Bão Dorian đã khó đoán, Mỹ còn khốn khổ vì các chuyên gia 'bàn phím'

Ban đầu, các nhà dự báo cho rằng Dorin sẽ hướng thẳng đến bờ biển phía đông Florida, nhưng chỉ một ngày sau, cơn bão khiến họ kinh ngạc khi bất ngờ đổi hướng, di chuyển theo hướng đông nam.

Đến ngày 31/8, các nhà khí tượng học lại phải đối mặt thử thách mới, khi cơn bão đột ngột chuyển hướng lên phía bắc trước khi đổ bộ.

Lộ trình thất thường của Dorian khiến nó trở nên đặc biệt khó để theo dõi, thêm vào đó, những nhà khí tượng cũng phải đối mặt với một thách thức khác, vì nhiều người nghiệp dư tự mình theo dõi cơn bão và thách thức tính chính xác của các chuyên gia.

Hình ảnh vệ tinh chụp bão Dorian ngoài khơi Florida vào ngày 31/8. (Ảnh: AP).

Cơn bão thất thường

Các nhà khí tượng học ban đầu rất ngạc nhiên bởi tốc độ chậm chạp của Dorian, mặc dù nó đã phát triển lên cấp 4 vào tối hôm 30/8. Những nhà dự báo phải điều chỉnh thời gian dự kiến bão đổ bộ, cho biết tâm bão có thể sẽ đi dọc bờ biển Florida, thay vì đi vào đất liền và sẽ suy yếu đáng kể trước khi đổ bộ vào Georgia hoặc South Carolina vào cuối ngày 5/9.

Mike Brenna, người đứng đầu Đơn vị Chuyên biệt về Bão của Trung tâm Bão Quốc gia ở Miami, cho biết các dòng tia (jet stream - các luồng gió thổi nhanh trong các dòng hẹp tồn tại ở khí quyển) là tương đối yếu trong trường hợp này. 

Điều đó có nghĩa là bão Dorian nhiều khả năng sẽ di chuyển thất thường hơn, và nó cũng nhạy cảm với địa hình mặt đất mà nó đi qua, đặt ra thách thức đối với các nhà dự báo.

Vì không có được thông tin dự báo rõ ràng, nhiều người đã "đổ bộ" lên trang Facebook và Twitter của cơ quan khí tượng, yêu cầu thông tin chính xác và thậm chí là cáo buộc các nhà dự báo đánh lừa công chúng.

Chỉ một vài năm trước, mọi người thậm chí còn không biết một cơn bão đã tồn tại cho đến khi nó chuẩn bị đổ bộ, nhưng bây giờ họ có thể xem thông tin về sự hình thành các cơn bão ở Đại Tây Dương, và sử dụng internet để thu thập dữ liệu thô về các cơn bão.

Các nhà dự báo đang làm việc rất nhiều để theo kịp nhu cầu lớn về thông tin chi tiết với các cơn bão, mặc dù vậy công việc của họ vẫn dựa trên xác suất còn người xem thì luôn đòi hỏi thông tin chính xác cho 2 câu hỏi muôn thuở: Bão sẽ tồi tệ đến mức nào và nó sẽ đi về đâu?.

"Cảm thấy giống như nhân chứng trong một vụ xét xử vậy. Bạn được hỏi một câu duy nhất theo hàng triệu cách khác nhan", ông Chris Smith, nhà khí tượng học tại Panama City, Florida, chia sẻ.

Một người đàn ông chạy bộ bên bờ biển Hollywood, Florida khi trời bắt đầu có gió mạnh vào ngày 31/8. (Ảnh: AP).

Nhiều người đam mê bão thậm chí còn theo dõi Dorian từ khi nó mới hình thành 800 dặm ngoài khơi quần đảo Barbados hôm 24/8, lúc nó vẫn là một áp thấp nhiệt đới chưa được đặt tên.

Do không có mô hình chắc chắn nào để dự đoán đường đi của cơn bão, một số nhà khí tượng học nghiệp dư đang chia sẻ thông tin sai lệch trên mạng, đôi khi bằng cách đăng một mô hình dự báo nghiêm túc như thể là một dự báo chắc chắn.

Đau đầu vì những "chuyên gia bàn phím"

Những người chuyên nghiệp có một cụm từ riêng để mô tả những người nghiệp dư: "nhà khí tượng học bàn phím". Nhưng vấn đề là những chuyên gia "dỏm" lại có sức ảnh hưởng đến những người thiếu hiểu biết trên mạng xã hội, và khiến mọi người phàn nàn với các cơ quan dự báo địa phương.

"Bây giờ ai cũng có thể làm nhà khí tượng học. Tôi thích điều đó, nhưng tôi không muốn mọi người dựa trên một mô hình máy tính duy nhất và coi đó là dự báo. Vì nó chỉ là sự tham khảo", Lauren Rautenkranz, nhà khí tượng học tại First Coast News, Jacksonville, cho biết.

Rautenkranz nói rằng cô đã gửi email tới các đồng nghiệp của mình trong tuần này, nhắc họ hãy hít thở sâu và đừng quên rằng vẫn còn 1.200 mô hình khác về đường đi của cơn bão sẽ được đưa ra trước khi nó đi vào đất liền.

Những người dự báo nghiệp dư và chuyên nghiệp gần như đều lấy dữ liệu từ một nguồn duy nhất là Trung tâm Bão Quốc gia. Nhưng đối với những nhà khí tượng, họ đã có nhiều năm nghiên cứu khoa học khí quyển, tìm hiểu những gì ảnh hưởng đến các cơn bão và cách chắt lọc hàng trăm mô hình thành một dự đoán hợp lí.

Trong những ngày gần đây, các chuyên gia như John Morales đã chuyển sang công cụ Facebook Live để phát đi các dự báo của mình trong thời gian dài hơn, cho phép họ chia sẻ thông tin kĩ lưỡng hơn so với các bản tin dự báo thời tiết trên sóng truyền hình vốn bị giới hạn thời gian.

Chuyên gia John Morales bên trong văn phòng làm việc của mình, ông cho rằng mạng xã hội là một kênh hiệu quả để đưa thông tin về cơn bão tới mọi người, do không bị giới hạn thời gian. (Ảnh: Huff Post).

Vào năm 1992, trước khi siêu bão Andrew đổ bộ, ông Morales ngồi trong một trường quay cồng kềnh của kênh Univision và cảnh báo khán giả về những cơn sóng có thể cao tới 4,2 mét. Nhưng vào thời đó, chỉ có những ai có điện và có tivi thì mới có thể theo dõi bản tin dự báo thời tiết của ông.

Giờ đây, ông dành mọi thời gian rảnh rỗi của mình trong những ngày này để dùng tính năng Facebook Live và stream về những dự báo của mình cho bão Dorian.

Ông Morales hi vọng rằng người xem có thể hiểu và chấp nhận việc dự đoán chính xác đường đi của cơn bão trong vòng nhiều hơn 3 ngày cho đến lúc nó đổ bộ là điều gần như không thể.

"Mọi người luôn muốn có một câu trả lời cụ thể và chính xác. Nhưng nhìn chung thì ngôn ngữ mà các nhà khí tượng học nói là ngôn ngữ của xác suất", ông Morales cho biết.