Hàng chục nghìn container 'rác thải' tại các cảng biển, cách nào xử lý?

Tại cảng Hải Phòng, TP HCM, Bà Rịa-Vũng Tàu có tới hàng chục nghìn container đang bị "bỏ quên", hầu hết chứa phế liệu như dây cáp điện, máy móc thiết bị cũ, giấy, phế liệu nhựa… làm giảm năng suất, hiệu quả khai thác cảng; ảnh hưởng tới hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa khác của doanh nghiệp Việt Nam.

Gần 28.000 container tồn đọng

Theo báo cáo của Cục Hàng hải Việt Nam (Bộ GTVT), tính đến ngày 31/5 vừa qua, số lượng hàng hóa chậm luân chuyển có nguy cơ tồn đọng tại các cảng biển Việt Nam là 27.944 container trong đó khu vực cảng biển Hải Phòng có 6.753 container; khu vực cảng biển TP HCM có 14.658 container; khu vực cảng biển Bà Rịa-Vũng Tàu có 6.533 container; khu vực cảng biển Quảng Ninh, Cần Thơ, Đà Nẵng không có hàng chậm luân chuyển.

Gần 28.000 container tồn đọng. (Ảnh minh họa)

Lý giải về việc này, lãnh đạo Cục Hàng hải Việt Nam chỉ ra nguyên nhân, trong thời gian gần đây, chính sách thương mại của các cường quốc kinh tế thế giới có nhiều thay đổi với diễn biến phức tạp khó dự đoán.

Đơn cử như việc Trung Quốc thông báo ngừng nhập khẩu 24 mặt hàng phế liệu có thể tái chế từ ngày 1/1/2018. Theo đó, một lượng lớn các mặt hàng này từ các nước phát triển như Mỹ, châu Âu, Australia... sẽ không được nhập khẩu vào Trung Quốc mà sẽ tìm đường vào các nước châu Á khác, trong đó có Việt Nam. Số container có nguy cơ tồn đọng này chủ yếu là dây cáp điện, máy móc thiết bị cũ, phân bón, hàng nông sản, nguyên liệu may mặc, nhôm nguyên liệu, phế liệu nhựa, giấy, xe ôtô...

Theo thông tin từ các hãng tàu, một lượng lớn hàng phế liệu nhựa, giấy sẽ tiếp tục đổ về các cảng biển Việt Nam do hãng tàu, khách hàng đã ký hợp đồng hoặc hàng đã được xếp lên tàu đang trên đường vận chuyển.

Điều này được lãnh đạo Cục Hàng hải Việt Nam nhận định sẽ có nguy cơ sẽ gây ra hậu quả nặng nề về ô nhiễm môi trường, chi phí từ ngân sách để tiêu huỷ, ách tắc tại các cảng biển Việt Nam khi hàng hoá không thể giải phóng.

“Như vậy, việc hàng hoá chậm luân chuyển có nguy cơ tồn đọng tại các cảng biển Việt Nam dẫn tới các doanh nghiệp cảng phải luân chuyển nhiều lần vị trí các container trong bãi cảng hoặc có nhu cầu vận chuyển giữa các bển cảng, ICD khác để chứa,” lãnh đạo Cục Hàng hải cho biết.

Theo Cục Hàng hải, việc đòi hỏi các cơ quan chức năng tháo gỡ về thủ tục điều đó sẽ làm gia tăng chi phí cho các cảng, khách hàng, hãng tàu và giảm năng suất, hiệu quả khai thác cảng; ảnh hưởng tới hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa khác của doanh nghiệp Việt Nam.

Siết container cấm nhập “chui” về Việt Nam

Trong thời gian qua, Cục Hải quan các tỉnh, thành phố đã chỉ đạo các Chi cục thường xuyên rà soát, thống kê, soi chiếu, thực hiện phân loại đối với những container hàng có dấu hiệu nghi vấn, thực hiện khóa container, xếp vào một khu vực riêng để theo dõi, giám sát chặt chẽ.

