Kết quả bầu cử tổng thống Mỹ chưa thể ngã ngũ trong đêm 3/11

Trong nhiều tuần qua, Tổng thống Trump và các đồng minh đã phát đi tín hiệu sẽ không chấp nhận kết quả bầu cử nếu thua cuộc.

Sát ngày bỏ phiếu, ông Trump còn thẳng thừng đưa ra một khẳng định chưa từng có: Nếu cuộc bầu cử diễn ra công bằng, cơ quan kiểm phiếu không nên tính các phiếu bầu đến sau đêm 3/11. 

Trong một đoạn tweet đăng tải ngày 30/10, Tổng thống Trump nhấn mạnh: "Cuộc bầu cử kết thúc vào ngày 3/11 chứ không phải vài tuần sau đó!" 

Hai ngày sau tại bang Nevada, ông Trump tiếp tục: "Một số bang chậm chân đang muốn có thêm thời gian để kiểm phiếu dù cuộc bầu cử kết thúc vào ngày 3/11. Hi vọng tòa án không chấp nhận kết quả của họ".

Tại sự kiện tranh cử cách đây một tuần, ông Trump nói: "Bạn sẽ muốn toàn bộ công tác kiểm kê phiếu bầu hoàn tất vào tối ngày 3/11".

Trên thực tế, viễn cảnh mà ông Trump vẽ ra không thể và chưa bao giờ xảy ra. Từ trước đến nay chưa có bang nào của Mỹ công bố kết quả chính thức ngay trong đêm bầu cử.

Theo New York Times, người Mỹ quen với việc biết kết quả trong đêm bầu cử vì các cơ quan báo chí thường dự đoán người thắng cuộc dựa trên các kết quả kiểm phiếu cục bộ thay vì kết quả hoàn chỉnh khi công tác kiểm phiếu thực sự hoàn tất.

Dự đoán của các cơ quan báo chí nên được hiểu là: Ứng viên A đang bỏ xa đối thủ nhờ số lượng phiếu bầu ấn tượng ở nhiều bang quan trọng nên ứng viên B trên thực tế sẽ không thể san bằng khoảng cách. Do đó, A trở thành người thắng cuộc trong đêm bầu cử.

Kết quả chưa ngã ngũ trong đêm 3/11

Điểm khác biệt trong cuộc bầu cử tổng thống năm nay không phải là thời điểm có kết quả kiểm phiếu cuối cùng mà là thời điểm các cơ quan báo chí thu thập đủ thông tin để đưa ra dự báo chính xác ai là người thắng cuộc.

Nếu tòa án can thiệp buộc các bang ngừng kiểm phiếu sau ngày 3/11 như đề xuất của ông Trump, qui trình bầu cử sẽ xuất hiện lỗ hổng lớn và lá phiếu của hàng triệu cử tri bỏ phiếu đúng hạn và đúng qui cách sẽ trở thành mớ giấy lộn vô nghĩa.

Bà Thea McDonald, phát ngôn viên thuộc chiến dịch tranh cử của ông Trump, cho hay: "Từ ứng viên Joe Biden, Đảng Dân chủ, giới truyền thông chính thống đến công chúng Mỹ, ai ai cũng đều muốn biết một kết quả mà họ có thể tin tưởng và không lá phiếu hợp lệ nào bị bỏ sót".

"Tổng thống Trump và Đảng Cộng hòa từ lâu đã đấu tranh cho các nguyên tắc chủ chốt của nền dân chủ Mỹ. Ở nhiều bang, chúng tôi đã giành thắng lợi trong cuộc chiến chống lại nỗ lực trì hoãn ngày bầu cử của Đảng Dân chủ", bà McDonald tiếp tục.

Đề cập đến việc một số bang chấp nhận lá phiếu đến muộn không có dấu bưu điện rõ ràng, bà McDonald nói đây "chính xác là vấn đề kiểm phiếu muộn là ông Trump đang đấu tranh ngăn chặn".

Tuy nhiên, ông Trump lại chỉ trích việc kiểm phiếu và thống kê phiếu bầu sau ngày bầu cử, một kịch bản có thể xảy ra bất chấp hạn chót nhận phiếu bầu của các bang. Phát ngôn viên McDonald của ông Trump từ chối giải thích hay làm rõ điểm này.

