CBRE: Bất động sản cao cấp, hạng sang nguy cơ hình thành bong bóng

Tại Diễn đàn bất động sản nhà ở "Kết nối hiện tại – kiến tạo tương lai" do CBRE tổ chức mới đây, ông Võ Huỳnh Tuấn Kiệt, Giám đốc thị trường nhà ở CBRE Việt Nam, cho biết giá sơ cấp tại TP HCM và Hà Nội đã tăng 35-45% chỉ sau một năm. Riêng quý III, giá căn hộ ở TP HCM tăng thêm 15-18%, trung bình khoảng 90 triệu đồng mỗi m2 với 70% nguồn hàng mới năm nay thuộc phân khúc bất động sản cao cấp và hạng sang, kéo bằng giá vượt xa thu nhập trung bình của phần lớn người dân đô thị.

Dữ liệu từ Knight Frank Việt Nam cũng cho thấy mặt bằng giá sơ cấp bình quân căn hộ TP HCM đạt gần 96 triệu đồng mỗi m2, tăng 8,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, gần 60% lượng hàng mở bán có giá trên 100 triệu đồng mỗi m2, phần còn lại chủ yếu ở mức trên 60 triệu đồng mỗi m2. Nguồn cung hạng sang lấn át nhà trung, cao cấp khiến giá liên tục lập đỉnh trong năm nay.

Giá nhà tăng mạnh trong nhiều năm khiến không ít chuyên gia liên tưởng đến giai đoạn bất động sản Trung Quốc một thập kỷ trước, khi thị trường liên tục sốt đất, thanh khoản cao, dòng vốn đổ vào ồ ạt và tâm lý đầu tư theo đám đông lên ngôi – trước khi sụp đổ hàng loạt khi tín dụng bị siết lại. Điều này làm dấy lên lo ngại Việt Nam có thể lặp lại kịch bản tương tự nếu không kiểm soát tốt rủi ro.

Đánh giá về nguy cơ, ông Kiệt cho rằng Việt Nam không đi đúng quỹ đạo của Trung Quốc nên không hoàn toàn lặp lại kịch bản này.

Dù vậy vẫn có rủi ro với phân khúc cao cấp nếu giá bị đẩy quá xa với sức mua thực. Bong bóng có thể xuất hiện ngay cả trong bối cảnh thiếu cung khi giới đầu cơ găm hàng, kỳ vọng lợi nhuận ngắn hạn và lượng vốn chảy vào thị trường vượt sức hấp thụ.

Ông nhắc lại giai đoạn 2007-2011 khi thị trường trong nước tăng giá quá nhanh, tín dụng siết lại và giao dịch gần như đóng băng.

Hiện tại, đà tăng giá căn hộ cao cấp và hạng sang chưa có dấu hiệu dừng lại, trong khi giao dịch nghiêng nhiều về đầu cơ, ít dựa trên nhu cầu ở thật.

Khi mức giá vượt xa khả năng chi trả, thị trường có thể bước vào trạng thái bão hòa, bên bán không muốn giảm giá, bên mua e dè rủi ro và thanh khoản suy yếu.

Đây là kịch bản xấu nhưng hoàn toàn có thể xảy ra nếu giá tiếp tục leo lên mức phi lý 200-250 triệu đồng mỗi m2 mà không tương xứng với chất lượng sản phẩm và mức thu nhập bình quân.

Ở góc nhìn tổng thể, bà Dương Thùy Dung, Giám đốc điều hành CBRE Việt Nam, nhận định nguy cơ bong bóng với phân khúc cao cấp là có, song với toàn thị trường vẫn ở mức thấp.

Khác với Trung Quốc, nơi nguồn cung được bơm mạnh suốt thời kỳ tăng trưởng thần tốc và nhiều địa phương coi bất động sản là động lực GDP, thị trường Việt Nam lại chịu tình trạng thiếu cung kéo dài.

