Thái Lan lo ngại VinFast nuôi tham vọng ‘biến Việt Nam thành trung tâm sản xuất ô tô’

Tháng trước, VinFast đã tung ra mẫu ô tô sản xuất tại Việt Nam đầu tiên, một chiếc hatchback động cơ đốt trong với giá khoảng 19.000 USD. Công ty hi vọng sẽ tung ra 12 mẫu ô tô khác nhau, bao gồm cả xe điện vào năm 2020, nhằm sản xuất 250.000 xe mỗi năm trong giai đoạn đầu tiên của khoản đầu tư 3,5 tỉ USD. VinFast đặt mục tiêu tăng sản lượng lên 500.000 xe vào năm 2025.

"Biến Việt Nam thành trung tâm sản xuất ô tô"

Tại Bloomberg Asean Business Summit (Bangkok, Thái Lan) ngày 21/6, Chủ tịch VinFast Lê Thị Thu Thủy chia sẻ: "Đây là bước đầu tiên tiến vào ngành công nghiệp nặng. Chúng tôi sẽ bắt đầu với thị trường nội địa, nhưng mục tiêu của chúng tôi là biến Việt Nam thành trung tâm sản xuất ô tô".

VinFast tạo sự chú ý từ giới kinh doanh và truyền thông trong suốt gần 2 năm qua. (Ảnh: Hydro).

Tờ Asia Times cho biết giới kinh doanh đang tranh cãi liệu tuyên bố trên có gây "sức mẻ" gì đối với ngành công nghiệp ô tô của Thái Lan, từ lâu được coi là Detroit của châu Á không. Thực tế cho thấy sự có mặt chỉ mới gần 2 năm của VinFast đã gây ra mối lo ngại với Thái Lan.

Về điều kiện kinh tế - xã hội, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Thái Lan dự kiến sẽ tăng dưới 3,5% trong năm 2019, trong khi Việt Nam dự đoán sẽ tăng thêm 6,7%. GDP bình quân đầu người mỗi năm của Thái Lan là 7.200 USD, trong khi Việt Nam là 2.600 USD. Tuy nhiên, tại 2 đầu tàu kinh tế là TP HCM và Hà Nội, con số này đã là 6.000 USD.

Các nhà kinh tế thường xem thu nhập 3.000 USD/người/năm là "điểm uốn" cho sự bùng nổ tiêu dùng ở các thị trường mới nổi. Việt Nam có 98 triệu người tiêu dùng tiềm năng, so với 69 triệu của Thái Lan. Chưa kể, Thái Lan là quốc gia thứ 2 trên thế giới sau Trung Quốc chưa trở thành nước phát triển đã phải chịu gánh nặng từ dân số già. 

Nợ trung bình của mỗi người dân Thái cũng đang tăng.

Bà Thủy chia sẻ: "Tôi nghĩ rằng Việt Nam đang ở điểm bùng phát của việc tiêu thụ ô tô. Tỉ lệ sở hữu xe hơi ở Việt Nam rất thấp, cứ 1.000 người mới có khoảng 20 xe. Con số này ở Thái Lan gấp mười lần. Nhưng điều này giờ đây chỉ còn là vấn đề thời gian thôi".

Dân số năng động và nhịp độ tăng trưởng kinh tế cao giúp Việt Nam sớm bùng nổ về nhu cầu ô tô. (Ảnh: Thiên Trường).

Ngành công nghiệp ô tô của Thái Lan có lí do để lo lắng, đặc biệt là vì Việt Nam gần đây đã tham gia hai hiệp định thương mại tự do lớn, là Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), và Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) mà Thái Lan đã bỏ lỡ. 

Với EVFTA, EU hứa hẹn sẽ giảm thuế đối với ô tô do Việt Nam sản xuất. Văn phòng Chiến lược và Chính sách thương mại của Thái Lan đã cảnh báo các nhà cung cấp ô tô ở Thái Lan, nên chuẩn bị tinh thần đối mặt với việc nhiều nhà sản xuất ô tô nước ngoài chuyển đến Việt Nam, để tận dụng các thỏa thuận FTA và chi phí lao động rẻ hơn.

