Trầu cau gây ung thư và thói quen khó bỏ ở Đài Loan

Theo CNN, ở hầu hết các thành phố khác, cảnh tượng này dễ khiến người ta liên tưởng đến dịch vụ tình dục. Nhưng ở đây thì không. Ling Ling bán những quả cau, "món nhai chơi" gây nghiện ở Đài Loan, hay các nước như Ấn Độ, Myanmar và một số khác ở châu Á.

"Càng xinh đẹp, bạn càng kiếm được nhiều tiền. Đó là lý do tôi mặc đồ như vậy", Ling nói.

Ling Ling chuẩn bị trầu cau để bán cho khách bên trong một bốt kính ở Đài Bắc. Ảnh: CNN

Theo số liệu thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới WHO), 1/10 dân số thế giới nhai trầu cau. Trong khi đó, cau đứng thứ 4 trong số nhóm thục phẩm gây nghiện trên thế giới, chỉ sau thuốc lá, rượu và đố uống có caffein. Tại Đài Loan, 9 trong số 10 bệnh nhân ung thư miệng có thói quen nhai trầu.

Dọc theo các tuyến phố và đường cao tốc ở Đài Loan, những gian hàng lấp lánh ánh đèn neon cùng "người đẹp trầu cau" chuyên phục vụ khách hàng và lái xe. Được bọc trong lá trầu và nhai như kẹo cao su, món này có thể đem lại cảm giác như đang thưởng thức cà phê espresso hay chất kích thích amphetamine. Ở đây, trầu cau còn được mệnh danh là "kẹo cao su xứ Đài".

Khác với một ly cà phê mỗi ngày, trầu cau có thể gây ung thư. Nhưng đáng báo động là tại Đài Loan, 9/10 bệnh nhân ung thư vòm họng có thói quen nhai trầu cau. Chen Wen, một tài xế taxi, cho biết anh có thể làm việc lâu hơn trong nhiều giờ sau khi nhai trầu cau và nhả thứ nước màu đỏ vào chiếc cốc nhựa.

"Khi nhai trầu tôi có thể làm việc lâu hơn. Điều đó rất tuyệt", anh nói.

Trong khi đó, một số cô gái nói nhai trầu cau có thể khiến họ cảm tháy phấn chấn hơn. Nhiều người lại tiết lộ trầu cau giúp xóa tan cảm giác khó chịu sau mỗi cơn say. Có người còn gọi đây là một loại rượu thuốc Trung Quốc.

Ngoài trầu và cau thông thường, món này còn có thể được thêm vị thuốc lá, chanh hoặc các "gia vị" khác. Ngọt và đắng là vị được cảm nhận phổ biến nhất.

Trầu cau còn được coi là "kẹo cao su xứ Đài" vì người dân ở đây có thói quen nhai chúng như nhai kẹo cao su. Ảnh: CNN

Thói quen nhai trầu đang bị chỉ trích vì có nhiều ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe. Một số nghiên cứu còn cho thấy nhai trầu có thể gây nguy cơ ung thư. Theo số liệu thống kê của Cơ quan Y tế và Phúc lợi năm 2012, hơn 5.700 người ở Đài Loan được chẩn đoán ưng thư miệng, trong đó 2.300 trường hợp tử vong vì căn bệnh này.

Nhiều người bán và người nhai trầu cho rằng chỉ có lá trầu là gây hại, còn cau thì có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, Tổ chức Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) cho biết riêng hạt cau đã chứa chất gây ung thư.

Hahn Liang-Jiunn, giáo sư tại Bệnh viện Đại học Đài Loan, cho hay có nhiều nguyên nhân lý giải vì sao nhai trầu lại phổ biến ở Đài Loan bất chấp các cảnh báo về sức khỏe. Những người làm việc ngoài trời như công nhân xây dựng, lái xe đường dài hay ngư dân cảm thấy như được nạp thêm năng lượng khi nhai trầu. Họ còn sử dụng nó để giữ ấm và không còn cảm giác khát nước.

Theo giáo sư Hahn, nhai trầu cũng giúp việc kết bạn dễ dàng hơn so với hút thuốc lá. Đó là lý do vì sao nhiều người trẻ bắt đầu nhai trầu sớm.

Từ năm 2014, chính quyền Đài Bắc áp dụng hình phạt với bất kỳ ai khạc nhổ trầu bừa bãi trên đường phố và yêu cầu họ tham gia các lớp cai nghiện. Đài Loan cũng khuyến khích nông dân địa phương trồng các loại cây thay thế. Khoảng 4.800 ha trồng trầu dự kiến được trồng thay thế bằng trà, trái cây họ cam quýt hoặc xoài. Bên cạnh đó, quy định về trang phục cũng sẽ được áp dụng đối với những “người đẹp trầu cau” như Ling Ling.

Các biện pháp tương tự cũng đang được áp dụng một một số nước khác. Tại Papua New Guinea, cảnh sát lập các bốt kiểm tra người nhai trầu và xử phạt sau khi ban hành lệnh cấm. Trong khi đó ở Myanmar, chính phủ yêu cầu tất cả nhân viên không nhai trầu trong giờ làm việc và khởi động chiến dịch loại bỏ cửa hàng bán trầu cau tại nơi công cộng, bao gồm các địa điểm thu hút khách du lịch.

Xiao Hui đã bán trầu cau nhiều năm và không muốn con mình sau này làm công việc như Ling Ling. Ảnh: CNN

Một số bằng chứng cho thấy các quy định thắt chặt đang có tác dụng. Nếu như trước đây, hình ảnh răng nhuộm đen do nhai trầu được coi là một biểu tượng của cái đẹp thì giờ đây, điều đó không còn đúng nữa.

"Tôi từng nhai trầu khi làm việc trong một nhà máy cách đây 10 năm. Tôi ăn trầu vì thấy mọi người đều làm vậy. Nhưng từ khi chuyển đến Đài Bắc, hầu như không có người bạn nào của tôi ăn trầu. Tôi sẽ không bao giờ đụng đến nữa. Nó có hại cho sức khỏe và cũng khiến mình không đẹp chút nào", một người tên Hippo nói.

Trong một cửa hàng ven đường ở Đài Bắc, Xiao Hui đang tất bật chuẩn bị hàng bán. Ngón tay trỏ của Xiao chuyển sang màu nâu sau nhiều năm tiếp xúc với cau và hàm răng đã chuyển màu tối vì thói quen nhai trầu.

"Thậm chí khi chính quyền nói rằng nó không tốt cho sức khỏe và gây bệnh ung thư, nhiều khách hàng của tôi vẫn quay lại. Nếu bạn đã nhai rồi, bạn sẽ không bỏ được đâu".

Tuy nhiên, Xiao lại mong muốn một tương lai khác cho con gái ba tuổi:

"Tôi không muốn bọn trẻ nhai trầu vì nó không tốt cho sức khỏe", Xiao nói. "Và tôi cũng không muốn chúng làm những cô gái bán trầu cau vì đó không phải công việc tốt".