'Gã lông bông' với bộ sưu tầm Sâm Ngọc Linh khủng tới giấc mơ đưa thần dược giá rẻ tới người dân

Nếu gặp gỡ lần đầu ít ai biết người đối diện với khuôn mặt xương xương, cùng lối ăn mặt giản dị đang thong thả rót nước sâm mời khách lại là một nhà sưu tầm sâm Ngọc Linh với nhiều bình sâm có giá trị lên tới vài tỉ đồng.

Sau giây phút nói chuyện khách sáo ban đầu, khi đề cập tới chuyện sưu tầm, nghiên cứu sâm Ngọc Linh, Đào Văn Quang - người đàn ông có đôi mắt sáng và hàm răng đều tăm tắp bỗng hoạt bát, sôi nổi hẳn lên.

Nhà sưu tầm trẻ 35 tuổi có thể nói hàng giờ về thú săn sâm và ước mơ đưa sâm Ngọc Linh tới tay người dùng Việt.

Nhà sưu tầm Sâm Ngọc Linh trong một chuyến đi rừng. (Ảnh: A.V)

Từ cơn bạo bệnh tới việc ăn ngủ đều nghĩ tới sâm Ngọc Linh

Khi hỏi về khởi nguồn của ước mơ tưởng chừng như viển vông của mình, Quang chậm rãi kể về quãng thời gian cách đây gần 17 năm (năm 2002), khi anh mắc trọng bệnh tưởng như khó qua khỏi.

"Người cao gần 1m7 nhưng nặng chỉ có hơn 40 kg, nhiều người tưởng tôi nghiện nhưng thực chất tôi bị đau dạy dày cùng nhiều căn bệnh khác, bao nhiêu thuốc thang đều không qua khỏi. Rồi chứng kiến những người thân lần lượt qua đời do căn bệnh quái ác như ung thư... Tôi cảm thấy cuộc sống bế tắc, nhìn đời bằng con mắt màu xám", anh Quang hồi tưởng. 

Nhưng sau đó Quang được một người bạn mách nước dùng sâm để bồi bổ cơ thể và dùng nam dược để chữa bệnh. Căn bệnh dạ dày quái ác cùng nhiều chứng bệnh đeo đẳng anh và người thân thuyên giảm.

Kể từ đó, Quang tin rằng trong kho tàng dược liệu Việt có rất nhiều loài thuốc có thể giúp chính người Việt chữa bệnh.

Anh Quang cùng thợ săn sâm đào củ sâm Ngọc Linh tự nhiên tại Quảng Nam. (Ảnh: V.A).

Sau trải nghiệm của bản thân với sâm Ngọc Linh, anh Quang bước chân vào lĩnh vực mà trước kia cũng chưa bao giờ nghĩ tới, đó là săn tìm những loại dược liệu trong kho tàng của người Việt. "Qua trải nghiệm sức khỏe của bản thân, tôi thấy rằng dược liệu Việt như sâm Ngọc Linh có rất nhiều giá trị. Vì vậy tôi quyết tâm theo đuổi con đường này, dù cách đây hơn 10 năm khi nói tới ước mơ của mình nhiều người cảm thấy xa lạ và viển vông", anh Quang chia sẻ. 

Theo anh Quang trong xã hội công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngày càng sâu rộng, cơ thể con người có nguy cơ hấp thụ nhiều chất độc khác nhau và dẫn tới nguy cơ mắc nhiều căn bệnh hiểm nghèo. Do đó, Quang đã lăn lộn vào Nam ra Bắc, từ Tây Nguyên tới vùng núi phía Bắc để tìm hiểu về các loài dược liệu của Việt Nam. Bước chân chàng thanh niên quê Hải Dương dường như in dấu khắp các nẻo rừng thiêng, nước độc của dải đất hình chữ S. 

Anh hầu như không có mặt ở nhà khi dành thời gian lăn lộn với bà con dân tộc thiểu số để đi tìm những củ sâm lạ và độc.

Cũng chính vì lẽ đó, dù đã quá tuổi cập kê, anh vẫn độc thân và bị gia đình nhắc nhở về vai trò làm tròn bổn phận của người con trai, của việc lấy vợ sinh con nối dõi tông đường.

"Tôi bị cả nhà gọi là gã lông bông khi không lập gia đình, nghề nghiệp cũng không ổn định, suốt ngày đi rừng đi rú mà chẳng ra đồng tiền nào. Trong nhà thì toàn cây với củ" Quang hồi tưởng và chia sẻ "nhiều lúc cũng bị áp lực tâm lý nhưng rồi vẫn âm thầm kiên trì với ước mơ lớn của mình"

Một góc bộ sưu tập sâm Ngọc Linh của nhà sưu tập Đào Văn Quang. (Ảnh: A.V)

Bị sâm Ngọc Linh 'bỏ bùa'

Lăn lộn nhiều năm trong rừng để sưu tầm sâm, người thanh niên sinh ra tại đồng bằng Bắc Bộ trở thành người thân thuộc với bà con dân tộc thiểu số.

Cũng chính từ ngày tháng đó, anh đã được bà con dạy cho thế nào là sâm quý, cách củ sâm mọc lên, sinh trưởng, cách khai thác, cách phân định thật giả...

Theo anh Quang, muốn củ sâm còn nguyên vẹn, khi khai thác cần phải đánh bồng nguyên cả củ, tức là cả đất đá xung quanh. Khi lấy được củ sâm thì dội thêm chút nước vào để đất tơi ra và rụng khỏi gốc sâm.

Công cuộc khai thác phải thật cầu kì, tỉ mỉ thì những sợi rễ nhỏ, li ti mới không bị đứt, dáng củ sâm mới còn nguyên vẹn tạo nên tác phẩm đẹp toàn mỹ.

