Mới đây, một ông lớn trong làng nước giải khát là TNHH Nước giải khát Coca-Cola Việt Nam (Coca - Cola Việt Nam) đã bị Tổng cục Thuế "tuýt còi" phạt và truy thu thuế với tổng số tiền xấp xỉ 821 tỷ đồng. Trong đó gồm 471 tỷ đồng tiền truy thu, 289 tỷ đồng tiền chậm nộp và phạt gần 62 tỷ đồng.
Trao đổi trên báo Tuổi trẻ, đại diện Cục Thuế TP HCM cho biết Coca-Cola Việt Nam bị đơn vị xếp vào vị trí hàng đầu trong danh sách doanh nghiệp nghi vấn có dấu hiệu chuyển giá do liên tục kê khai lỗ trong nhiều năm…
Trước đó, sau hơn 20 năm làm ăn kinh doanh tại Việt Nam, mãi đến năm 2015, Coca - Cola mới lần đầu tiền đóng thuế thu nhập doanh nghiệp khi công ty này lần đầu báo lãi.
Coca - Cola là một trong những đế chế sản xuất đồ uống, nước giải khát lớn mạnh và lâu đời nhất trên thế giới. Rất sớm hãng đã bước chân vào thị trường Việt Nam từ năm 1994. Công ty TNHH Nước giải khát Coca - Cola Việt Nam có vai trò điều hành hoạt động, sản xuất và phân phối các sản phẩm của Coca - Cola tại thị trường Việt Nam.
Công ty có trụ sở tại số 485, đường Xa Lộ Hà Nội, phường Linh Trung, quận Thủ Đức, TP. HCM. Người đại diện kiêm Tổng Giám đốc hiện nay là ông Ray Sanket, sinh năm 1973, quốc tịch Ấn Độ.
Với định hướng tập trung vào mảng đồ uống không cồn, đến nay Coca - Cola Việt Nam đã sở hữu trong tay dải sản phẩm rộng, trải dài từ đồ uống có ga như Coca - Cola, Sprite, Fanta cho tới nước tăng lực như Samurai, nước thể thao Aquarius và nước khoảng Dasani.
Theo số liệu mà chúng tôi có được, những năm gần đây ghi nhận doanh thu của Coca - Cola tăng trưởng đều đặn cả nghìn tỷ mỗi năm. Song, doanh nghiệp này chỉ ghi nhận mức lợi nhuận không đáng kể.
Năm 2016, Coca - Cola đạt doanh thu 6.872 tỷ đồng, con số này tăng thêm 346 tỷ đồng lên 7.218 tỷ đồng. Số liệu gần đây nhất có được, doanh thu Coca - Cola Việt Nam trong năm 2019 là 9.297 tỷ đồng, tăng 9% so với năm liền trước đó.
Nếu so sánh với một đối thủ "ngang tài ngang sức", với dải sản phẩm tương đồng là Suntory PepsiCo, doanh thu của Coca - Cola Việt Nam thấp hơn rất nhiều. Năm 2019, Suntory PepsiCo ghi nhận doanh thu 18.302 tỷ đồng, cao gấp đôi so với Coca.
Theo cơ quan thuế, "bí quyết" để Coca - Cola Việt Nam có thể liên tục kê khai lỗ nằm ở chi phí nguyên phụ liệu, trong đó chủ yếu hương liệu được nhập trực tiếp từ công ty mẹ với giá rất cao.
Trung bình chi phí nguyên phụ liệu chiếm trên 70% giá vốn, cá biệt năm 2006-2007 chi phí nguyên phụ liệu lên đến 80-85% giá vốn.
Đến cuối năm 2012, số tiền lỗ lũy kế của Coca-Cola đã lên đến 3.768 tỉ đồng, vượt cả số tiền đầu tư ban đầu của tập đoàn là 2.950 tỉ đồng.
Đáng chú ý, lợi nhuận theo báo cáo của đơn vị này thậm chí còn giảm hơn một nửa xuống còn 227 tỷ đồng vào năm 2017, bất chấp việc doanh thu vẫn tăng đều.
Đến giai đoạn 2018 - 2019, doanh nghiệp báo lãi lần lượt là 549 tỷ đồng và 812 tỷ đồng.
Song biên lợi nhuận/doanh thu (ROS) ghi nhận trong năm 2019 cũng chỉ đạt 7,3%, thấp hơn nhiều so với doanh nghiệp cùng ngành.
Tương tự, mặc dù có doanh thu cao gấp đôi so với Coca - Cola, nhưng nếu đặt trên bàn cân với Tân Hiệp Phát - một doanh nghiệp cùng ngành trong nước, hiệu quả kinh doanh ghi nhận là chưa tương xứng.
Năm 2019, tổng doanh thu của nhóm doanh nghiệp nhà Tân Hiệp Phát gồm: Tân Hiệp Phát Bình Dương, Number One Hà Nam và Number One Chu Lai, tương đương với Coca - Cola Việt Nam, xấp xỉ 9.240 tỷ đồng. Song lợi nhuận sau thuế của Tân Hiệp Phát lại bằng tổng lợi nhuận của hai ông lớn Coca - Cola và PepsiCo cộng lại.
Có thể thấy, mặc dù quy mô doanh thu và biên lợi nhuận gộp của Coca - Cola Việt Nam và Tân Hiệp Phát là tương đương nhau. Song, ghi nhận giá vốn hàng bán của Tân Hiệp Phát năm 2019 chỉ là 4.736 tỷ đồng, so với 6.112 tỷ đồng của Coca - Cola. Điều này dẫn tới sự chênh lệnh lợi nhuận cả nghìn tỷ đồng.
Tương tự, biên lợi nhuận gộp của InterFood - doanh nghiệp sở hữu thương hiệu trà bí đao Wonderfarm trong năm 2019 là 38%, nhỉnh hơn 1% so với Coca - Cola, nhưng biên lợi nhuận ròng của doanh nghiệp từng niêm yết trên sàn HOSE ghi nhận là 12,4%, cao hơn nhiều so với mức 7,3% mà Coca - Cola ghi nhận.
Quay lại với Coca - Cola Việt Nam, do nhiều năm ghi nhận lỗ, tính đến ngày 31/12/2019, vốn chủ sở hữu của công ty này vẫn đang thấp hơn 1.000 tỷ đồng so với vốn góp, tức vẫn còn lỗ luỹ kế hơn 1.000 tỷ đồng.
Cuối năm 2019, Coca - Cola có 9.697 tỷ đồng tổng tài sản, tăng 15% so với thời điểm đầu năm. Tổng nợ phải trả của doanh nghiệp tăng 423 tỷ đồng lên 2.558 tỷ đồng trong năm 2019 và chủ yếu là vay nợ ngắn hạn.
Liên quan đến quyết định phạt và truy thu gần 821 tỷ đồng tiền thuế đối với Coca - Cola Việt Nam, trao đổi với phóng viên Tuổi trẻ, đại diện hãng nước giải khát này cho biết công ty đã tạm nộp 821 tỷ đồng tiền thuế còn tranh cãi trong thời gian chờ kết quả khiếu nại theo các quy định pháp luật hiện hành, song khẳng định sẽ "tiếp tục theo đuổi khiếu nại theo quy định hiện hành".