Nửa cuối đời vướng lao lí và những tội danh chưa định của cựu Chủ tịch BIDV Trần Bắc Hà

Bị can Trần Bắc Hà, cựu Chủ tịch Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV) đã qua đời sáng nay, 18/7/2019, và được xác định "tử vong ngoại viện".

Ông Trần Bắc Hà bị Bộ Công an khởi tố, bắt tạm giam vào tháng 11/2018 để điều tra về tội vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan hoạt động ngân hàng, theo Khoản 4 Điều 206 Bộ luật Hình sự năm 2015. T trước khi qua đời, ông bị tạm giam tại trại tạm giam của Cục Điều tra hình sự, Bộ Quốc phòng.

Công và tội đều ở BIDV 

Trước khi vướng vòng lao lí, ông Trần Bắc Hà được xem là người có quyền lực và có ảnh hưởng bậc nhất với ngành tài chính ngân hàng. Sự nghiệp của ông chủ yếu gắn liền với BIDV, có đến 35 năm ông làm việc tại nhà băng này từ nhân viên cho đến khi nắm quyền lực cao nhất.

Ông Trần Bắc Hà sinh năm 1956 tại tỉnh Bình Định và làm việc ở BIDV từ năm 25 tuổi. Sau đó, ông Hà đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng khác như Giám đốc Sở Giao dịch III, Giám đốc Công ty quản lí nợ và Khai thác tài sản BIDV, Giám đốc Công ty chứng khoán BIDV…

Ông Trần Bắc Hà được xem là một người có công lớn trong thời gian làm việc tại BIDV. (Ảnh: Thanh Niên).

Ông Trần Bắc Hà được bổ nhiệm Giám đốc Chi nhánh BIDV tỉnh Bình Định đúng 10 năm từ khi làm việc tại nhà băng này.

Năm 1999, Giám đốc chi nhánh Bình Định Trần Bắc Hà được cất nhắc làm Phó tổng giám đốc BIDV. 4 năm sau, ông được chọn là Ủy viên HĐQT kiêm Tổng giám đốc BIDV.

Đầu năm 2008, ông Trần Bắc Hà chính thức "cầm trịch" vai trò quyền lực nhất tại BIDV, là Chủ tịch HĐQT, là người đại diện sở hữu gần 40% trên tổng số 95,3% cổ phần Nhà nước nắm giữ tại BIDV. Ông đã ngồi ghế Chủ tịch BIDV cho đến khi nghỉ hưu theo chế độ vào ngày 1/9/2016.

35 năm làm việc tại BIDV, ông Hà được xem là người có nhiều đóng góp giúp BIDV khẳng định vị thế trong ngành tài chính, ngân hàng. BIDV đã lên sàn năm 2011, thu về gần 1.600 tỉ đồng từ việc chào bán thành công toàn bộ 84,7 triệu cổ phần đưa ra đấu giá khi đó. 

Năm 2015, trước thời điểm ông Hà về hưu một năm, BIDV đã nhận sáp nhập thành công Ngân hàng TMCP Phát triển nhà Đồng bằng Sông Cửu Long (MHB), để trở thành nhà băng có tổng tài sản lớn nhất hệ thống.

Lợi nhuận BIDV giai đoạn ông Trần Bắc Hà làm Chủ tịch HĐQT. (Đồ hoạ: Phúc Minh).

Sau khi nghỉ hưu, cựu Chủ tịch BIDV còn tiếp tục thực hiện nhiều dự án nông nghiệp và chăn nuôi lớn trong và ngoài nước, các dự án tập trung chủ yếu tại Lào và Campuchia. 

Công ty TNHH Đầu tư và phát triển Campuchia, Công ty TNHH Đầu tư và phát triển Myanmar và Công ty TNHH Đầu tư và phát triển Quốc tế là 3 doanh nghiệp lớn của ông Trần Bắc Hà sau khi nghỉ hưu.

Trước khi bị khởi tố là 2 lần vướng tin đồn bị bắt

Tin đồn ông Trần Bắc Hà bị bắt đầu tiên xuất có từ năm 2013, khi ông vẫn là Chủ tịch BIDV, đã khiến thị trường chứng khoán bị "thổi bay" 1,6 tỉ USD. Đến năm 2017, tức khi đã về hưu, tin đồn tương tự tiếp tục xảy ra, và vốn hóa thị trường lại tiếp tục bốc hơi 1,8 tỉ USD.

Trả lời về ảnh hưởng của những tin đồn thất thiệt, cựu Chủ tịch BIDV nghi ngờ có người trục lợi từ việc tung ra tin đồn, nhất là sau diễn biến về bắt bầu Kiên và những lùm xùm liên quan lãnh đạo một số ngân hàng.