Ba năm gần đây, nguồn cung nhà ở tại TP HCM chỉ đạt chưa tới 20.000 sản phẩm, thấp hơn nhiều so với mức trung bình 30.000 - 40.000 căn mỗi năm giai đoạn 2018 - 2021. Hạ tầng đô thị phát triển chậm hơn nhu cầu mở rộng dân số, thủ tục pháp lý kéo dài và quỹ đất trung tâm thu hẹp khiến số dự án mới ra thị trường không đáp ứng đủ nhu cầu.

Chính sự khác biệt về cung – cầu này giúp Việt Nam ít có khả năng rơi vào kịch bản khủng hoảng giống Trung Quốc trong ngắn hạn.

Dù vậy, bà Dung cho rằng ranh giới giữa tăng trưởng mạnh và bong bóng tài sản rất mong manh nếu giá tiếp tục vượt sức mua của xã hội.

Ở triển vọng dài hạn, chuyên gia bất động sản Lê Quốc Kiên nhận định dư địa tăng trưởng của bất động sản vẫn khả quan nhờ tốc độ đô thị hóa, gia tăng dân số cơ học và dòng dịch chuyển công nghiệp. Tuy vậy, ông lưu ý nguy cơ xuất hiện "điểm nghẽn thanh khoản" tại phân khúc cao cấp, nơi giá đã tăng mạnh nhiều năm và phụ thuộc lớn vào dòng tiền đầu cơ.

Theo ông Kiên, thị trường vận hành theo chu kỳ, giá không tăng mãi và cũng không giảm mãi, điều quan trọng là xác định đúng giá trị thực và lựa chọn thời điểm phù hợp.

Giai đoạn hiện nay đòi hỏi chiến lược thận trọng, chọn lọc dự án có pháp lý rõ ràng, ưu tiên giá trị khai thác thực tế và dòng tiền cho thuê ổn định thay vì kỳ vọng tăng giá ngắn hạn.

Theo giới chuyên môn, điểm sáng thị trường đang nằm ở chính sách điều hành của nhà nước. Nhiều biện pháp điều tiết thị trường đang được cơ quan chức năng đưa ra sớm, trước khi rủi ro bong bóng lan rộng.

Các đề xuất liên quan thuế tài sản, hạn chế đầu cơ, cải cách pháp lý, tháo gỡ cho dự án tồn đọng, phát triển nhà ở xã hội và phân khúc hợp túi tiền đang được xây dựng.

Cơ quan quản lý cũng thể hiện rõ quan điểm hỗ trợ tăng nguồn cung thực, kiểm soát kỳ vọng giá, hướng đến thị trường minh bạch và ổn định hơn.

Trong bối cảnh giá nhà tăng nhanh nhất thập kỷ, những bước điều tiết này được xem như "van giảm áp" quan trọng nhằm hạ nhiệt thị trường và đưa cơ cấu sản phẩm về trạng thái cân bằng hơn, đặc biệt với nhóm trung cấp - phân khúc đáp ứng nhu cầu ở thật và có biên độ hấp thụ tốt.

Nền tảng đó, theo các chuyên gia, sẽ góp phần duy trì sự phát triển bền vững và hạn chế hình thành chu kỳ tăng nóng mới.

Với nhà đầu tư, khuyến nghị chung là cần xác định mục tiêu dài hạn dựa trên nhu cầu thực, dòng tiền và khả năng tài chính.

Các sản phẩm sở hữu pháp lý rõ ràng, nằm trong khu vực có hạ tầng hoàn thiện, mức giá tương ứng với tốc độ tăng trưởng kinh tế được đánh giá có biên độ giữ giá và khai thác tốt hơn thay vì chỉ dựa vào kỳ vọng tăng giá tức thời.

Thị trường hiện tại đòi hỏi chuyển dịch tư duy từ "lướt sóng" sang đầu tư giá trị, ưu tiên yếu tố sử dụng, cho thuê và tiềm năng dòng tiền bền vững, phù hợp với chu kỳ vận động mới của bất động sản.