Thất nghiệp và gánh nặng nợ nần 'vùi dập' tầng lớp trung lưu Mỹ

Theo Wall Street Journal, mọi năm, Hopkins, vị luật sư 43 tuổi và chồng cô, Ian Boschen, 41 tuổi, đã có thu nhập chung khoảng 175.000 USD. Khoản tiền này đủ để vay thế chấp hai hợp đồng thuê ô tô, các khoản vay sinh viên, thanh toán tín dụng và các chi phí để nuôi hai cô con gái trong khu ngoại ô New York Metropolis.

Sau khi Covid-19 bùng phát, tòa án phải đóng cửa, các vụ kiện tạm dừng, vậy nên công việc của cô không còn. Cô Hopkins nói rằng trợ cấp thất nghiệp đã giúp ích được phần nào, tuy nhiên, gia đình cô đang dần cạn kiệt tiền tiết kiệm và có thể không gánh nổi 9.000 USD tiền trả nợ hàng tháng, bao gồm cả khoản vay mua nhà.

“Tôi tuyệt vọng khi không có khả năng kiếm sống,” cô nói. "Dù tôi đã có bằng tốt nghiệp luật sư và gần 20 năm hành nghề."

Hàng chục triệu người Mỹ mất việc do đại dịch khi các điểm ăn uống, cửa hàng bán lẻ và các cơ sở công cộng đóng cửa trong nhiều tháng. Tầng lớp lao động có mức thu nhập thấp phải chịu nhiều gánh nặng. Nhưng cuộc khủng hoảng này cũng có sức tàn phá chưa từng có và tạo ra một khoản nợ chồng chất với tầng lớp trung lưu. 

Nợ nần không phải là một vấn đề nghiêm trọng trước đại dịch. Thị trường việc làm đang bùng nổ và thu nhập trung bình của các gia đình đã tăng lên, cho phép các hộ gia đình theo kịp các khoản nợ - bằng tiền.

Khoản nợ phổ biến mà các hộ gia đình mắc phải tăng từ 52.655 USD đến 98.018 USD, tăng khoảng 33% trong 12 năm. Theo Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York, trước đại dịch, tổng nợ tiêu dùng của người dân Mỹ là 4,2 nghìn tỉ USD, không bao gồm khoản vay mua nhà. Nếu bao gồm cả nợ mua nhà, con số tổng sẽ lên đến 14,2 nghìn tỉ.

Covid-19 đã ảnh hưởng đến tất cả các ngành nghề, đặc biệt là một số ngành công nghiệp. Dù các gói cứu trợ liên tục được tung ra, cùng những khoản trợ cấp thất nghiệp được tăng thêm vẫn không thể bù đắp tổn hại cho nhiều lao động thu nhập cao, đặc biệt là ở những thành phố đắt đỏ. Khoản trợ cấp thêm hàng tuần trị giá 600 USD cho mỗi người đã hết hạn vào tháng Bảy, càng làm gia tăng gánh nặng đối với họ.

Anthony Carnevale, Giám đốc Trung tâm Giáo dục và Lao động thuộc Đại học Georgetown cho biết: "Những gì tôi nhìn thấy là một cuộc tấn công nhằm vào những gia đình có học thức và tiền bạc, thành phần cốt lõi mới của thế hệ trung lưu Mỹ. Có một lực lượng lao động chuyên nghiệp đang bị sa thải."

6 tháng sau đại dịch, nhiều ngân hàng và công ty đã cho phép người vay hoãn trả các khoản thanh toán hàng tháng, nhưng nay họ buộc phải yêu cầu người vay nối lại việc trả nợ.

Nợ thẻ tín dụng đã giảm trong những tháng gần đây. Tuy nhiên, sự trợ giúp của Chính phủ không còn và Quốc hội vẫn đang tranh cãi về đợt viện trợ Covid-19 thứ hai. Tổng thống Trump đã kí một lệnh hành pháp vào tháng 8 để cung cấp thêm 300 USD một tuần cho các trợ cấp thất nghiệp liên bang. Tuy nhiên, khoản chi này vẫn chưa được tất cả các bang triển khai và phe Dân chủ cáo buộc Tổng thống đã vi phạm quyền chi tiêu của quốc hội.

Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ, tỉ lệ thất nghiệp đã giảm xuống gần 15% ở thời điểm đỉnh dịch, tuy nhiên vẫn ở mức 8,4% trong tháng 8, sau khi tăng từ 3,5% vào tháng Hai. Tỉ lệ thất nghiệp trong các ngành nhân văn, thiết kế, truyền thông, hoạt động thể thao và giải trí là 12,7% trong tháng 8, cao hơn gấp ba lần so với cùng kì năm ngoái. Trong ngành giáo dục, con số này lớn hơn gấp đôi lên 10,2%. Tỉ lệ thất nghiệp ở ngành bán lẻ và văn phòng là 7,8%, tăng từ mức 3,8% tháng 8 năm 2019.

Nhóm nghề kĩ sư và kiến trúc sư, là những người có mức thu nhập trước thuế trung bình hàng tuần đạt 1.826 USD, cao hơn mức trung bình 1.389 USD của nhóm người làm công ăn lương toàn thời gian, giờ đây có tỉ lệ thất nghiệp tăng từ 0,8% lên 3,7% sau một năm. Tỉ lệ thất nghiệp ở ngành toán học và công nghệ thông tin, vốn kiếm được 1.919 USD mỗi tuần, nay tăng hơn ba lần lên 4,6%.

Tình hình có thể tồi tệ hơn. "Vấn đề nhức nhối cho đến nay trong hệ thống kinh tế chủ yếu nằm ở việc giảm dần qui mô lương," Roger Hochschild, giám đốc điều hành công ty tài chính Discover Financial Services, bình luận. "Những đợt sa thải nhân viên cổ cồn trắng sẽ tiếp tục diễn ra".

Lynn Scott-White, 47 tuổi, đã phải nghỉ không lương với công việc đại lí phân phối tour du lịch đoàn hồi tháng Ba. Trước dịch, cô và chồng kiếm được khoảng 150.000 USD một năm.

Cặp đôi ở Denton, Texas, phải trả 4.400 USD một tháng tiền vay mua nhà, 4 khoản vay và thuê xe hơi cùng nợ sinh viên. Tổng số tiền thanh toán tối thiểu bằng thẻ tín dụng hàng tháng là khoảng 700 USD. Cô nói rằng họ có thể quản lí tốt các món nợ trước đại dịch.

Cô phải hoãn khoản thanh toán chiếc xe hơi Infiniti QX60 của mình trong ba tháng nhưng đã bắt đầu trả lại bằng trợ cấp thất nghiệp. Sau 24 năm làm việc trong ngành du lịch, Scott-White chuẩn bị chuyển việc, bởi có lẽ còn rất lâu nữa du lịch đoàn mới trở lại được như trước đây.

Tháng 8, giám đốc của Scott-White cho cô ba lựa chọn: nhận bồi thường số tiền bằng một tuần lương hiện tại nhân với số năm làm việc, nghỉ việc không lương cho đến cuối tháng 3 hoặc tiếp tục làm việc.

Cô xin nghỉ hẳn và nhận khoản trợ cấp thôi việc. Scott-White quay trở lại đại học để hoàn thành nốt bằng cử nhân về y tế thể thao. Cô vay 5.000 USD từ quĩ hưu trí 401 để trang trải tiền học.

Triển vọng đối với những nhân viên "cổ cồn trắng" dường như tồi tệ hơn cả thảm họa tiền tệ năm 2008. Vào tháng 8, khoảng 3 triệu người Mỹ từ 25 tuổi trở lên có trình độ cử nhân hoặc lớn hơn đã thất nghiệp, tăng 1,2 triệu người so với hồi tháng Hai, theo Cục Thống kê Lao động. Trong đợt suy thoái vừa qua, số lượng đó đạt đỉnh khoảng 2,2 triệu.