Năm ngoái, xe cộ và phụ tùng, phụ kiện là mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Thái Lan, lên tới 38,4 tỉ USD và chiếm 15% tổng kim ngạch xuất khẩu, theo số liệu của Ngân hàng Thái Lan.

Còn sớm để đánh bại Thái Lan

Tờ Asia Times cho rằng triển vọng của VinFast để đánh bại Thái Lan, trở thành một trung tâm sản xuất ô tô là vẫn còn sớm. Thái Lan đã xây dựng ngành công nghiệp ô tô từ giữa những năm 1990, và là nhà sản xuất ô tô hiện đứng thứ 12 trên toàn thế giới.

Nước này đã thu hút hầu hết thương hiệu lớn của Nhật Bản bao gồm Toyota và Honda, các thương hiệu ưu tú của Đức BMW và Mercedes Benz, cũng như Mỹ duy trì Ford và Chevrolet. Hiện có hơn 2.500 nhà cung cấp phụ tùng có trụ sở tại Thái Lan.

Có đến 46.000 xe nhập khẩu từ Thái Lan về Việt Nam chỉ trong nửa đầu năm 2019. (Ảnh: Thiên Trường).

Australia là thị trường lớn nhất cho ô tô do Thái Lan sản xuất, với giá trị lên tới 5,8 tỉ USD, tương đương 55% tổng kim ngạch xuất khẩu sang nước này. ASEAN là thị trường lớn nhất đối với các bộ phận ô tô do Thái Lan sản xuất, trung bình mỗi lô hàng xuất khẩu đều có giá trị khoảng 6 tỉ USD.

 Thái Lan đã kí 13 FTA, bao gồm Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN (AFTA) và TAFTA riêng với Australia.

Các nhà phân tích cho rằng VinFast có thể sẽ có tiềm năng hơn, khi tập trung vào xe máy điện, sản phẩm đã được tung ra thị trường nội địa vào tháng 12 năm ngoái. Hiện tại, nhu cầu xe máy hàng năm của người Việt vẫn cao, gần 3,5 triệu chiếc.

Tham vọng thành lập một ngành công nghiệp ô tô vững mạnh là cơ sở để công nghiệp hóa toàn diện đối với một đất nước. Đó là xu hướng chung, không riêng ở Việt Nam hay Thái Lan. Malaysia cũng đã đi theo con đường này với hãng xe hơi Proton, ban đầu là một liên doanh với Mitsubishi Motors, nhưng hiện nay Geely (Trung Quốc) mới là đối tác chiến lược chính của họ.

Trong thế sẵn sàng cạnh tranh của các quốc gia ASEAN, VinFast phải trên tinh thần luôn tự lực cánh sinh. (Ảnh: Thiên Trường).

Sau khi từ bỏ kế hoạch xe hơi, Indonesia đã xúc tiến đầu tư vào mẫu xe "xanh" giá rẻ (LCGC) từ năm 2013. Nước này đưa ra ưu đãi thuế cho một số nhà sản xuất ô tô Nhật Bản, đổi lấy là tỉ lệ phụ tùng của Indonesia lên tới 80%. Các mô hình LCGC hiện chiếm 20% doanh số bán xe chở khách trong nước.

Mặc dù bất kì chiếc xe nào có hơn 40% tỉ lệ bộ phận từ các thành viên trong ASEAN đều được hưởng thuế nhập khẩu bằng 0 theo AFTA, nhưng có rất ít sự phối hợp sản xuất trong nội khối. 

Titikorn Lertsirirungsun, Giám đốc khu vực Đông Nam Á của hãng sản xuất ô tô lữ hành LMC, cho biết: "Mỗi quốc gia có chính sách riêng, và họ cạnh tranh với nhau".