổi ý thức, lơ mơ, hôn mê; các triệu chứng ở da niêm như các hồng ban đa dạng ở da, niêm mạc, nhiều mụn nước, bóng nước, có nhiều chỗ trợt và hoại tử da. Tổn thương dạng hình bia không điển hình, kèm theo đó là những tổn thương niêm mạc lan tỏa gây viêm lở loét các hốc tự nhiên, thường từ 2 hốc trở lên như viêm loét chảy máu trong miệng và quanh miệng, viêm kết mạc, chảy máu dưới kết mạc, loét giác mạc, viêm đường sinh dục tiết niệu. Về vị trí tổn thương, lúc đầu đối xứng ở 2 tay, 2 chân, mặt, phần trên thân người, sau diễn tiến lan rộng ra toàn thân. Diện tích tổn thương thường < 10% cơ thể.

Việc điều trị cho hội chứng Steven Johnson giống như điều trị cho một người bệnh bỏng vì tình trạng hoại tử da nặng nề, đe dọa tử vong. Người bệnh cần được can thiệp điều trị sớm bằng các phương pháp như điều trị nâng đỡ bồi hoàn đầy đủ nước và điện giải, kiểm soát tình trạng nhiễm trùng, chăm sóc vùng da và niêm mạc bị trợt, hoại tử. Ngoài ra còn điều trị bằng các thuốc corticoide, ức chế miễn dịch, Globulin miễn dịch truyền tĩnh mạch…

Khi người bệnh có các dấu hiệu lâm sàng kể trên, đặc biệt, trước đó có sử dụng các loại thuốc, mỹ phẩm cần phải đến khám tại các chuyên khoa để được đánh giá, chẩn đoán sớm từ đó có phương pháp điều trị kịp thời, nhằm tránh những hậu quả nặng nề, bác sĩ Tài khuyến cáo.