Những lưu ý khi làm lễ hóa vàng ngày Tết để không mạo phạm thần linh

Ý nghĩa của việc hóa vàng ngày Tết

Vào những ngày cuối năm Âm lịch, dân gian thường quan niệm rằng, ngày 23 tháng Chạp là ngày tiễn ông Công ông Táo về trời, chiều 30 Tết sẽ sắp xếp lại bàn thờ, chân nhang hay vàng mã của năm cũ sẽ được đem đốt hết. Đây được coi là hành động kết thúc một năm cũ. Lễ hóa vàng cũng là một trong những nghi thức không thể thiếu trong dịp đầu năm.

Đến đêm giao thừa, người dân sẽ sắp xếp mâm cơm cúng như một hình thức mời ông bà, tổ tiên về để ăn Tết cùng con cháu.

Không nên đốt quá nhiều vàng mã. (Ảnh minh họa)

Sau ba ngày Tết, tùy vào hoàn cảnh và điều kiện mà các gia đình Việt sẽ làm một mâm cơm cúng, thắp hương gia tiên và thường được gọi là lễ hóa vàng.

Việc hóa vàng vào những ngày sau Tết cũng được coi là một hình thức tiễn gia tiên về trời.

Có thể thấy, ngày tổ chức lễ cúng hóa vàng thường không cố định và tùy thuộc vào điều kiện, hoàn cảnh, quan niệm của mỗi gia đình.

Thông thường, nhiều gia đình thực hiện lễ cúng này vào ngày mùng 3 Tết. Cũng có nhiều gia đình hóa vàng muộn hơn nhưng ngày hóa vàng thường được tổ chức từ mùng 4 đến mùng 10.

Nói về ý nghĩa của lễ cúng hóa vàng, Đại đức Thích Giác Nguyên (Nam Định) cho rằng, ngày lễ này ngoài ý nghĩa “hồi hướng” đến các chư vị trên (Đức Phật, thần linh, gia tiên…) thì còn bày tỏ lòng biết ơn của gia chủ đến chư Phật, thần linh, gia tiên… đã luôn yểm trợ, phù hộ cho gia chủ trong suốt một năm qua.

Mâm cúng hóa vàng nên chuẩn bị những gì?

Cúng vật dịp lễ hóa vàng thường được chuẩn bị giống với đồ lễ cúng gia tiên. Những vật phẩm không thể thiếu dịp này thường gồm: Hương, hoa tươi, mâm ngũ quả, vàng mã, nến, trầu cau, rượu, trà...

Gợi ý mâm cỗ mặn cúng hóa vàng. (Ảnh: imagenesmi.com)

Ngoài những cúng phẩm cố định, không thể thiếu đó, gia chủ nên chuẩn bị thêm mâm cỗ chay hoặc cỗ mặn (tùy thuộc vào quan điểm từng gia đình) với những món ăn đặc trưng ngày Tết.

Lưu ý, đồ làm lễ nên chọn những sản phẩm, nông sản tươi ngon, đảm bảo vệ sinh, an toàn.

Cỗ mặn

Một trong những cúng phẩm không thể thiếu trên mâm cúng hóa vàng mặn là gà trống luộc. Gà nên luộc cả con, giữ nguyên phần đầu, cổ cánh, tạo dáng đẹp. Nếu được, nên để gà "ngậm" thêm hoa tươi.

Ngoài ra, mâm cỗ mặn nên có thêm một số món ăn vào dịp Tết đặc trưng như:

• Chả nem,
• Miến xào,
• Rau xào,
• Canh măng,
• Bánh chưng/bánh tét,
• Xôi,
• Giò chả...

Cỗ chay

Người dân nên chuẩn bị khoảng 4 - 5 món chay cho mâm hóa vàng. Ngoài bánh chưng, bánh tét chay, xôi, chè, các loại rau củ luộc, rau củ xào hay những món đồ chay được chế biến đẹp mắt, thơm ngon như giò chả chay, chả nem chay, các món xào chay cũng được nhiều người lựa chọn.