Terri Smith, 64 tuổi, cho biết công việc phân tích chi phí pháp lí cho chủ công ty của bà đã bị loại bỏ trong một đợt cắt giảm nhân sự. Dù được nhận thêm 600 USD mỗi tuần, trợ cấp thất nghiệp không đủ bù đắp cho khoản thu nhập bị mất của bà. Và nay, số tiền bà nhận được chỉ còn 285 USD.

Phí thế chấp hàng tháng đối với căn nhà ở Charlotte của bà là 1.550 USD, tiền trả nợ mua xe là 550 USD, bảo hiểm sức khỏe là 600 USD/tháng và một chuyến khám bệnh gần đây khiến Smith phải trả thêm 7.500 USD tiền túi. Bà phải dùng tới tiền tiết kiệm để trả đủ các khoản nợ và hóa đơn. Bà Terri đang tính rút tiền khỏi quĩ hưu trí 401 hoặc đăng kí vay trả góp cho tới khi tìm được việc.

"Tôi không có kế hoạch nào. Tình cảnh thật sự rất thảm khốc!" bà nói. "Tôi đang rất lo lắng!"

Nhiều cá nhân có việc làm đang cố gắng chống lại việc cắt giảm lương. Mark Zandi, nhà kinh tế trưởng tại Moody's Analytics, cho biết: Tính đến tháng 8, 17 triệu nhân viên Mỹ đã bị trả lương thấp hơn nhiều vì đại dịch. Khoảng 9,5 triệu đã bị cắt lương; 7,5 triệu người còn lại đang làm việc ít giờ hơn, ông nói.

Thu nhập của Steven Sickinger đã giảm mạnh trong mùa xuân khi khách hàng ngừng đến cửa hàng sửa chữa ô tô mà ông quản lí. Lo lắng tiệm có khả năng đóng cửa, ông Sickinger, 55 tuổi, đã nghỉ việc và nhận một công việc khác mà ông nghĩ là an toàn hơn, kiếm được 50.000 USD, thấp hơn 35% so với mức lương cũ 77.000 USD mà ông kiếm được vào năm 2019.

Đồng thời, việc cắt giảm lương đã gây khó khăn một người đàn ông ở Tucson, Arizona, người gặp khó khăn trong việc thanh toán các hoá đơn. Anh ta nợ thẻ tín dụng ít nhất 24.000 USD. Anh đã không sử dụng thẻ ngân hàng của mình trong nhiều tháng, tuy nhiên phí dồn lại do trả chậm đang đẩy số dư của anh ấy lớn hơn. 

8 thẻ tín dụng của Sickinger đang trong tình trạng thanh toán chậm. Trước dịch, từ năm 2014, hồ sơ trả nợ tín dụng của ông luôn đúng hạn.

Kế hoạch của ông là trả hết nợ trong khoảng 2,5 năm nữa và sau đó lên kế hoạch cho việc nghỉ hưu. Giờ đây, Sickinger cho biết ông đang trong quá trình nộp đơn xin phá sản. "Tôi sẽ không bao giờ thoát khỏi được tình cảnh này", ông nói.

Hệ thống kinh tế đang hồi sinh tại New York, nơi cô Hopkins sinh sống. Hầu hết các tòa án trong tiểu bang đã được mở lại. Cô Hopkins trở lại làm việc, tuy nhiên số lượng các vụ án không như ý muốn. Cô ấy đã nhận 6 vụ trong tháng 8 và một số kéo dài cho đến bây giờ. Trước đại dịch, cô Hopkins hầu tòa thường xuyên từ 4 đến 6 vụ một ngày. "Tôi không biết liệu rằng nó có trở lại được nữa không?" cô nói.

Hopkins cho biết hỗ trợ thất nghiệp hàng tuần ở tiểu bang của cô là 441 USD vào tuần trước, vào cùng thời điểm mà cô nhận được khoản tiền 262 USD, từ lệnh hành pháp vào tháng 8 của Tổng thống Trump.

Hopkins nói rằng cách đây không lâu cô đã có một khoản vay thế chấp trị giá 36.500 USD cho doanh nghiệp nhỏ của mình, nhằm thu hồi các khoản thanh toán về công việc. Hopkins cho biết cô sẽ có 30 năm để trả nợ.