![]() |
Cô giáo mê viết về người lính - Mã Thiện Đồng. |
Nhà giáo Mã Thiện Đồng sinh ra tại vùng quê Hải Dương trong một gia đình có truyền thống Cách mạng. Ngay từ khi còn nhỏ bà đã được cha mẹ kể cho nghe nhiều câu chuyện về sự anh dũng của người lính trong các cuộc chiến chống ngoại xâm.
Do đó, bà luôn dành nhiều tình cảm cho những con người "quyết tử cho tổ quốc quyết sinh". Cũng từ đây, Mã Thiện Đồng luôn khao khát trở thành một nhà giáo để truyền đạt cho học trò lòng yêu nước cũng như sự bất khuất của người lính bảo vệ độc lập chủ quyền dân tộc.
Sau giải phóng, khi gia đình chuyển vào Long An sinh sống và ước mơ của bà đã trở thành hiện thực. Ở vùng đất hào kiệt này, bà đã có nhiều cơ hội để tìm hiểu về những người lính Biệt động Sài Gòn xưa. Bà gặp hàng trăm người lính, đi bất kể đâu khi nghe ai đó báo tin có lính biệt động sinh sống để nghe họ kể về cuộc đời, cuộc chiến bảo vệ dân tộc.
![]() |
Trong hơn 20 năm bà tìm gặp hàng trăm nhân chứng lịch sử để viết về cuộc đời họ. Nhân vật Thiếu tá Nguyễn Văn Thương (người bị CIA cưa chân 6 lần) được bà khắc hoạ khá rõ nét. |
Năm 1996, khi nghỉ hưu, bà rong ruổi khắp các nơi để thu thập thông tin về những chứng nhân lịch sử thời chiến. Từ Nam ra Bắc, bà đi đến từng nhà, sinh hoạt chung với những chiến sĩ biệt động Sài Gòn để cảm và hiểu hơn cuộc đời của họ.
“Tôi rất thích viết về đề tài chiến tranh. Tôi có thể viết ở bất kỳ địa điểm nào, thời gian nào. Năm 1996, khi về hưu, lúc bấy giờ tôi mới thật sự có quỹ thời gian để viết. Tôi liền lên kế hoạch cho cuốn sách đầu tay mà mình ấp ủ bấy lâu và cuốn sách 'Biệt động Sài Gòn - chuyện bây giờ mới kể' đã ra đời", nhà giáo Đồng chia sẻ.
"Một lần vô tình tôi nghe được câu chuyện thế thái nhân tình, nỗi oan khiên chất chứa ngập tràn trong lòng của người nữ biệt động Sài Gòn năm xưa. Tôi lắng nghe, đồng cảm và hứa với lòng sẽ không để những con người, những câu chuyện lịch sử như vậy bị chìm vào quên lãng.
Nhiều người khi đọc tác phẩm của tôi viết về họ, như được sống lại những ngày lịch sử hào hùng của dân tộc. Nhiều người đã khóc vì trong sự vẻ vang đó chứa không ít gian khổ và nhiều người thân, bạn bè, đồng chí của họ đã vĩnh viễn ra đi” – nhà văn, nhà giáo Mã Thiện Đồng tâm sự.
![]() |
Những tác phẩm về người lính của bà được công chúng đánh giá cao. |
Trong tác phẩm của bà, ngoài nhân vật hình ảnh trận đánh của biệt động Sài Gòn như được sống lại với độc giả. Các trận đánh mà khi nhắc lại, những người thời ấy đều nhớ như in như trận cường tập vào rạp Kinh Đô, trận đánh tàu “Cạc” Mỹ ở cảng Sài Gòn, đột nhập tổng nha cảnh sát Mỹ… Cùng hàng loạt những hoạt động gian khổ nhằm chuẩn bị cho chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử được mô tả một cách chân thực như chính bà tham gia kháng chiến.
Trong tập sách, cuộc đời của Đại tá Nguyễn Đức Hùng (tức Tư Chu), người trực tiếp chỉ huy các đội Biệt động Sài Gòn, đồng chí Bảy Bê, anh hùng Lâm Sơn Náo, Huỳnh Phi Long… đã được bà khắc họa một cách giản dị nhưng đầy sự hy sinh bất khuất.
Nhiều nhân vật lịch sử được bà ghi lại khiến người đọc xúc động và khâm phục như Thiếu tá Nguyễn Văn Thương (người bị CIA cưa chân 6 lần), nữ biệt động Nguyễn Thị Mai - người phải sống trong cảnh “địa ngục trần gian”, chịu muôn vàn đau khổ về thể xác, tinh thần khi bị địch tra tấn nhưng vẫn không khai ra đồng đội, tổ chức cách mạng…
![]() |
Nhà văn Mã Thiện Đồng (áo tím) chụp hình lưu niệm cùng "Những thiên thần đường phố". |
Nhà văn, nhà giáo Mã Thiện Đồng chia sẻ: “Tôi may mắn có cơ hội tiếp xúc với nhiều nhân chứng lịch sử. Nhiều người trong họ chưa từng được nhắc đến vì một lý do nào đó. Tuy vậy, khi tiếp xúc với họ tôi cảm nhận được lòng quả cảm, anh dũng trong chiến tranh gian khổ. Nghe họ kể về cuộc đời phải lầm lũi mưu sinh khi cuộc chiến lùi xa mà tôi rơi nước mắt. Qua đó, tôi nhận ra rằng mình có một tâm hồn đồng điệu, cảm nhận sâu sắc về họ. Và họ trở thành người anh, người bạn của tôi. Tôi muốn tôn vinh những con người đã làm nên lịch sử, tôn vinh truyền thống lịch sử bằng chính ngòi bút của mình. Tôi tự hào vì việc mình làm được xã hội nhìn nhận tích cực. Mục đích của những cuốn sách tôi viết còn để khẳng định người làm nên lịch sử là “tài sản tinh thần” vô giá của dân tộc không bị mờ phai theo năm tháng”.
Sau hơn 20 năm, bà đã viết hơn 15 tác phẩm về những người lính, người chiến sĩ Biệt động Sài Gòn. Trong đó tiêu biểu là các tác phẩm: Biệt động Sài Gòn - Chuyện bây giờ mới kể, Ký ức tàu không số, Đoàn cảm tử quân trên biển… Mỗi tác phẩm, bà đều thổi vào đó những niềm yêu mến, kính trọng và khâm phục đối với những người anh hùng thầm lặng của tổ quốc. Để rồi, qua đó, độc giả như được tiếp thêm ngọn lửa về tình yêu thương đất nước, quá khứ hào hùng của dân tộc.