"Những kẻ tung tin đồn có thể kiếm được từ 500-700 tỉ đồng sau những biến động dữ dội trên thị trường tài chính", ông Trần Bắc Hà từng nói. Đây cũng được xem là một trong những phát ngôn gây sốc của cựu Chủ tịch BIDV về thị trường tài chính ngân hàng trong thời gian còn làm việc.

Ngoài ra, ông Hà cũng từng dính phải tin đồn cho Ngân hàng Phương Nam vay 5.000 tỉ đồng, hỗ trợ Phương Nam thâu tóm Sacombank. Tuy nhiên, ông Hà bác bỏ và cho rằng hỗ trợ Phương Nam là trong sáng, minh bạch.

Còn những tội danh chưa định 

Tháng 6/2018, Uỷ ban Kiểm tra Trung ương kết luận dấu hiệu vi phạm tại BIDV. Ông Trần Bắc Hà, nguyên Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐQT BIDV phải chịu trách nhiệm chính về những vi phạm, khuyết điểm của Ban thường vụ Đảng ủy nhiệm kì 2010-2015 và 2015-2020.

Kể từ khi nghỉ hưu, sóng gió luôn đeo bám cựu Chủ tịch BIDV Trần Bắc Hà. (Ảnh: Tuổi Trẻ).

Theo kết luận, ông Hà đã vi phạm quy trình, thủ tục, thẩm quyền, quy định về tín dụng trong phê duyệt chủ trương, quyết định một số khoản cho vay, bảo lãnh, đầu tư, quản lí nợ. Trong đó có việc phê duyệt chủ trương cho vay 4.700 tỉ đồng đối với 12 công ty liên quan đại án xét xử Phạm Công Danh và đồng phạm xảy ra tại Ngân hàng Xây dựng (VNBC).

Với cá nhân ông Trần Bắc Hà, Uỷ ban Kiểm tra Trung ương xác định những vi phạm của ông là "rất nghiêm trọng", vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc, có biểu hiện áp đặt, thiếu dân chủ trong chỉ đạo, điều hành, vi phạm nghị quyết của Ban Thường vụ Đảng ủy về nghĩa vụ, trách nhiệm của người giữ chức vụ trong hệ thống BIDV.

Với vai trò nguyên Bí thư Đảng uỷ, nguyên Chủ tịch HĐQT BIDV, ông Trần Bắc Hà bị kỉ luật bằng hình thức khai trừ khỏi Đảng.

Một tháng sau, ông Trần Bắc Hà bị triệu tập đến tòa trong vụ Phạm Công Danh - Trầm Bê, nhưng đều cáo vắng vì lí do sức khỏe.

Tháng 11/2018, Bộ Công an đã khởi tố, bắt tạm giam ông Trần Bắc Hà để điều tra về tội vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng, theo Khoản 4 Điều 206 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Ông Trần Bắc Hà bị khởi tố vào tháng 11/2018 vì có liên quan sai phạm tại Công ty CP Chăn nuôi Bình Hà. (Ảnh: Thanh Niên).

Bộ Công an cho biết ông Trần Bắc Hà liên quan đến các sai phạm trong việc tiếp nhận hồ sơ, thẩm định và đề xuất phê duyệt, kí hồ sơ đồng ý cấp tín dụng cho Công ty CP Chăn nuôi Bình Hà (Hà Tĩnh) vay vốn với các điều kiện ưu đãi sai quy định, vi phạm quy định của ngân hàng, gây thiệt hại cho BIDV hơn 800 tỉ đồng.

Tháng 1/2019, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an tiếp tục ra quyết định bổ sung quyết định khởi tố bị can với cựu Chủ tịch BIDV về tội Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng, theo Điều 206 Bộ luật Hình sự 2015. 

Ông Hà bị cáo buộc có sai phạm liên quan việc phê duyệt, cấp tín dụng cho Công ty TNHH Thương mại và du lịch Trung Dũng, trong khi công ty này không đủ điều kiện cấp tín dụng, vay vốn, với các điều kiện ưu đãi sai quy định, đến nay gây thiệt hại cho BIDV hàng trăm tỉ đồng.

Và ngày 18/7, khi vẫn đang bị tạm giam để điều tra về các tội danh này, cựu Chủ tịch BIDV đã qua đời ở tuổi 63. Hãng tin Reuters khi thông tin về cái chết của ông Trần Bắc Hà, cho rằng trước đây ông đã đến Singapore để điều trị bệnh gan.