Trong quá trình vận chuyển sâm về nhà, phải bọc vô cùng cẩn thận vì chỉ sơ suất nhỏ cũng có thể làm củ sâm bị gãy, mất đi hình dáng ban đầu.

Từ năm 2006, sau những ngày tháng gian nan nhất, Quang cùng các cộng sự bắt tay tìm kiếm và thu mua sâm của đồng bào đào được. 

Những năm 2009 -2014, theo nhà sưu tầm Đào Văn Quang, lúc đó sâm còn rẻ, sâm chưa được nhiều người mua nên bà con sau khi khai thác được sâm về mang ra rệ đường quốc lộ 672 thuộc ba xã Ngọc Lây, Tê Xăng và Măng Ri (huyện Tu Mơ Rông) để bán cho khách vãng lai, ai có nhu cầu thì mua.

"Giá mua theo đống lúc đó còn rẻ, 2-4 triệu đồng/1kg sâm loại nhỏ, sâm loại to có giá 8-15 triệu đồng/1kg mà không có người mua".

Mỗi củ sâm sai khi được mua về, anh Quang đều mang đi kiểm định định tinh và định lượng tại Viện Dược liệu, Bộ Y tế. (Ảnh: Q.V)

Dẫu vậy, trong những thăng trầm của sâm, của mưu sinh và cả sự canh tranh khốc liệt khi người người đổ xô nhau đi săn lùng sâm, buôn qua bán lại sâm thì Quang vẫn kiên trì sưu tầm và nghiên cứu.

"Nhiều người bảo tôi bị ăn bùa ngải của sâm nên kiếm được bao nhiêu tiền, tôi cũng đều dồn hết mua sâm chỉ đơn giản để thỏa mãn niềm đam mê kỳ lạ đã " ăn sâu vào máu" của mình.

Quang chọn im lặng làm bí kíp gìn giữ bộ sưu tập của mình và chỉ chia sẻ với những người cùng chí hướng.

"Nhiều người cũng bảo tôi là gã khùng khi có bao nhiêu tiền bỏ ra mua sâm, trong khi đó nếu bán đi có thể có cuộc sống sung túc hơn. Hoặc có bao nhiêu thời gian chỉ dành nghiên cứu cách trồng sâm, chế biến sâm giá rẻ".

Chính vì vậy sau nhiều năm sưu tầm, anh Quang đã có một bộ sưu tầm sâm Ngọc Linh tự nhiên nhiều người mơ ước.

Khi bước vào vào phòng trưng bày sâm Ngọc Linh của anh Đào Văn Quang, không ít người bị " choáng ngợp" khi tận mắt chứng kiến cả một phòng trưng bày sâm Ngọc Linh được xếp đặt theo từng chủ đề, từng hình dáng, cân nặng.

Trong bộ sưu tập sâm Ngọc Linh của anh Quang có nhiều bình rượu có giá trị tiền tỉ. (Ảnh: A.V).

Vừa nói vừa chỉ tay về phía bình sâm dài 1,2m, nặng hơn 2,7 kg, anh Quang giới thiệu đây là một trong những bình sâm trị giá nhất của mình và anh sẽ không bán nói với bất kì giá nào.

"Theo thuyết vạn vật hữu linh thì sâm là báu vật của rừng, sâm cũng có linh hồn vì vậy nếu mình quý, mình trọng sâm thì sâm mới ở với mình", nhà sưu tập sâm quê Hải Dương nói.

Thời điểm anh Quang mua củ sâm này cách đây khoảng hơn 1 năm. "Sâm Ngọc Linh rừng tự nhiên được rất nhiều người săn tìm vì có giá trị cao, tôi phải tranh giành quyết liệt mới mua được. Thời điểm đó, tôi đã phải bỏ ra gần 2 tỷ đồng để sở hữu", anh Quang chia sẻ.

Anh Đào Văn Quang cùng các cộng sự tìm hiểu cách nhận biết về sâm Ngọc Linh. (Ảnh: Q.V)

Tự hào về bộ sưu tập sâm Ngọc Linh của mình nhưng theo anh Quang, giá sâm như vậy là quá đắt, không phải ai cũng có thể tiếp cận được.

"Tôi mong muốn sâm nhưng nó không thể ngủ yên trong các bộ sưu tập, cũng không chỉ xuất khẩu cho nhà giàu tại các nước phát triển, cho cá đại gia hưởng thụ mà phải đến tay người dân Việt Nam", Đào Văn Quang cho hay.

Chính vì vậy, ngoài việc sưu tầm và tích lũy kiến thức, người đàn ông có dáng người thanh mảnh nhưng lại mang trong mình giấc mơ lớn đã đào tạo và chia sẻ với nhiều bạn trẻ khát vọng của mình.

Anh đã dành nhiều thời gian tìm cộng sự và đào tạo họ để trở thành những lớp người có hiểu biết về sâm, giá trị của sâm.

Hiện tại, anh Đào Văn Quang cũng đang đầu tư vào các Dự án bảo tồn sâm Ngọc Linh tại Quảng Nam, Kon Tum. Đồng thời, anh cũng nghiên cứu và phát triển thương hiệu sâm Ngọc Linh của riêng mình trên cả nước nhằm quảng bá những giá trị thực sự của sâm Ngọc Linh dành cho sức khỏe đến tất cả mọi người.

"Ước mơ của tôi là có thể bảo tồn và phát triển cây sâm, xây dựng thương hiệu sâm của Việt Nam và cải thiện sức khỏe của người Việt. Đó cũng là cách tôi tri ân sâm, tri ân rừng, tri ân việc mình được cứu sống", anh Quang chia sẻ.