Việt Nam có nhiều vị thuốc quí trong các bài thuốc đông y hỗ trợ đề kháng ngừa COVID-19

Ngày 30/3, Cổng thông tin Trung ương Hội Chăm sóc sức khỏe cộng đồng và báo Sức khỏe Cộng đồng đã tổ chức buổi giao lưu trực tuyến tại Hà Nội với chủ đề "Vận dụng y học cổ truyền trong phòng, chống dịch bệnh do virus".

3 chuyên gia trong lĩnh vực y học cổ truyền tham gia buổi giao lưu gồm Phó giáo sư Nguyễn Xuân Ninh - Phó viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, tiến sĩ Phùng Tuấn Giang -  Chủ tịch Viện Nghiên cứu Phát triển y dược cổ truyền Việt Nam, Phó giáo sư, tiến sĩ Hồ Bá Do - Phó chủ tịch Hội Y học cổ truyền Việt Nam.

Vai trò của thảo dược trong việc tăng đề kháng, ngừa virus

Phó giáo sư Hồ Bá Do nhấn mạnh rằng từ lâu, giới y khoa đã kết hợp Đông y với Tây y để điều trị và hỗ trợ điều trị những bệnh do virus gây nên. Giải pháp này càng trở nên cấp thiết với bệnh viêm phổi cấp COVID-19, bởi thế giới vẫn chưa có thuốc hay vắc-xin để phòng hay điều trị bệnh.

Để nhấn mạnh vai trò của thuốc Đông y trong điều trị COVID-19, ông Hồ Bá Do nhắc lại rằng, hôm 17/3, Bộ Y tế đã ban hành công văn hướng dẫn sử dụng thuốc y học cổ truyền và phương pháp y học cổ truyền trong phòng bệnh viêm phổi cấp COVID-19, điều trị và hỗ trợ điều trị bệnh nhân nhiễm virus gây bệnh.

Công văn số 1306 của Bộ Y tế đã công bố một số bài thuốc và phương pháp y học cổ truyền để hỗ trợ điều trị bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 theo ba giai đoạn. Nhiều bài thuốc trong công văn chứa những thảo dược phân bố ở Việt Nam – như Kim ngân hoa, Cam thảo, Hạ khô thảo. Chẳng hạn, Cam thảo và Kim ngân hoa là thành phần trong bài thuốc Ngân kiều tán; và Cam thảo là thành phần chính trong bài thuốc Sâm tô tán.

Ở Trung Quốc, phần lớn bệnh nhân COVID-19 điều trị bằng liệu pháp kết hợp Đông y với thuốc Tây. Trang Journal of Integrative Medicine tiết lộ những thảo dược mà giới lương y Trung Quốc sử dụng trong cuộc chiến chống COVID-19 bao gồm Kim ngân hoa, Cam thảo, Hoàng kỳ, Phòng phong, Bạch truật, Liên kiều.

Không chỉ phòng bệnh, Đông y còn giúp phục hồi tổn thương khi khỏi bệnh

Nguyên tắc của y học cổ truyền, theo tiến sĩ Nguyễn Xuân Ninh, là trị bệnh khi bệnh chưa phát. Theo ông, Đông y có rất nhiều bài thuốc sử dụng kim ngân hoa và cam thảo để phòng bệnh với qui mô đại trà.

Tuy nhiên, khi người dân phát hiện dấu hiệu cấp tính liên quan tới COVID-19, ông Giang khuyên họ tham vấn thầy thuốc khi sử dụng kết hợp các bài thuốc Đông y để có thể đạt hiệu quả cao.

Sau khi khỏi bệnh COVID-19, nhiều bệnh nhân sẽ có tổn thương phổi, nên ông Ninh nhấn mạnh việc phục hồi tổn thương bằng u học cổ truyền cũng rất quan trọng. Nếu không nỗ lực phục hồi, nhiều người phải chịu tổn thương phổi tới hơn 10 năm.

"Vì thế, chúng ta phải ưu tiên hàng đầu việc phòng bệnh. Khi mắc bệnh, y học cổ truyền giúp chúng ta chống biến chứng, còn khi khỏi bệnh, y học cổ truyền giúp chúng ta phục hồi tổn thương", ông Giang nói.