Lưu ý, nếu cúng món chay, người dân nên "cẩn thận" từ khâu chuẩn bị, không nên xào nấu bằng nước mắm, nước tương (nên sử dụng nước tương, nước mắm chay)...

Những lưu ý khi làm lễ hóa vàng

Dân gian quan niệm, trong dịp Tết, các bậc thần linh, tổ tiên luôn ngự trên bàn thờ nên đèn, hương không bao giờ được tắt. Ngoài các đồ dễ thiu, hỏng như đồ ăn mặn thì các đồ cúng có thể để được lâu như mâm ngũ quả, hoa tươi, bánh kẹo không được hạ xuống mà phải đợi đến ngày làm lễ hóa vàng mới được hạ.

Nếu chưa hóa vàng mà để đèn hương tắt, nhất là việc hạ lễ trước khi hóa vàng sẽ phạm phải điều bất kính đối với thẩn linh, tổ tiên.

Sau khi làm lễ cúng hóa vàng, người dân sẽ đem số vàng mã đã cúng trong ba ngày Tết ra hóa (đốt). Tuy nhiên, nhiều chuyên gia văn hóa đã lưu ý, số vàng mã dành cho người mới mất phải được hóa riêng.

Nhóm tác giả viết sách: "Nghi lễ vòng đời người" gồm PGS Lê Trung Vũ, Lê Huỳnh Lý, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Dương, Lưu Kiếm Thanh, Hồ Tường nhấn mạnh:

“Khi hóa vàng xong thì người ta vẩy vào mấy giọt rượu cúng trên bàn vì tục cho rằng có làm như thế mới thiêng, ở cõi âm các cụ mới nhận được và vàng mã đó mới tiêu được ở âm phủ. Hai cây mía cũng được đem hơ trên đống tàn vàng”.

Cúng hoá vàng được thực hiện ở sân hoặc một góc vườn sạch sẽ. Theo đó, khi gần hết một tuần hương người ta bắt đầu hóa tiền vàng.

“Mỗi lễ vàng tiền đều được hóa riêng từ các bậc cao xuống theo thứ tự gia thần trước, gia tiên sau.

Trước khi hạ mỗi lễ đều vái ba vái và khấn: "Gia chủ xin hóa tiền vàng, kim ngân… thỉnh vong linh gia tiên nhận chút lễ bạc, tâm thành. Kính cáo tôn thần, xin rước vong linh lại về âm giới”.

Sau khi hóa hết vàng mã, gia chủ cũng nên "hóa" những cây mía lộc (thường được mang về vào thời khắc giao thừa) bằng cách hơ trên lửa hóa vàng mã.

Bởi theo niềm tin dân gian, những cây mía đó thường được coi là đòn gánh để tổ tiên gánh tiền vàng, đồ mã về cõi âm và đồng thời, những cây mía đó cũng là vũ khí giúp gia tiên chống lại những sự bất an trên đường về âm cảnh.

Hiện tại, với lối sống ngày càng hiện đại, mâm lễ hóa vàng sau Tết nên tổ chức nhẹ nhàng, thanh tịnh, người dân không nên đốt nhiều vàng mã gây lãng phí và ô nhiễm môi trường.

Những kiêng kị trong việc hái lộc đầu năm để không rước xui xẻo về nhà Vào đầu xuân năm mới, người dân thường đi chùa hái một cành lộc nhỏ với ý nghĩa tượng trưng là mang sự sinh sôi ...

Những điều kiêng kị tuyệt đối không nên làm dịp đầu năm 2019 "Có thờ có thiêng, có kiêng có lành". Dưới đây là những điều kiêng kị không nên làm trong ngày mùng 1 Tết Âm lịch.

Khám phá nguồn gốc tục lệ kiêng quét nhà ngày mùng 1 Tết Quét nhà vào mùng 1 những điều kiêng kị dịp Tết mà ai cũng phải nhớ. Vậy, nguồn gốc của việc kiêng kị đó là ...

Những loại quả không nên dùng thắp hương dịp Tết Âm lịch 2019 Mâm ngũ quả là cúng vật không thể thiếu trên bàn thờ gia tiên dịp đầu xuân năm mới. Dưới đây là những loại quả ...