Tại các tòa nhà chung cư của Khu chung cư Mường Thanh Viễn Triều ở TP Nha Trang (Khánh Hòa), nơi có hàng ngàn căn hộ đã bán cho người dân, tình trạng kinh doanh, cho thuê ở các căn hộ tại đây có lẽ khó có nơi nào có thể lộn xộn, bát nháo hơn.
Trong vai một người đi thuê, chúng tôi hỏi thuê một căn hộ tại tòa nhà OC2A, người quản lí tòa nhà ở đây cho biết, các hộ dân tại đây thường cho thuê đủ thứ dịch vụ: Cho người nước ngoài và trong nước đi du lịch ở, cho các doanh nghiệp thuê làm văn phòng kinh doanh, cho thuê nhà ở dài hạn...
"Mặc dù cũng yêu cầu họ cho thuê, kinh doanh gì cũng phải khai báo; người ra, người vào thế nào phải kê khai nhưng nhiều khi họ cũng có kê khai hết đâu. 3 tháng vừa rồi, qua kiểm tra, có tới 30 trường hợp vi phạm, thậm chí có cả tình trạng cho thuê rồi người thuê tận dụng địa điểm làm chỗ bay lắc, thác loạn", anh này cho hay.
Anh H, một người dân sống lâu năm tại đây cho biết: "Ở mấy tòa này, người dân mỗi người cho thuê một kiểu, giá thì rất rẻ. Một căn trung bình 40 - 60 m2 thì trước dịch covid-19, giá cũng lên tới 9 - 10 triệu đồng/tháng nhưng nay chỉ còn 5-6 triệu đồng. Thôi thì đủ loại thuê, tây ba lô thuê cũng có, thanh niên thuê để làm chỗ bay, lắc cũng có. Có tòa mới thì toàn người Trung Quốc sang thuê, mua, ở dài hạn...".
"Đợt trước, công an còn tới đây bắt một số người là tội phạm lẩn trốn từ Trung Quốc và cả tội phạm trốn truy nã trong nước vì không đâu lộn xộn, lỏng lẻo về quản lí như khu vực này", anh H cho biết.
Chúng tôi cũng dễ dàng vào bên trong tòa nhà, lên thang máy, đi qua các tầng chung cư. Nhiều tầng tình trạng vệ sinh rất nhếch nhác. Người dân còn vẽ tranh lên các bức tường, viết các số điện thoại lên tường thông báo cho thuê nhà....khiến cho tòa nhà cũng chỉ xây được mấy năm trông rất loang lổ.
Chị L.D, một người dân thuê nhà ở dài hạn tại đây cho biết: "Chẳng chỗ nào loạn như ở đây, như là chỗ cho người tứ xứ vào ở: Tây có, ta có, tàu có, thanh niên hút, hít, nghiện ngập có, cave có...Có nhà chỉ có hơn 40 m2 mà thấy họ nhiều hôm đến 7. 8 người ra vào, ngủ lại, ầm ĩ suốt đêm. Đấy anh xem, ngay ở tầng 1 vào, người ta luôn phải dán tờ giấy ghi nghiêm cấm các hộ không được chứa chấp các ổ nhóm hút, hít, dùng nhà làm nơi bay lắc nhưng thực tế, nó vẫn cứ diễn ra".
Tình trạng trên cũng diễn ra ở nhiều tỉnh, thành phố khác, nhất là các tỉnh, thành phố phát triển mạnh về du lịch như Đà Nẵng, Ninh Thuận, Bình Thuận...Với số lượng căn hộ tự doanh dù chưa thống kê đầy đủ nhưng có thể lên tới hàng vạn căn.
Tuy nhiên, trên thực tế không phải không có những mô hình quản lí tốt cho các dạng căn hộ mà người dân có thể tự kinh doanh như các dự án của Vingroup, Havana, Champa Islands.
Ngay tại Nha Trang, cũng có những dự án, sau một thời gian khai thác, phát hiện ra nguy cơ bát nháo trong việc mỗi người dân biến căn hộ của mình thành một cửa hàng, cơ sở kinh doanh theo từng lĩnh vực khác nhau, chủ đầu tư đã thuyết phục, vận động người dân trao lại quyền kinh doanh đó cho một công ty thay mặt chủ đầu tư đứng ra quản lí và người dân chỉ phải trả một khoản phí nhất định cho công ty này.
Một nhân viên quản lí dự án Champa Island cho biết: "Thời gian trước đây, ở khu chung cư của Champa Island, cũng đã từng có tình trạng lộn xộn, dân đánh nhau, xã hội đen lộng hành, mâu thuẫn nhau thuê cả người tạt a xít...nhưng chủ đầu tư cũng đứng ra vận động, thuyết phục người dân ký hợp đồng, giao cho chủ đầu tư quản lí việc kinh doanh, nhờ đó đã đưa các hoạt động tự doanh này vào nề nếp, đảm bảo an ninh trật tự mà giá cho thuê các căn hộ còn được tăng cao hơn so với trước".
Theo lời một số chủ đầu tư dự án condotel, việc giao cho chủ đầu tư quản lí các căn hộ tự doanh là một mô hình rất tốt mà mô hình này, đã có những doanh nghiệp lớn như Vingroup áp dụng ngay từ đầu.
"Đây mà mô hình hợp lí nhất mà cơ quản quản lí nhà nước ở Trung ương nên có hướng dẫn để áp dụng thống nhất tại các địa phương. Điều này có lợi không chỉ cho nhà nước để đảm bảo an ninh trật tự, thu được nhiều thuế hơn, không chỉ có lợi cho chủ đầu tư mà cũng rất có lợi cho chính những người dân sở hữu các căn hộ. Vì chỉ khi các căn hộ của họ được quản lí thống nhất, chuyên nghiệp, đảm bảo trật tự, vệ sinh nó mới sinh lời bền vững và phát triển", ông này cho hay.
Tháng 4/2019, Công an tỉnh Khánh Hòa đã bắt 14 người Trung Quốc nghi tội phạm công nghệ cao tại khu nhà Mường Thanh Viễn Triều (TP Nha Trang). Nhóm người Trung Quốc này đã sử dụng các máy vi tính cùng nhiều thiết bị công nghệ để làm việc trái với mục đích đi du lịch như đã khai báo và giấy tờ nhập cảnh vào Việt Nam đã được cấp. Trong khu nhà này, theo Thanh tra Sở Xây dựng tỉnh Khánh Hòa, chủ đầu tư đã bán trái pháp luật một số căn hộ cho người Trung Quốc.
Sở Xây dựng tỉnh Khánh Hòa kiểm tra phát hiện từ nhiều tháng trước đó, chủ dự án Mường Thanh Viễn Triều có hợp đồng bán căn hộ trái pháp luật tại dự án này cho người Trung Quốc. Thanh tra sở này đã lập các thủ tục xử lí vi phạm bán căn hộ cho người Trung Quốc vừa nêu nhưng đến nay chủ dự án vi phạm vẫn chưa đến làm việc theo yêu cầu của thanh tra sở.
Trước đó, Công an tỉnh Khánh Hòa đã bắt được 77 khách Trung Quốc ở tập trung trong khách sạn Duy Nhất, tại khu Hòn Rớ, TP Nha Trang, nằm trên đường Nguyễn Tất Thành vào sân bay Cam Ranh, sử dụng nhiều máy móc, thiết bị công nghệ hoạt động trái phép.