Long An đề xuất chuyển đổi quy hoạch Nhà máy Bột giấy Phương Nam thành khu đô thị sinh thái

Mới đây, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình đã có buổi làm việc với các đơn vị liên quan dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam tại tỉnh Long An, theo thông tin từ Báo Chính Phủ.

Tại cuộc họp, ông Nguyễn Việt Đức, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Giấy Việt Nam (Vinapaco) cho biết, dự án trên được Thủ tướng cho phép CTCP Đầu tư Phát triển Công nghiệp và Vận tải (Tracodi) làm chủ đầu tư vào tháng 10/2003 với tổng mức đầu tư hơn 1.487 tỷ đồng và quy mô 100.000 tấn bột giấy mỗi năm.

Tháng 11/2007, Tracodi điều chỉnh tổng mức đầu tư lên gần 2.287 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách cấp hơn 69 tỷ đồng; vay nước ngoài 1.322 tỷ đồng; vay ngân hàng thương mại 28 tỷ đồng; vay Công ty Tài chính Dầu khí 845 tỷ đồng và vốn tự có gần 22 tỷ đồng.

Do Tracodi gặp khó khăn nên tháng 6/2009, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định chuyển giao chủ đầu tư dự án cho Tổng công ty Giấy Việt Nam. Tại thời điểm này, Tracodi đã đầu tư vào dự án gần 2.022 tỷ đồng.

Khoảng ba năm sau, Vinapaco cơ bản hoàn thành xây dựng, lắp đặt thiết bị và chạy thử không tải. Tuy nhiên, quá trình chạy thử có tải không thành công.

Sau đó, Vinapaco tiếp tục điều chỉnh tổng mức đầu tư lên gần 3.410 tỷ đồng và tìm các phương án đưa dự án vào hoạt động nhưng nhà máy vẫn không vận hành được.

Vinapaco đã có ba lần đàm phán để ký lại hợp đồng chạy thử với nhà thầu Andritz Hydro (Áo) nhưng phía nhà thầu không cam kết đảm bảo kết quả chạy thử ra được sản phẩm cuối cùng vì nghĩa vụ của nhà thầu với Tracodia đã hết.

Sau khi xem xét, đánh giá toàn diện hiện trạng dự án, Bộ Công Thương nhận thấy dự án đã không đạt được mục tiêu, việc đưa nhà máy vào vận hành không khả thi và đề xuất với Chính phủ cho phép dừng dự án.

Năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đồng ý đề nghị của Bộ Công Thương về việc dừng đầu tư dự án, đồng thời giao Bộ Công Thương khẩn trương xây dựng phương án xử lý đối với dự án.

Vinapaco có nguy cơ phá sản khi dừng dự án

Việc dự án dừng thực hiện đã khiến một số nhà thầu khởi kiện để đòi nợ. Kết quả, Vinapaco thua kiện và phải thực hiện nghĩa vụ trả nợ, kéo theo nhiều dự án lớn của đơn vị những năm qua không thể triển khai.

Sự kiện đặc biệt là việc Ngân hàng Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam (PVcomBank) khởi kiện Vinapaco ra tòa gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh và có thể khiến công ty đình trệ sản xuất.

Thậm chí, Vinapaco có thể phá sản bởi số tiền PVcomBank yêu cầu phải trả khoảng 592 tỷ đồng, gần bằng một nửa vốn điều lệ của công ty.

Vinapaco đã hai lần thực hiện công tác xác định giá trị doanh nghiệp vào năm 2009 và 2014 để cổ phần hóa theo chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Công Thương.

Tuy nhiên, do vướng mắc của dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam nên công ty vẫn chưa thể cổ phần hóa được. Theo lộ trình, Vinapaco phải thực hiện cổ phần hóa trong năm 2020 nhưng đến nay vẫn chưa hoàn tất.

Tính đến nay, đã có nhiều phương án đưa ra nhằm xử lý vướng mắc trên như thành lập CTCP Bột giấy Phương Nam với các cổ đông gồm Tổng Công ty Đầu tư và Kinh doanh Vốn Nhà nước (SCIC, cổ đông chính), Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) chi nhánh Long An và PVComBank.

Hay như thành lập Công ty TNHH một thành viên 100% vốn Nhà nước, trên cơ sở toàn bộ vốn Nhà nước đã bố trí cho dự án; cho phép tách dự án ra khỏi giá trị doanh nghiệp khi tiến hành cổ phần hóa Vinapaco. Song, các phương án này đều không khả thi.

Theo kiến nghị của Vinapaco, Chính phủ xem xét, có ý kiến với cấp có thẩm quyền giải quyết dứt điểm đối với vụ kiện của PVcomBank và có giải pháp về lãi suất, khoanh nợ và dừng công tác bán đấu giá dự án để tiến hành cổ phần hóa, bao gồm cả dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cho rằng, dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam được khởi công xây dựng cách đây 16 năm, năm 2012 cơ bản hoàn thành và tiến hành chạy thử, nhưng không thể cho sản phẩm, không đạt mục tiêu ban đầu đặt ra.

Việc xử lý chậm trễ dự án này gây ra lãng phí nguồn lực rất lớn, bao gồm khoản tiền đầu tư trên 3.000 tỷ đồng và nguồn lực đất đai khoảng 43 ha.

Đồng thời, việc này ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của Vinapaco cũng như tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp.

Đề xuất chuyển Nhà máy Bột giấy thành khu đô thị sinh thái 100 ha

Theo ông Nguyễn Văn Út, Chủ tịch UBND tỉnh Long An, dự án bị đình trệ quá lâu, gần 20 năm từ khi bắt đầu triển khai nhưng chưa thể đi vào hoạt động.

Bên cạnh đó, dự án đội vốn lớn, tính toán đầu vào và sản phẩm đầu ra đều không hiệu quả, công nghệ không phù hợp với nguyên liệu, làm lãng phí đất đai trong thời gian dài và gây bức xúc cho người dân trong vùng dự án.

Ngoài ra, dự án hiện không còn phù hợp với quy hoạch sử dụng đất. Theo quy hoạch, huyện Thạnh Hóa được quy hoạch là đô thị sinh thái gắn với du lịch, nông nghiệp công nghệ cao.

Việc nhà máy bột giấy nằm ở đầu nguồn sông Vàm Cỏ luôn tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến nguồn nước cho người dân 4 tỉnh Long An, TP HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu, Tiền Giang.

Theo đề xuất của chủ tịch UBND tỉnh Long An, tỉnh có thể chuyển đổi quy hoạch dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam thành khu đô thị sinh thái với quy mô mở rộng lên hơn 100 ha.

Trước đề xuất này, các đại biểu cho rằng đây là giải pháp mới, phù hợp với quy hoạch và nhất là đảm bảo về môi trường hơn so với việc tiếp tục tìm biện pháp để đưa Nhà máy Bột giấy đi vào hoạt động, trong khi tính hiệu quả không đảm bảo.

Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình yêu cầu các bộ, ngành nghiên cứu tính khả thi nếu thay đổi quy hoạch theo đề xuất mới của tỉnh Long An.

Bộ Công Thương chịu trách nhiệm xây dựng báo cáo trình Chính phủ toàn diện các phương án đối với dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam trước ngày 31/12.

Trong đó, bao gồm phương án bán đấu giá dự án; phương án thực hiện cổ phần hóa Vinapaco (bao gồm cả dự án Nhà máy Bột giấy); phương án điều chỉnh quy hoạch gắn với đấu giá dự án.