Ban Quản lý Dự án Đường sắt Đô thị Hà Nội đã công bố Báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án GPMB, bồi thường, tái định cư, thu hồi đất, di chuyển công trình hạ tầng kỹ thuật và san nền depot Sơn Đồng thuộc tuyến đường sắt đô thị số 5 Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc.
Theo đó, hệ thống đô thị vệ tinh và sinh thái của Hà Nội được phân cách bằng hành lang xanh, nêm xanh, liên kết bằng hệ thống giao thông vành đai, hướng tâm.
Trong đó trục Hồ Tây - Ba Vì được cấu trung không gian theo hướng kết hợp đồng bộ không gian đại lộ Thăng Long, quốc lộ 6; xây dựng trục kết nối văn hóa Thăng Long - Xứ Đoài, kết nối trung tâm Thủ đô với thành phố phía Tây và kết nối các tỉnh lân cận phía Tây, Tây Bắc, vùng miền núi và trung du phía Bắc.
Hiện tại, đại lộ Thăng Long đã được đưa vào khai thác, để tiếp tục hoàn thiện mạng lưới giao thông theo quy hoạch, dự án đường sắt đô thị tuyến số 5 Hà Nội khi hình thành sẽ cung cấp một loại hình giao thông công cộng chất lượng cao, năng lực vận tải lớn, ổn định ở Thủ đô.
Đồng thời cũng là đòn bẩy cho sự phát triển kinh tế, xã hội của TP Hà Nội và đô thị vệ sinh Hòa Lạc, nhằm mục tiêu nâng cao năng lực giao thông, tạo điều kiện thuận lợi phát triển kinh tế, góp phần giảm mật độ phương tiện, giảm ách tắc giao thông cho khu vực đô thị trung tâm, tạo hiệu quả cho việc đầu tư xây dựng.
Theo Ban Quản lý Dự án Đường sắt Đô thị Hà Nội (chủ dự án), dự án có tổng chiều dài tuyến khoảng 35 km, thuộc địa phận 18 xã/phường của TP Hà Nội, điểm đầu nằm tại ngã tư Văn Cao - Hoàng Hoa Thám, thuộc địa bàn phường Tây Hồ, TP Hà Nội; điểm cuối tại khu vực Thạch Bình, thuộc địa bàn xã Hòa Lạc, TP Hà Nội.
Phạm vi thu hồi đất của Dự án nằm trong ranh giới địa lý hành chính 18 xã/phường bao gồm Tây Hồ, Ngọc Hà, Giảng Võ, Láng, Yên Hòa, Từ Liêm, Đại Mỗ, Xuân Phương, Tây Mỗ, Sơn Đồng, An Khánh, Dương Hòa, Quốc Oai, Tây Phương, Kiều Phú, Hạ Bằng, Yên Xuân, Hòa Lạc.
Về hướng tuyến, tổng chiều dài tuyến chính khoảng 35 km trong đó có 6,5 km đi ngầm, 2 km đi cao và 26,5 km đi trên mặt đất. Toàn tuyến bố trí 20 ga (6 ga ngầm, 14 ga nổi) và 2 Depot (Depot 1 bố trí tại địa phận xã Sơn Đồng và xã Dương Hòa.Depot 2 bố trí tại khu vực Thạch Bình, xã Hòa Lạc).
Đối với đoạn tuyến đi ngầm từ nút giao Văn Cao - Hoàng Hoa Thám tới khu vực Trung tâm Hội nghị Quốc gia, đoạn tuyến và nhà ga đi ngầm được bố trí chủ yếu trong phạm vi trục đường giao thông hiện hữu Liễu Giai – Nguyễn Chí Thanh Trần Duy Hưng.
Tại vị trí bố trí lối lên xuống nhà ga tại các ga S1, S2, S3, S4, S6 cần phải thu hồi đất của 1 số hộ dân và cơ quan, tổ chức.
Đối với đoạn tuyến đi nổi trên mặt đất từ khu vực Trung tâm Hội nghị Quốc gia tới hết đại lộ Thăng Long, đoạn tuyến chủ yếu đi giữa và nằm trong phạm vi của tuyến đường đại lộ Thăng Long. Tại vị trí bố trí cầu thang trên vỉa hè đường gom để tiếp cận các nhà ga S7, S8, S10, S11, S12, S13 cần phải thu hồi đất của 1 số hộ dân và cơ quan, tổ chức.
Đối với đoạn tuyến đi nổi trên mặt đất từ điểm cuối đại lộ Thăng Long tới cuối tuyến tại địa phận xã Hòa Lạc, đoạn tuyến và nhà ga nằm trong phạm vi GPMB của Dự án ĐTXD tuyến đường cao tốc đại lộ Thăng Long đoạn nối từ QL21 đến cao tốc Hà Nội – Hòa Bình.
Đối với đoạn đường dẫn và ga Depot số 1, phần lớn khu vực đường dẫn nằm trong phạm vi giải phóng mặt bằng của tuyến đường kết nối khu vực.
