Đột nhập ngôi làng kiếm sống nhờ... 'cõi âm' giữa tháng cô hồn

Làng nghề Phúc Am nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 15 km về phía nam, từ lâu đã thành "thủ phủ" sản xuất vàng mã lớn nhất tại miền Bắc.

Quanh năm Làng nghề vàng mã Phúc Am hoạt động và sản xuất liên tục, nhưng cứ đến dịp Tết Nguyên đám và Rằm tháng 7, người dân nơi dây lại càng tất bật với công việc hơn bao giờ hết.

Không giống nhiều địa phương làm hàng mã nổi tiếng khác như: làng Song Hồ (Thuận Thành, Bắc Ninh), làng Văn Hội (Văn Bình, Thường Tín, Hà Nội) chuyên sản xuất tiền vàng, quần áo và đồ trang sức thì làng Phúc Am lại tập trung vào các sản phẩm như hình nộm ngựa, voi, thuyền rồng, nhà, xe... chủ yếu phục vụ cho những khách hàng đi đền, phủ, miếu...

Người làm nghề không còn phải vẽ và cắt bằng tay các "hình nhân thế mạng", hình các đồ vật từ những tờ giấy xanh, đỏ, tím mà chỉ cần lấy mẫu có sẵn, mang đi in rồi về dán lên -qua đó tiết kiệm được rất nhiều thời gian.

Không khó để bắt gặp những sản phẩm chuyên phục vụ cho "người cõi âm" trên các con đường trong làng.

Hiện nay cả làng đang "vào vụ" sản xuất hàng phục vụ Rằm tháng 7 Âm lịch.

Theo ghi nhận của PV, ngay từ đường vào làng, các hình nộm vàng mã như, ngựa, voi, xe... được xếp đầy thành từng hàng dọc các con đường, ngõ xóm khắp trong làng.

Năm nay giá cả của các mặt hàng vàng mã, hình nộp không biến động nhiều. Một mô hình tướng lĩnh nếu mua số lượng lớn có giá dao động từ khoảng 200.000 – 300.000 đồng/hình nộm.

Mô hình ngựa, voi cao 2 mét được bán với giá trên 200.000 đồng/con, loại to đẹp nhất giá 500.000 đồng/con. Tuy nhiên, nếu trừ đi các chi phí mua nguyên liệu (và nếu cả thuê nhân công), tiền lãi trên các sản phẩm chỉ còn vài chục ngàn đồng

Nếu như trước đây cả làng có 10 hộ sản xuất chính, còn lại các gia đình thường nhận đồ về làm thuê thì 1,2 năm trở lại đây phần lớn các hộ tại làng đều tự mở xưởng và trở thành những cơ sở sản xuất.

Cũng cần phải nói rằng, việc đốt vàng mã vốn là hoạt động tín ngưỡng đã tồn tại rất lâu của người dân Việt Nam.

Nhưng gần đây Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã có công văn đề nghị các Phật tử không đốt vàng, mã tại các chùa, bởi đây là điều không có trong kinh sách nhà Phật. Nhà nước cũng khuyến khích người dân hạn chế đốt vàng mã, bài trừ các tệ nạn mê tín dị đoan. Tuy nhiên, vào các dịp lễ Tết, các lò đốt vàng mã vẫn đỏ lửa cho thấy, thói quen đốt vàng mã của người dân không thể cải thiện trong ngày một ngày hai được.

Trong khi đó, để làm ra một hình nộm phải trải qua rất nhiều công đoạn mà công việc đầu tiên là tạo dáng từ khuôn tre. Nhiều hộ trong làng đã phải đi mua tre từ các nơi cả tháng trước. Sau đó người thợ mới dán giấy bồi, trang trí...

Những sản phẩm hoàn thiện sẽ được phơi khô rồi chờ khách đặt đến lấy...

Công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ nên không phải ai cũng làm được. Mức thu nhập từ 50.000đ/ngày (với người mới học việc) đến 100.000đ với những ai đã lành nghề không quá cao, song so với những làng nghề vốn thuần nông thì nghề phụ này cũng là một kế sinh nhai "dễ chịu"...

Chính vì thế mà công việc này dù chỉ có tính thời vụ nhưng đang thu hút khá nhiều nhân lực của làng Phúc Am tham gia. Trong khi mức giá của hình nộm dao động từ 200.000đ đến 500.000đ tùy vào kích cỡ, độ phức tạp cầu kì...

Nắm bắt nhu cầu thị trường và tâm lí "trần sao âm vậy" của khách mua, ngoài các sản phẩm "truyền thống" giờ đây làng Phúc Am còn làm ra cả mô hình xe hơi, nhà lầu...

Dẫu rằng việc đốt vàng mã tràn lan đã bị lên án nhiều, được nhà nước kêu gọi hạn chế tuy nhiên vào các dịp lễ Tết, nhất là dịp tháng 7 cô hồn việc đốt vàng mã của người dân dù được tuyên truyền cũng chưa được cải thiện nhiều.