Các cuộc bỏ phiếu qua thư thường mất nhiều thời gian để xử lí hơn so với bỏ phiếu trực tiếp. Do lo ngại lây nhiễm Covid-19 tại các điểm bỏ phiếu tập trung, số lượng cử tri bỏ phiếu qua thư năm nay đã đạt con số kỉ lục 94 triệu, bằng hơn 2/3 tổng số phiếu bầu năm 2016.

Vì các cử tri chọn bỏ phiếu qua thư phần đông đều ủng hộ Đảng Dân chủ nên các thống kê chỉ dựa trên kiểm phiếu trực tiếp hay chỉ dựa vào kiểm phiếu qua thư đều không thể đại diện cho bức tranh chung.

Hơn nữa, do những rối rắm xoay quanh các qui tắc bỏ phiếu, năm nay có nhiều cử tri bỏ phiếu tạm thời hơn so với thông thường. Do đó, các quan chức bầu cử sẽ phải xác minh lá phiếu trước khi kiểm phiếu.

Colorado là bang đã tiến hành bỏ phiếu qua thư trong nhiều năm, trong khi bang Florida đã cho phép các quan chức xử lí phiếu bầu qua thư trước ngày 3/11. Các bang như thế có thể công bố người chiến thắng trong đêm bầu cử, tùy thuộc vào mức độ căng thẳng của cuộc đua.

Tuy nhiên ở nhiều bang khác như chiến địa Pennsylvania, một số quận sẽ không kiểm phiếu trước ngày 4/11 vì nguồn lực hạn chế. Do đó, họ thường mất vài ngày để có được kết quả chính xác.

Theo New York Times, nếu công tác kiểm phiếu kéo dài nhiều ngày sau 3/11, đó sẽ là bằng chứng cho thấy hệ thống bầu cử đang hoạt động trơn tru và mọi phiếu bầu đều được thống kê chứ không phải âm mưu gian lận nào.

Hơn nữa, dù cuộc bầu cử năm nay có nhiều bất thường nhưng chậm công bố kết quả kiểm phiếu lại là chuyện hết sức bình thường. Ngay cả trong các cuộc bầu cử suôn sẻ nhất, các quan chức bầu cử cũng không nhất thiết phải nhanh chóng công bố kết quả kiểm phiếu nếu cuộc cạnh tranh giữa các ứng viên quá suýt soát nhau.

Ví dụ, vào đêm bầu cử năm 2018, công chúng không thực sự biết rõ ai đã thắng trong các cuộc đua giành chức thống đốc ở bang Florida, Georgia và Wisconsin; trong cuộc đua vào Thượng viện ở Arizona và Florida; cũng như cuộc đua vào Hạ viện ở California, Georgia, New York, Texas và Utah.

Dù một vài nơi phải kiểm phiếu lại cũng như xảy ra tranh chấp pháp lí, nhưng đa phần những tranh chấp này không liên quan đến việc kiểm phiếu. Quá trình kiểm phiếu cần có thời gian để hoàn thành và tất cả đều phải đợi.

Nếu cuộc kiểm phiếu bị đóng băng vào lúc nửa đêm, thậm chí phiếu bầu trực tiếp cũng không kịp đếm. Và kiểm phiếu sau ngày 3/11 cũng không gây thiệt hơn cho đảng nào.

Vào năm 2012, bang Florida phải mất 4 ngày để gọi tên người chiến thắng là Tổng thống Barack Obama. Tuy nhiên, sự kiện đó không có gì đặc biệt đáng nhớ vì dù sao ông Obama cũng đắc cử mà không cần kết quả của bang Florida.

4 năm sau, bang Michigan kiểm phiếu trong hơn hai tuần sau ngày bầu cử 8/11 rồi mới công bố ông Trump giành chiến thắng giòn giã tại bang này.

Do kết quả bầu cử tổng thống chưa chắc sẽ được công bố trong đêm 3/11, ứng viên Đảng Dân chủ Joe Biden đã khẳng định ông sẽ không để Tổng thống Trump tuyên bố chiến thắng sớm trong đêm bầu cử trước khi có kết quả rõ ràng.

"Tôi sẽ không để ông Trump can thiệp cuộc bầu cử năm nay", ông Biden chia sẻ với phóng viên tại một sự kiện ở bang Philadelphia hôm 1/11 vừa qua.

Trước đó, Axios đưa tin Tổng thống Trump đã nói với các cộng sự rằng ông dự định sẽ tuyên bố chiến thắng sớm nếu kết quả cho thấy ông dẫn trước, dù thực chất chưa ai biết cuộc bầu cử sẽ ngã ngũ ra sao.