Thị trường bất động sản được nhận định đã qua "vùng đáy" nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Trong đó nổi bật là vướng mắc pháp lý liên quan đến các dự án.
Tại Tọa đàm “Tháo gỡ vướng mắc về pháp lý cho bất động sản” do Báo Người Lao Động tổ chức sáng 9/11, ông Phạm Đăng Hồ, Trưởng Phòng phát triển Nhà và Thị trường bất động sản, Sở Xây dựng TP HCM cho biết, 9 tháng đầu năm tăng trưởng bất động sản trên địa bàn thành phố âm hơn 8% so với cuối năm ngoái nhưng giai đoạn khó khăn nhất của thị trường đã qua.
Ông Hồ thông tin, thời gian qua Tổ công tác đã có nhiều cuộc họp tháo gỡ cho các dự án, chủ yếu tập trung vấn đề có tính chất liên ngành, một đơn vị không thể quyết định được mà cần sự thống nhất. Tuy nhiên, việc tháo gỡ vướng mắc cần theo trình tự, vướng chỗ nào tham mưu chỗ đó nhưng chưa thông suốt tổng thể, liên tục để giải quyết toàn bộ. Điều này dẫn đến tình trạng xong chỗ này thì lại vướng chỗ khác… nên chưa tiết kiệm được thời gian.
Theo vị này, hiện nay có hai nội dung vướng mắc liên quan đến yếu tố pháp luật. Đó là các dự án bất động sản trải qua nhiều thời kỳ, pháp luật đan xen, bản thân quy định pháp luật khi ban hành mới lại chưa thống nhất, đồng bộ với quy định chuyển tiếp.
Chưa kể, việc tham mưu, đề xuất của các bộ, ngành khi chuyển tiếp cũng khác nhau. Việc này dẫn đến yếu tố chuyển tiếp cần trao đổi, nhìn nhận thống nhất và xin ý kiến của bộ, ngành, Tổ công tác chính phủ để áp dụng cho thống nhất.
Thứ hai là vướng mắc liên quan tới xác định giá đất, tiền sử dụng đất, nghĩa vụ tài chính bổ sung. Trong đó, từ việc điều chỉnh quy hoạch kiến trúc cũng phát sinh nghĩa vụ tài chính bổ sung.
Ông Hồ nhấn mạnh phải xác định được nghĩa vụ tài chính và nhà đầu tư thực hiện nghĩa vụ tài chính thì thủ tục sau mới thông suốt. Nếu chưa thực hiện nghĩa vụ thì việc triển khai bán nhà hình thành trong tương lai và huy động vốn đều khó. Thậm chí nếu không hoàn thành nghĩa vụ tài chính, các thủ tục tiếp theo gần như không thể thực hiện và dừng dự án để xử lý.
Ông Phạm Đăng Hồ cũng thông tin tình hình giải quyết vướng mắc tại 148 dự án với 189 kiến nghị, đến nay Thành phố đã giải quyết được gần 30%.
Tại Đồng Nai, ông Thái Doãn Hòa, Phó Trưởng Phòng Phát triển Nhà và Thị trường bất động sản - Sở Xây dựng tỉnh cho biết, tỉnh đã và đang tháo gỡ vướng mắc cho một số doanh nghiệp.
Từ năm 2022 đến nay, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã chỉ đạo thành lập tổ công tác xử lý các kiến nghị, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Ngay từ đầu năm 2023, UBND tỉnh đã thành lập ba tổ công tác, trong đó tổ tháo gỡ vướng mắc về chậm triển khai; xử lý tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp; tổ phát triển nhà ở xã hội.
Theo ông Hòa, Sở Xây dựng tỉnh cũng lập tổ công tác tháo gỡ khó khăn. Trong đó có khó khăn ở Phân khu C4 tại TP Biên Hòa của Novaland, Nam Long và một số đơn vị khác. Đến nay, về cơ phân khu C4 đã tháo gỡ bước đầu để doanh nghiệp được bán sản phẩm nhà ở hình thành trong tương lai.
"Những khó khăn vướng mắc khác sẽ tháo từng phần.Với những vướng mắc liên quan đến cấp cao hơn, chúng tôi phải đăng lý làm việc các bộ ngành để giải quyết cho doanh nghiệp", vị này thông tin.
Lãnh đạo Sở Xây dựng Đồng Nai cho biết thêm, qua đánh giá rà soát, tỉnh đã nhận diện 5 nhóm khó khăn vướng mắc cho lĩnh vực bất động sản.
Thứ nhất là khó khăn, vướng mắc về thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư và lựa chọn chủ đầu tư. Theo đó, Luật Đầu tư hiểu một kiểu nhưng Luật Nhà ở lại hiểu một kiểu khác. Các dự án đã chấp thuận chủ trương đầu tư từ nhiều năm nay, hiện tại cơ quan Thanh tra vào lại bắt thực hiện theo Luật Nhà ở, tức là phải có đất ở. Việc này tỉnh Đồng Nai cũng không gỡ được mà phải báo cáo lên Chính phủ.
Thứ hai là khó khăn trong việc giao đất cho doanh nghiệp bởi công tác định giá đất cũng gặp khó. Có dự án giao đất rồi mà không thể tư vấn định giá vì các công ty tư vấn không dám định giá do khó khăn trong việc giải trình với cơ quan kiểm toán.
Thứ ba là vướng quy hoạch. Hiện quy hoạch phân khu của tỉnh chưa phủ kín, công tác kêu gọi đầu tư chậm. Một số quy hoạch tỉnh đã có rồi nhưng chưa đồng bộ. Phân khu quy hoạch 1/500 trái nhau…
Thứ tư là khó khăn trong điều kiện kinh doanh bất động sản. Các quy định trong luật, văn bản luật liên quan đến phân lô bán nền yêu cầu phải hoàn thành cơ sở hạ tầng, các công trình…. Với các dự án quy mô lớn hàng trăm ha, quy định này khá ngặt nghèo, gây khó khăn cho chủ đầu tư.
Thứ năm là khó khăn trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng nhà ở xã hội nằm trong các dự án. Theo đó, đã có nhiều dự án triển khai theo Nghị định cũ nhưng sau này dự án điều chỉnh quy hoạch thì lại bị vướng. Điều 182 Luật Nhà ở quy định, địa phương phải lập thẩm định lại, buộc doanh nghiệp phải dành 20% diện tích dự án làm nhà ở xã hội. Sở Xây dựng Đồng Nai xác định vấn đề này rất khó và đã phải xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ nội dung liên quan cho Novaland.
"Tỉnh Đồng Nai rất thấu hiểu cho doanh nghiệp nhưng không biết phải làm sao. Thực tế không phải cái gì tỉnh cũng làm được. Trong kỳ họp Quốc hội lần này, không biết chắc có thông qua ba luật quan trọng liên quan bất động sản hay không, để các quy định thống nhất với nhau nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và cho thị trường bất động sản", ông Hòa chia sẻ.