Một loại trà chứa nhiều thảo dược được khuyên dùng

Ông Ninh kể rằng, năm 2017, Viện Y học ứng dụng Việt Nam đã đánh giá hiệu quả, tác dụng của trà thanh nhiệt Dr Thanh - một loại nước uống chứa 9 loại thảo dược gồm Kim ngân hoa, La hán quả, hoa Cúc, Hạ khô thảo, Tiên Thảo, hoa Mộc Miên, Đản Hoa, Bung lai và Cam thảo. Tập đoàn Tân Hiệp Phát đã vận dụng một bài thuốc cung đình để sản xuất trà Dr Thanh.

Chủ dược của bài thuốc cung đình là Kim ngân hoa. Thần dược của bài thuốc gồm hoa Cúc, La hán quả, Hạ khô thảo.

"Sản phẩm được sản xuất theo công nghệ chiết xuất lạnh trên dây chuyền hiện đại. Chúng tôi nhận thấy sản phẩm có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, chống viêm, giảm đau, hạ sốt, tăng cường bài tiết dịch, phòng chống nhiễm khuẩn, tăng khả năng miễn dịch", ông Ninh nói.

Phó viện trưởng Viện Y học ứng dụng kể rằng, để đánh giá chính xác và khách quan loại nước uống chứa 9 loại thảo dược, các chuyên gia của Viện đã xem xét hơn 300 nghiên cứu khoa học liên quan, đồng thời tìm hiểu dưới góc độ khoa học thay vì góc độ Đông y.

"Các báo cáo nghiên cứu đã đưa ra hơn 150 hợp chất có tác dụng sinh học và 9 kết luận về tác dụng của 9 thành phần thảo dược trong trà thanh nhiệt Dr Thanh", ông Ninh giải thích.

Ngoài khả năng thanh nhiệt, giải độc, kháng viêm, chống virus, báo cáo đánh giá của Viện Y học ứng dụng Việt Nam còn nêu ra một số tác dụng đáng chú ý khác của trà Dr Thanh – gồm chống oxy hóa, ngừa ung thư, phòng bệnh tiểu đường, giảm mỡ.

Theo tinh thần của công văn số 1306 mà Bộ Y tế ban hành hôm 17/3, Phó giáo sư Ninh tin rằng trà thanh nhiệt Dr Thanh rất phù hợp để người dân phòng ngừa bệnh viêm phổi cấp COVID-19, đồng thời nâng cao sức khỏe tổng thể.

Lương y, tiến sĩ Phùng Tuấn Giang, nhấn mạnh rằng Kim ngân hoa và Cam thảo là hai vị thuốc rất phổ biến trong Đông y. Kim ngân hoa có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giải nhiệt, tăng tiết dịch vị của mật và dạ dày, tăng khả năng miễn dịch. Các thầy thuốc Đông y ngày nay thường dùng kim ngân hoa để trị các chứng viêm và các chứng do virus (ho, sốt, mẩn ngứa, mụn nhọt, mề đay).

Cam thảo có tác dụng giải độc, hỗ trợ gan, giảm đau, kháng viêm, tăng cường chức năng tim mạch, bổ trung ích khí, thanh nhiệt giải độc, cắt cơn khát. Một tác dụng nổi bật của Cam thảo là nó có thể giải độc hàng trăm thứ dược. Ngoài ra, cam thảo cũng có thể nâng cao hiệu quả của những vị thuốc khác.

"Nếu ai đó ngộ độc một vị thuốc nào đó, họ chỉ cần sắc nước cam thảo và uống để giải độc", ông Ninh bình luận.

Hạ khô thảo có tác dụng hạ áp, chống viêm, kháng khuẩn, chống ung thư. Thầy thuốc hay dùng hạ khô thảo để trị các bệnh đau con ngươi, huyết áp cao, chóng mặt, đau đầu, bướu cổ, viêm tuyến vú, chảy nước mắt do viêm tuyến lệ.