VAFI: Cảng Qui Nhơn chậm niêm yết, suất đầu tư nâng cấp Bến số 1 cao bất thường

Hiệp hội Các Nhà Đầu tư Tài chính (VAFI) vừa có văn bản gửi Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Hội đồng quản trị (HĐQT) Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines), HĐQT CTCP Cảng Qui Nhơn phản ánh tình trạng chi phí tư vấn và quản lý tại Cảng Qui Nhơn gấp gần 3 lần khu vực tư nhân.

Theo văn bản kiến nghị, Cảng Qui Nhơn còn tồn tại nhiều vấn đề quản trị doanh nghiệp, niêm yết chứng khoán và đang bị các cổ đông nghi ngờ về suất đầu tư cao và mong muốn đây sẽ là đơn vị đầu tiên phải cam kết suất đầu tư bằng với khu vực doanh nghiệp tư nhân.

Thứ nhất, VAFI cho rằng HĐQT Cảng Qui Nhơn đã thổi phồng thành tích kinh doanh năm 2019, báo cáo không trung thực (theo số liệu báo cáo tài chính đã được kiểm toán).

Căn cứ báo cáo tài chính năm 2019 của Cảng Qui Nhơn, lợi nhuận trước thuế đạt 128,5 tỷ đồng tăng 7% so với 2018 nhưng thực tế lại giảm 3 tỷ so với năm 2018 (120 tỷ đồng).

Năm 2019 khấu hao cơ bản là gần 52 tỷ đồng, năm 2018 khấu hao cơ bản gần 63 tỷ đồng, như vậy khấu hao của 2019 đã giảm gần 11 tỷ nhưng chưa rõ nguyên nhân. VAFI cho rằng nếu mức khấu hao năm 2019 như năm 2018 thì lãi trước thuế năm 2019 chỉ còn gần 118 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, trong 6 tháng đầu năm 2019, quyền quản trị doanh nghiệp  thuộc về CTCP Đầu tư và Khoáng sản Hợp Thành và sau đó được chuyển giao cho Vinalines ngày 29/6/2019 (trước đó Vinalines đã có thời gian chuẩn bị tiếp quản doanh nghiệp khoảng một năm).

6 tháng đầu năm 2019 Công ty Hợp thành báo cáo lợi nhuận sau thuế  hơn 56 tỷ đồng, nếu tính khấu hao theo mức cũ năm 2018 thì Công ty Hợp Thành vẫn tăng trưởng lợi nhuận so với 2018.

Còn 6 tháng cuối năm dưới sự điều hành của người Vinalines cử xuống thì lợi nhuận sau thuế chỉ đạt 47 tỷ, thấp hơn cùng kỳ năm 2018.

Một vấn đề được VAFI nêu ra là lượng hàng hóa năm 2019 tăng thêm gần 1 triệu tấn, doanh thu tăng gần 100 tỷ, tương đương tăng 10% so với 2018 nhưng lợi nhuận lại giảm so với 2018 ở thời kỳ Vinalines quản lý  trong khi yếu tố giá cước và nhiều yếu tố cơ bản khác không thay đổi.

Thông thường hàng hóa 6 tháng cuối năm sẽ nhiều hơn 6 tháng đầu năm nhưng lợi nhuận lại giảm mạnh trong thời kỳ Vinalines điều hành Cảng Quy Nhơn.

Công ty Hợp Thành còn mù mờ về khai thác cảng, lại chưa phải là nhà quản lý tài chính chuyên nghiệp nhưng khi chuyển giao sang Vinalines thì nhiều khoản chi tiêu không hợp lý tăng lên.

VAFI cho biết cổ đông đang quan ngại nếu không được cảnh báo, giám sát tốt thì Cảng Qui Nhơn sẽ trở lại thời kỳ trước (tiêu cực tham nhũng) khiến quyền lợi của cổ đông nhà nước và tư nhân sẽ bị xâm phạm nghiêm trọng.

Tại đại hội cổ đông Cảng Qui Nhơn ngày 26/6, cổ đông có đưa ra vấn đề này và đề nghị tổng giám đốc giải trình nhưng không nhận được câu trả lời đúng vấn đề mà chỉ nói vòng vo là công ty đã thực hiện đúng các qui định về tài chính của nhà nước.

Vấn đề thứ hai được VAFI nêu ra là nghị quyết đại hội cổ đông ngày 29/6/2019 có nội dung đưa Cảng Qui Nhơn lên sàn chứng khoán nhưng cho tới nay doanh nghiệp vẫn không thực hiện bất kỳ công việc gì cho tiến trình niêm yết.

Thủ tục niêm yết Cảng Qui Nhơn đã thực hiện từ mấy năm trước nhưng khi việc niêm gần hoàn tất thì bị tạm dừng do doanh nghiệp bị thanh tra về thoái vốn nhà nước. Tuy nhiên khi kết quả thanh tra thoái vốn giải quyết xong thì HĐQT mới của Vinalines vẫn không hề thực hiện niêm yết.

VAFI cho biết tại đại hội cổ đông ngày 26/6, các báo cáo của HĐQT, Ban Điều hành và Ban Kiểm soát không hề đề cập tới việc niêm yết cũng như không giải thích hay xin lỗi cổ đông khi không hoàn thành nhiêm vụ. Cổ đông rất bất bình và lo lắng liệu HĐQT có thực hiện cam kết đưa Cảng Qui Nhơn lên sàn chứng khoán trong năm 2020 hay không?

VAFI đề nghị Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước vào cuộc và thi hành kỷ luật ở mức  khiển trách các thành viên HĐQT đại diện vốn nhà nước của Vinalines theo điểm 1 Điều 28 Nghị định 106 ban hành ngày 23/10/2017 về quản lý người đại diện phần vốn nhà nước.

Đồng thời, Hiệp hội cũng đề nghị Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước phạt hành chính HĐQT càng Qui Nhơn về hành vi trốn niêm yết, không xúc tiến việc niêm yết trong năm 2019.

Vấn đề thứ ba VAFI đưa ra là cổ đông lo lắng tài sản bị thất thoát khi HĐQT mới thực hiện dự án đầu tư xây dựng Bến số 1 Cảng Qui Nhơn.

Tổng mức đầu tư dự toán cho việc cải tạo nâng cấp Bến số 1 dài 350 m lên tới 497 tỷ đồng. VAFI cho biết đây chỉ là cải tạo nâng cấp cầu bến và nạo vét vùng nước trước bến mà chưa có đầu tư máy móc thiết bị và trong tình trạng cơ sở hạ tầng của cảng đã có đầy đủ.

Phía nhà thầu tư vấn thiết kế dự án (công ty con do Vinalines nắm 49% vốn) cho biết cơ sở đưa ra con số 497 tỷ đồng dựa vào các biểu giá của nhà nước chứ không dựa vào thực tế. Chi phí chỉ cải tạo cầu tàu và 1 phần nạo vét trước bến ở qui mô 480x35 m vượt quá xa tổng chi phí xây dựng hạ tầng cho một cảng biến mới.

VAFI nhận định con số này "không đáng tin cậy, có thể chỉ là bình phong cho các nhóm lợi ích".