'Nhà đầu tư bất động sản chủ yếu lướt sóng kiếm lời'

Thông tin trên được ông Nguyễn Quốc Anh, Phó tổng giám đốc Batdongsan chia sẻ tại Hội nghị bất động sản Việt Nam, chủ đề Điểm nhìn, sáng 5/12.

Ông cho biết theo kết quả nghiên cứu của đơn vị này, hơn 86% người mua bất động sản hiện nay nhằm mục đích đầu tư "lướt sóng" kiếm lời, thời gian từ lúc mua đến khi sang tay tối đa trong một năm.

Cụ thể, tỷ lệ nhà đầu tư giữ bất động sản dưới 3 tháng là 15%, từ 3-6 tháng khoảng 35%, từ 6-12 tháng tầm 36% và chỉ 14% giữ tài sản lâu hơn 1 năm. Trong khi tại châu Âu, thời gian nắm giữ bất động sản trước khi bán ra trung bình từ 3-10 năm, số lượng nhà đầu tư sang nhượng bất động sản trước 3 năm nắm giữ chiếm chưa đến 7%.

Ông Anh cho rằng lượng người mua bất động sản để lướt sóng quá nhiều khiến thị trường phát triển kém bền vững và thúc đẩy giá bất động sản tăng ảo. Trong 5 năm qua, giá bất động sản Việt Nam tăng gần 60%, trong khi các nước cùng khu vực (có tiềm năng cũng như tốc độ phát triển không kém cạnh) như Thái Lan, Trung Quốc, Malaysia, Nhật Bản, Singapore... chỉ tăng 11-15%.

Trước đó trong một báo cáo về thị trường bất động sản của Công ty nghiên cứu One Housing cho thấy 81% người mua bất động sản tại TP HCM và Hà Nội là có mục đích đầu tư, đầu cơ, còn nhu cầu ở chỉ khoảng 19%. Số liệu từ CBRE Việt Nam cũng chỉ ra, nhu cầu mua nhà đất để đầu tư tại Việt Nam luôn chiếm tỷ lệ rất cao, trung bình từ 50-60%.

Lý giải nguyên nhân khiến xu hướng mua bất động sản đầu cơ của Việt Nam quá cao, chuyên gia Batdongsan cho rằng một phần do kênh đầu tư này "dễ mua dễ bán", thanh khoản tốt, lợi nhuận cao hơn các kênh khác như vàng, chứng khoán hay ngân hàng. Lợi suất đầu tư bất động sản thuộc loại tốt nhất Việt Nam 10 năm qua, đạt 197% với chung cư và 137% với đất nền. Một nguyên nhân khác là chính sách thuế bất động sản tại Việt Nam đang thấp và thoáng hơn nhiều nước trong khu vực, thiếu chế tài với các hình thức đầu cơ, bỏ hoang tài sản đất.

Ông Nguyễn Quốc Anh dẫn chứng, hiện nay trên thế giới có 5 loại thuế cơ bản dành cho bất động sản là thuế sở hữu, thu nhập, trước bạ, bỏ trống (thuế áp dụng cho các bất động sản không được sử dụng trong thời gian dài) và thuế phát triển (phát triển hạ tầng, tiện ích, dịch vụ, trong một khu vực có bất động sản đó). Trung bình thuế sở hữu nhà tại nhiều nước từ 0,3-20%, thuế trước bạ 2-6% và thuế thu nhập từ 14-45%. Một số quốc gia đang đánh thuế bỏ trống tài sản từ 12-20% và thuế phát triển 1-3%.

Còn tại Việt Nam, ông Quốc Anh cho rằng người mua nhà hiện chỉ phải chịu 3 loại thuế đầu tiên là thuế thu nhập (2-5%), thuế sở hữu (0,03 - 0,2%) và thuế trước bạ (0,5%). Tỷ trọng thuế bất động sản trong cơ cấu GDP của Việt Nam là 0,03%, thấp hơn rất nhiều nước trong khu vực như Indonesia 0,2%, Thái Lan 0,2%, Philippines 0,5%, Campuchia 0,9%, Trung Quốc 1,5%, Singapore 1,5%, Hàn Quốc 4%.

"Thuế thấp nên người mua dễ dàng đầu tư 'xoay vòng' bất động sản, nay mua tài sản này mai sang tay bất động sản khác", ông nói.

Bà Cao Thị Thanh Hương, quản lý cấp cao bộ phận nghiên cứu Savills, cũng cho rằng các chủ sở hữu bất động sản ở Việt Nam hiện nay không phải chi trả thuế tài sản trong khi khung thuế, phí chuyển nhượng cũng thuộc nhóm thấp nhất thế giới. Điều này thúc đẩy xu hướng đầu cơ gia tăng, gây tình trạng "thổi giá".

Theo các chuyên gia, để ngăn chặn tình trạng mua bán "lướt sóng" bất động sản, nhiều nước đang sử dụng công cụ thuế mạnh tay và trên nhiều khía cạnh. Vì vậy đã đến lúc Việt Nam cần ban hành một chính sách tổng thể về thuế để điều tiết hành vi thị trường, giúp bất động sản phát triển lành mạnh.

Bà Thanh Hương cũng đề xuất Việt Nam có thể dựa trên kinh nghiệm từ các quốc gia để có hướng sử dụng công cụ thuế nhằm hạ nhiệt giá nhà, điều tiết thị trường phát triển lành mạnh và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, giải pháp này cần lộ trình cụ thể về thời điểm áp dụng, tiêu chí, mức đánh thuế... nhằm tránh gây cú sốc cho các bên liên quan.

Một thăm dò mới đây của VnExpress với gần 32.000 độc giả cho thấy, gần 70% phản hồi đồng tình với việc đánh thuế bất động sản thứ hai và bỏ hoang. Chính sách thuế nhà được đưa ra nhiều lần trong suốt 15 năm qua, tuy nhiên đến nay giải pháp này vẫn "nằm trên giấy" do lo ngại tác động mạnh tới thị trường và "thiếu quyết tâm chính trị".

Mới đây Bộ Xây dựng đã đề xuất đánh thuế với trường hợp sở hữu, sử dụng nhiều nhà, đất. Đoàn giám sát của Quốc hội cũng kiến nghị sớm ban hành chính sách thuế áp dụng với người sở hữu nhiều nhà đất, bỏ hoang bất động sản để tránh tình trạng lãng phí tài nguyên đất.