Sáng nay (30/5), Quốc hội thảo luận việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành. Sau hơn 5 tháng lên đề cương, nghiên cứu báo cáo và làm việc với bộ ngành, địa phương, Đoàn giám sát vừa báo cáo Quốc hội về kết quả, chỉ rõ những nút thắt, điểm nghẽn trong thực hiện Luật Quy hoạch.

Một số quy hoạch vừa phê duyệt đã bất cập

Thừa ủy quyền trình bày tại Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết công tác lập, thẩm định và phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch cơ bản hoàn thành. Đến nay có 110/111 quy hoạch đã được phê duyệt nhiệm vụ, nhưng tới bước lập chỉ 7 trong 111 quy hoạch được xem xét, phê duyệt, trong đó có một quy hoạch quốc gia, hai quy hoạch vùng, tỉnh và 4 quy hoạch ngành.

Điểm được ông Thanh lưu ý là ngay 7 quy hoạch được phê duyệt thì cũng bộc lộ ngay bất cập. Đơn cử như quy hoạch vùng đồng bằng sông Cửu Long chưa thể hiện rõ mối quan hệ với TP HCM và vùng miền Đông Nam bộ.

Bốn quy hoạch ngành quốc gia trong lĩnh vực giao thông vận tải chưa thể hiện được tính đồng bộ, kết nối của 5 phương thức vận tải.

Ngoài ra, các dự án quan trọng quốc gia trong 4 quy hoạch này chưa phân kỳ đầu tư theo các giai đoạn 5 năm để gắn kết với các kế hoạch trung hạn, bảo đảm tính khả thi trong triển khai thực hiện.

Đoàn giám sát đã chỉ rõ những vướng mắc từ chính những bất cập trong quy định đến cách tổ chức thực hiện, mà trước hết là không ít quy định chưa phù hợp, chưa rõ ràng ngay trong Luật Quy hoạch.

Cụ thể quy hoạch cấp dưới phải phù hợp với quy hoạch cấp cao hơn và một trong các căn cứ để lập quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia là quy hoạch cấp cao hơn. Tuy vậy, quy hoạch tổng thể quốc gia, các quy hoạch quốc gia chưa lập, phê duyệt xong nên không có căn cứ để lập các quy hoạch cấp dưới, đồng thời khi các quy hoạch thời kỳ 2011-2020 hết hiệu lực thì không còn cơ sở để thực hiện các dự án đầu tư và phát triển kinh tế - xã hội.

Ông Vũ Hồng Thanh cho biết do việc lập quy hoạch chậm nên phải tiếp tục kéo dài thời hạn, điều chỉnh quy hoạch hiện hành thời kỳ 2011-2020. Tức là, đang tồn tại song song và áp dụng đồng thời hai quy hoạch.

Đoàn Giám sát cũng lưu ý, việc lập đồng thời nhiều quy hoạch cùng một thời điểm trong khi số lượng, chất lượng tổ chức tư vấn hạn chế, việc đấu thầu lựa chọn tư vấn theo quy định của Luật Đấu thầu gặp nhiều khó khăn.

Số lượng cán bộ, chuyên gia có trình độ chuyên môn về quy hoạch để tham gia hội đồng thẩm định còn thiếu; chưa có cơ sở dữ liệu lập quy hoạch... Từ đó, ảnh hưởng nhiều đến tiến độ, chất lượng lập, phê duyệt các quy hoạch.

Đề nghị cho áp dụng chỉ định thầu chọn đơn vị lập quy hoạch

Trước những bất cập trên, Đoàn giám sát kiến nghị Quốc hội cho phép Chính phủ, các cơ quan liên quan được thực hiện một số việc khác với luật Quy hoạch. Việc này nhằm đẩy nhanh tiến độ, phê duyệt các quy hoạch cho tới khi luật Quy hoạch được sử đổi.

Trong đó, cho phép Chính phủ quy định rõ khái niệm và phương pháp tích hợp quy hoạch; quy trình lập quy hoạch cấp quốc gia, vùng và tỉnh, nhằm bảo đảm phương pháp tích hợp trong lập quy hoạch.

Đoàn giám sát kiến nghị cho Chính phủ được áp dụng hình thức chỉ định thầu để lựa chọn đơn vị tư vấn lập quy hoạch cấp quốc gia và vùng chưa lựa chọn được tư vấn bảo đảm chất lượng.

Bên cạnh đó, Đoàn giám sát cho rằng cần lập đồng thời các quy hoạch; điều chỉnh quy hoạch cấp thấp hơn thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia (trừ quy hoạch đô thị, nông thôn) khi có nội dung không thống nhất với quy hoạch cấp cao hơn, theo hướng không phải thực hiện quy trình lập nhiệm vụ quy hoạch. Việc thẩm định, phê duyệt điều chỉnh quy hoạch sẽ được thực hiện theo quy trình rút gọn...

Về giải pháp về dài hạn, Đoàn giám sát kiến nghị Chính phủ rà soát sửa đổi căn bản, toàn diện Luật Quy hoạch, các luật liên quan và các văn bản hướng dẫn.