Bí thư Nguyễn Thiện Nhân: 'Cần quy hoạch để một bộ phận sinh con thứ 3'

Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Thiện Nhân phát biểu tại nghị trường sáng 31/5. (Ảnh: Ngọc Thắng).

Thảo luận tình hình KT-XH tại nghị trường sáng 31/5, Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Thiện Nhân cho biết 2 ngày nay, nghị trường đã nghe những kiến nghị liên quan tới công việc 6 tháng cuối năm, 1 năm tới, 5 năm tới.

Có những việc bàn hôm nay vì sự phát triển của đất nước trong giai đoạn 2030 - 2045. Do đó, ông muốn đề cập vấn đề để đất nước phát triển bền vững trong tương lai mà ngay bây giờ phải làm.

Ông Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, một quốc gia bền vững có thể nêu ở 5 yếu tố: bền vững về chính trị, kinh tế, xã hội, môi trường và cuối cùng là lao động và dân số.

Nhấn mạnh đến yếu tố cuối cùng là lao động và dân số, Bí thư Thành ủy TP HCM phân tích, nếu như 2 người trưởng thành sinh 2 người con, thì khi nghỉ hưu, mất đi, thì xã hội có 2 người thay thế. Đó là tỷ suất sinh hướng tới mức sinh thay thế.

Tuy nhiên, thống kê cũng cho thấy, cứ 20 trẻ đến 20 tuổi thì có 1 trẻ mất do đau yếu trong quá trình, như vậy chỉ còn 19 trẻ. 10 cặp vợ chồng sinh đúng 20 thì khi lớn lên chỉ còn 19 trẻ, không có đủ.

Cho nên, họ khuyến cáo, tỷ suất sinh 10 người phải sinh 21 cháu, tức là tỷ suất sinh 2,1 cháu trên 1 phụ nữ. “Tỷ suất này gọi là thay thế, xã hội bền vững”, ông Nhân nêu.

Theo ông Nhân, điều này nói dễ nhưng làm không dễ, vì nhiều quốc gia thực hiện không thành công.

“Ví dụ Nhật Bản, sau nhiều chục năm nỗ lực thì bây giờ mức sinh là 1,4 cháu trên 1 phụ nữ, chứ không phải 2,1. Theo dự báo, trong vòng 50 năm tới, dân số Nhật Bản giảm 40 triệu người, thiếu lao động trầm trọng, dư thừa năng lực giao thông, trường học, bệnh viên, quỹ an sinh xã hội, bảo hiểm nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng”, ông Nhân cho hay.

Bí thư Thành ủy TP HCM cho biết, trước bối cảnh này, năm 2017, T.Ư đã ban hành Nghị quyết 21 về vấn đề công tác dân số trong tình hình mới.

Đây là nghị quyết quan trọng, trong đó xác định chúng ta có mục tiêu là duy trì vững chắc mức sinh thay thế của đất nước, đó là tỷ lệ sinh bình quân 2,1 trẻ/phụ nữ.

“Tuy nhiên, chúng ta có nên giảm dưới 2,1 nữa không?”, ông Nhân đặt vấn đề, đồng thời cho hay theo kế hoạch cũ là phấn đấu 2020 giảm xuống còn 1,8, mục tiêu là không hợp lý nên Nghị quyết T.Ư đã đề nghị thay đổi.

Đến 31/12/2017 thì Chính phủ có Nghị quyết 37 về công tác dân số, theo đó chỉ tiêu hàng đầu cũng là duy trì vững chắc mức sinh thay thế và coi dân số là một chỉ tiêu kế hoạch KT-XH, vận động mỗi cặp vợ chồng nên sinh đủ 2 con.

“Mục tiêu tỷ lệ sinh là 2,1 cháu trên một phụ nữ, nhưng nếu vận động mỗi cặp vợ chồng 2 con không đạt mục tiêu”, ông Nhân nêu.

Dẫn số liệu tỷ lệ sinh ở một số vùng hiện nay, ông Nhân cho hay, thực tế đồng bằng sông Hồng mức sinh 2,16 cháu/phụ nữ là tương đối ổn, Tây Bắc, miền núi phía Bắc 2,4 cháu hơi cao nhưng cái này đóng góp cho cả nước.

Bắc Trung bộ và duyên hải Trung bộ 2, 3 cháu cũng hơi cao nhưng là cần thiết vì vùng Đông Nam bộ chỉ 1,62 cháu, Tây Nam bộ 1,8 cháu.

“Chừng nào Đông Nam bộ và Tây Nam bộ sinh vẫn thấp thì sinh trên 2 cháu, có con thứ 3 ở phần còn lại của đất nước là cần thiết”, ông Nhân nói.

Từ đó, Bí thư Thành ủy TP HCM kiến nghị cần chuyển đổi nhận thức để đất nước đạt 2,1 cháu/phụ nữ thì phải có một bộ phận sinh con thứ 3 thì mới đủ. Và cần phải có quy hoạch để không băn khoăn việc này.

"Chính phủ cần có hướng dẫn mức sinh phù hợp cho các địa phương chứ không phải chỗ nào cũng giảm. Chừng nào miền Nam mà chưa đạt tỷ lệ sinh thay thế thì miền Bắc còn phải bù. Chúng tôi mong Chính phủ sẽ hướng dẫn cho hợp lý để đến 2035 - 2045 đất nước 100 năm thì dân số vẫn bền vững”, ông Nhân bày tỏ.