Cảng Hải Phòng. (Ảnh: KT)

“Nếu chủ hàng làm thủ tục nhận hàng, thực hiện kiểm tra chi tiết, xử lý nghiêm nếu sai phạm. Trường hợp chủ hàng không làm thủ tục, khi quá hạn 90 ngày thực hiện xử lý giải quyết kịp thời và tránh lãng phí hàng còn giá trị, xử lý tiêu hủy những lô hàng ảnh hưởng đến môi trường,” lãnh đạo Cục Hàng hải nói.

Tuy nhiên, lãnh đạo Cục Hàng Hải cũng thừa nhận khó khăn trong quá trình thực hiện xử lý hàng hóa tồn đọng, theo quy định tại Thông tư số 203/2014/TT-BTC “trường hợp chưa có nguồn kinh phí để thực hiện chi trả Hội đồng tạm ứng kinh phí từ tài khoản tạm giữ, dự toán ngân sách thường xuyên của Cục Hải quan hoặc của doanh nghiệp quản lý hàng hoá tồn đọng để thực hiện chi trả từ nguồn ngân sách”. Điều này là một trong những nguyên nhân gây khó khăn làm chậm quá trình thanh lý hàng hoá tồn đọng.

Ngoài ra, đối với hàng hoá chậm luân chuyển có nguy cơ tồn đọng dưới 90 ngày hiện nay chưa có quy định cụ thể.

Các doanh nghiệp cảng đã chủ động có biện pháp hạn chế các mặt hàng phế liệu nhựa, giấy nhập khẩu qua cảng như Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn chỉ tiến hành dỡ hàng từ tàu sau khi khách hàng xuất trình đủ giấy phép nhập khẩu của lô hàng được cơ quan có thẩm quyền cấp còn hiệu lực và văn bản cam kết thời gian nhận hàng cụ thể; từ 1/6-30/9/2018, ngừng tiếp nhận toàn bộ hàng nhựa phế liệu nhập khẩu trực tiếp tại cảng này.

Để kịp thời có biện pháp xử lý hàng hoá chậm luân chuyển có nguy cơ tồn đọng theo quy định của pháp luật và tránh gây ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tại cảng biển, Cục Hàng hải Việt Nam kiến nghị Bộ GTVT báo cáo Chính phủ chỉ đạo các Bộ Tài chính, Công Thương, Tài nguyên và Môi trường có giải pháp kịp thời để xử lý hàng hoá chậm luân chuyển có nguy cơ tồn đọng tại cảng biển Việt Nam để hạn chế các lô hàng nhựa, giấy phế liệu đã về đến nước ta nhưng chưa làm thủ tục nhập khẩu.

Bộ GTVT có ý kiến với Bộ Tài chính chỉ đạo Tổng Cục Hải quan sớm ban hành văn bản hướng dẫn việc xử lý các mặt hàng nhựa, giấy phế liệu và các mặt hàng khác đã lưu bãi trên 90 ngày tại cảng các cảng biển Việt Nam; đồng thời tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp phối hợp với hãng tàu và khách hàng chủ động chuyển các lô hàng này về cảng khác trước khi tàu cập các cảng biển Việt Nam, tránh kéo dài thời gian giải phóng tàu làm phát sinh chi phí cho các bên liên quan.

Bộ GTVT cũng đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu, xem xét sửa đổi Thông tư số 203/2014/TT-BTC hướng dẫn xử lý hàng hóa tồn đọng thuộc địa bàn hoạt động hải quan để chủ động xử lý hàng hoá chậm luân chuyển có nguy cơ tồn đọng tại cảng biển.

Bờ biển đẹp trở thành bãi chứa hàng tấn rác thải Suốt nhiều năm, người dân xả thải bừa bãi ra bờ biển làm bãi cát đẹp trở thành nơi chứa rác thải, ô nhiễm nghiêm ...