Tại vị trí ga Depot cần phải thu hồi đất nông nghiệp của các hộ dân và cơ sở sản xuất. Đối với đoạn đường dẫn và ga Depot số 2 sẽ cần phải thu hồi đất quốc phòng của các đơn vị quân sự.
Hướng tuyến dự án. (Ảnh chụp từ văn bản).
Tổng diện tích đất cần phải thu hồi trong phạm vi thực hiện dự án là khoảng 119 ha. Toàn bộ diện tích này sử dụng để xây dựng tuyến đường sắt. Các hạng mục di dời công trình hạ tầng kỹ thuật đều nằm trong phạm vi công trình công cộng, không phát sinh thu hồi đất.
Trong đó có hơn 20 ha đất chuyên trồng lúa nước, 0,47 ha đất sản xuất kinh doanh, còn lại là các loại đất công không phải bồi thường. Cắt xén khoảng 13 căn nhà với tổng diện tích là 64 m2. Toàn tuyến có tổng mức đầu tư khoảng 65.000 tỷ đồng. Dự kiến khởi công ngay trong năm nay.
Tuyến metro số 5 sẽ có hai Depot (Depot 1 bố trí tại địa phận xã Sơn Đồng và xã Dương Hòa. Depot 2 bố trí tại khu vực Thạch Bình, xã Hòa Lạc). Trong đó, depot tại xã Sơn Đồng có quy mô khoảng 32 ha. Đây là depot nằm sát đường Vành đai 4 đang xây dựng.
Dự án GPMB, bồi thường, tái định cư, thu hồi đất, di chuyển công trình hạ tầng kỹ thuật và san nền depot Sơn Đồng thuộc tuyến đường sắt đô thị số 5 Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc có tổng mức đầu tư khoảng 2.500 tỷ đồng. Nguồn vốn từ ngân sách thành phố.
Tiến độ thực hiện Dự án từ quý IV 2024 - hết năm 2025. Trong đó thời gian di dời đường điện và thi công xây dựng điểm tái định cư khoảng 6 tháng.
Tư vấn lập Dự án đầu tư là Liên danh Tổng công ty TVTK GTVT - CTCP (TEDI) - China Railway Design Corporation (CRDC).
Metro Nhổn - ga Hà Nội. (Ảnh: UBND TP Hà Nội).
Theo Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội và Quy hoạch giao thông vận tải Thủ đô đến 2030 tầm nhìn đến 2050, hệ thống đường sắt đô thị có 10 tuyến với hơn 410 km. Thành phố đang điều chỉnh Quy hoạch chung, bổ sung 5 tuyến đường sắt dài 200 km.
Như vậy đến năm 2045 tầm nhìn đến 2065, Hà Nội sẽ có 15 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài 617 km.
10 tuyến đường sắt đô thị theo Quy hoạch Giao thông vận tải Thủ đô gồm: Tuyến số 1 đoạn Ngọc Hồi - Yên Viên dài hơn 38 km; tuyến số 2 Nam Thăng Long (kéo dài đi Sóc Sơn) dài hơn 47 km; tuyến số 2A, đoạn Cát Linh - Hà Đông, kéo dài Xuân Mai dài 33 km.
Tuyến số 3 đoạn Nhổn - ga Hà Nội kéo dài đến Sơn Tây 57 km; tuyến số 4 Mê Linh - Sài Đồng - Liên Hà dài 54 km; tuyến số 5 Văn Cao - Hòa Lạc dài 38 km; tuyến số 6 Nội Bài - Ngọc Hồi dài 43 km; tuyến số 7 Hà Đông - Mê Linh dài 28 km; tuyến số 8, đoạn Sơn Động - Mai Dịch kéo dài đến Dương Xá dài 39 km; tuyến số 9 Sơn Tây - Hòa Lạc - Xuân Mai dài 32 km.
5 tuyến bổ sung theo điều chỉnh Quy hoạch chung gồm: Tuyến 1A Ngọc Hồi - sân bay thứ hai phía Nam dài 29 km; tuyến số 9 Mê Linh - Cổ Loa - Dương Xá dài 48 km; tuyến số 10 Cát Linh - Láng Hạ - Lê Văn Lương - Yên Nghĩa dài 12 km; tuyến số 11 vành đai 2 - trục phía Nam - sân bay thứ hai phía Nam dài 42 km và tuyến số 12 Xuân Mai - Phú Xuyên dài 45 km.
Hiện nay, đường sắt đô thị tại Hà Nội đang từng bước thể hiện tính ưu việt trong giao thông công cộng. Điển hình, tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông mỗi ngày có hơn 35 ngàn hành khách sử dụng phương tiện đường sắt đô thị này để di chuyển.
Ngoài tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông, tuyến đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội với chiều dài 8,5 km đã thu hút lượng lớn người dân sau khi vận hành.
Năng lực vận chuyển của tuyến Nhổn - ga Hà Nội đạt 23.900 hành khách/giờ/hướng, với thời gian vận hành từ 5h30 - 22h như kế hoạch thì mỗi ngày có thể vận chuyển tối đa hơn 500.000 người.