Các doanh nghiệp công nghệ ngậm ngùi rời Trung Quốc vì chiến tranh thương mại

Giới doanh nghiệp phương Tây thiết kế sản phẩm và sản xuất tại Trung Quốc suốt ba thập kỉ để tối ưu giữa chi phí, chất lượng, nguồn nhân lực và cơ sở hạ tầng. 

Nhưng hiện tại, ngành công nghệ phải đối mặt với thực tế mới là chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch, và ngày càng phụ thuộc vào chuỗi cung ứng phân tán, phi tập trung đang trỗi dậy ở Đông Nam Á.

Hàng vạn doanh nghiệp sản xuất đã bắt đầu một cuộc di cư vô tiền khoáng hậu trong hai đến ba thập kỷ qua. Khoảng 2.000 doanh nghiệp Đài Loan, Nhật Bản và Hàn Quốc trong tất cả các lĩnh vực - bao gồm nhiều nhà cung cấp công nghệ - đã có kế hoạch đa dạng hóa sản xuất theo hướng rời khỏi Trung Quốc. 

Các doanh nghiệp công nghệ, đặc biệt là các nhà cung cấp cho Apple, đang xem xét chuyển từ 15% đến 30% tổng sản lượng khỏi đại lục.

Nhật Bản đã triển khai chương trình trợ cấp 220 tie yen (2,08 tỉ USD) để khuyến khích các doanh nghiệp đưa sản xuất về nước và phân bổ thêm 23,5 tỉ yen để tài trợ cho việc chuyển sản xuất sang Đông Nam Á. 

Đến tháng 7, chính phủ Nhật Bản đã phê chuẩn gần 90 doanh nghiệp, trong khi hơn 1.600 công ty đã nộp đơn xin trợ cấp. Đài Loan cũng thực hiện chiến dịch "chuyển sản xuất trở lại Đài Loan" với việc giảm thuế và lãi suất cho vay đặc biệt kể từ cuối năm 2018.

Apple bắt đầu sản xuất hàng loạt AirPods tại Việt Nam từ đầu năm nay và có kế hoạch mang nhiều sản phẩm hơn đến Đông Nam Á, khi mới năm ngoái, tất cả các sản phẩm như vậy đều làm ở Trung Quốc. "

Táo khuyết" cũng yêu cầu các nhà lắp ráp iPhone chính là Foxconn và Wistron mở rộng năng lực sản xuất tại Ấn Độ, hối thúc thêm Pegatron nhanh chóng xây dựng nhà máy tại nước này.

Hãng Samsung Electronics đã đóng các cơ sở lắp ráp điện thoại thông minh cuối cùng ở Trung Quốc vào năm 2019 để chuyển toàn bộ trọng tâm sang Việt Nam và Ấn Độ. 

Dây chuyền sản xuất máy chủ của Samsung cho các trung tâm dữ liệu của Google, Amazon và Facebook đã chuyển sang Đài Loan, khi mới hai năm trước, tất cả các máy chủ như vậy đều được sản xuất tại Trung Quốc.

Đối với các công ty như Acter Group, đối tác của Google và các nhà cung cấp chính của Apple như Pegatron, Wistron cùng nhiều công ty khác, việc mở rộng chuỗi cung ứng công nghệ ra Đông Nam Á đã trở thành một chất xúc tác tăng trưởng quan trọng.

"Chúng tôi nhận thấy các dự án trong tương lai từ các quốc gia Đông Nam Á như Việt Nam, Thái Lan và Indonesia đang tăng lên rất nhiều", Lai Ming-kun, Tổng giám đốc Acter, cho biết.

Chi phí để rời Trung Quốc sẽ rất lớn. Quốc gia đông dân nhất thế giới vẫn mang đến sự kết hợp tuyệt vời giữa cơ sở hạ tầng được tổ chức tốt, nguồn lao động có tay nghề cao mà không quốc gia nào có thể sánh kịp, khả năng huy động hàng trăm nghìn công nhân và giao linh kiện trong giờ chỉ với một cuộc điện thoại.

Kết quả nghiên cứu của Bank of America Securities cho thấy thời gian để sản phẩm lên kệ tại các cửa hàng ở Mỹ có thể mất tới 40 ngày nếu sản xuất từ Thái Lan, gần gấp đôi so với Trung Quốc.

Maurice Lee, giám đốc Unimicron Technologies (sản xuất bảng mạch in), nói họ có một hệ sinh thái hoàn chỉnh và rất gần với tất cả nhà cung cấp khi ở Trung Quốc. 

"Chuyển đến bất kỳ nơi nào khác có nghĩa là chúng tôi phải thiết kế lại mọi quy trình, công tác hậu cần, và điều đó cũng có nghĩa là chúng tôi phải đào tạo lại toàn bộ công nhân. Nghĩa là tăng chi phí", ông Lee nói.

Tung Tzu-hsien, ông Chủ tịch Pegatron nói rằng sản xuất công nghệ sẽ phải đối mặt với một sự thay đổi cơ bản nếu chuyển ra khỏi Trung Quốc. Công ty của ông từng chỉ tập trung sản xuất ở Trung Quốc và Đài Loan, nhưng đã xây dựng các cơ sở mới ở Indonesia và Việt Nam trong hai năm qua và sắp xây dựng một nhà máy ở Ấn Độ.

"Trước đây, nhà sản xuất chỉ mất hai giờ để vận chuyển linh kiện từ các tỉnh khác của Trung Quốc. Nhưng trong tương lai, họ sẽ phải chờ ít nhất một đến hai tuần chờ đợi khi chuỗi cung ứng trở nên phi tập trung bên ngoài Trung Quốc. Đây là một thực tế mới mà tất cả chúng ta phải đối mặt và thích nghi".