Nhiều căn hộ NOXH sau vài năm bàn giao bị đẩy giá lên gấp 2 - 3 lần

Dù nhu cầu về chỗ ở của người dân, đặc biệt là công nhân và người lao động tại các đô thị lớn như TP HCM và Hà Nội, ngày càng tăng cao, nhưng nguồn cung NOXH vẫn còn tắc nghẽn do nhiều rào cản từ quy hoạch, quỹ đất đến thủ tục pháp lý. 

Theo TS. Sử Ngọc Khương, Giám đốc cấp cao bộ phận Tư vấn đầu tư Savills Việt Nam, bức tranh nhà ở xã hội tại TP HCM không chỉ đơn thuần là vấn đề thiếu quỹ đất.

"Đây là bài toán tổng thể mang tính xã hội học cao. Nhiều dự án hoàn thiện nhưng không có người dân chuyển đến sinh sống, do hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và yếu tố kinh tế đô thị chưa được đảm bảo.

Khi người dân không có nơi để an cư, có thể tạo ra những tệ nạn xã hội rất cao. Ở góc độ xã hội học, đây là một bài toán khá đau đầu ở các nước đang phát triển".

Chuyên gia Savills cũng chỉ ra thực trạng đáng lo ngại là nhiều căn hộ NOXH sau khi bàn giao chỉ vài năm đã bị đẩy giá lên gấp đôi, thậm chí gấp ba so với mức ban đầu. Điều này làm giảm cơ hội tiếp cận nhà ở của người có nhu cầu thực sự.

Nguyên nhân được cho là do thiếu hụt nguồn cung, chi phí xây dựng gia tăng và sự bất cập trong quy hoạch phát triển đô thị.

"Tại nhiều quốc gia, chính phủ có chính sách riêng để kiểm soát nguồn cung và giá NOXH. Ở Việt Nam, dù đã có Đề án NOXH và Quỹ nhà ở quốc gia, nhưng quỹ đất hạn chế khiến việc triển khai gặp khó khăn", ông Khương nhận định.

Mặc dù TP HCM đã đẩy mạnh triển khai các dự án nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân và nhà tái định cư, nhưng tình trạng mất cân bằng cung - cầu vẫn hiện hữu. Thành phố hiện dư thừa phân khúc nhà thương mại cao cấp trong khi người thu nhập thấp lại “vật lộn” tìm kiếm một nơi để an cư.

Vị chuyên gia đề xuất, cần xác định rõ quỹ đất và giao cho các nhà đầu tư triển khai theo hình thức KPI, kèm theo đó là các chính sách hỗ trợ về thủ tục pháp lý, tín dụng và biên lợi nhuận. Nếu có thể gỡ bỏ được những yếu tố này, đặc biệt là hỗ trợ nguồn vốn vay và lãi suất cho doanh nghiệp cũng như người dân thuộc nhóm thu nhập thấp, thì mới có thể đảm bảo nguồn cung cho thị trường.

Theo thống kê của Bộ Xây dựng, từ nay đến năm 2030, Việt Nam cần xây dựng ít nhất 1 triệu căn NOXH. Riêng tại TP HCM - nơi có hơn 9,5 triệu dân và lực lượng lao động nhập cư lớn, đây là nhiệm vụ mang tính sống còn trong chiến lược phát triển đô thị bền vững.

"Không thể nhìn NOXH đơn thuần là giải pháp ngắn hạn. Đây cần là một phần của chính sách an sinh dài hạn, bảo đảm cho người lao động không chỉ có chỗ ở, mà còn có điều kiện sống, học tập và làm việc lâu dài", theo ông Khương.