Đề nghị miễn thuế 5 năm với thu nhập từ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, ba năm với SME khi có lãi

Sáng 16/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường đối với dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển kinh tế tư nhân.

Đồng tình với nội dung của Dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân song đại biểu Trần Thị Vân, Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Bắc Ninh cho rằng cần mạnh mẽ hơn trong việc giảm thuế để các chính sách có hiệu quả.

Đại biểu cho biết, so với các chính sách khuyến khích khác như ưu đãi tín dụng, tiếp cận đất đai, đào tạo nhân lực, cải cách thủ tục hành chính thì miễn, giảm thuế có tác động nhanh, không phải qua nhiều thủ tục, giúp các doanh nghiệp khởi nghiệp, doanh nghiệp nhỏ và vừa vượt qua giai đoạn khó khăn ban đầu, nâng cao khả năng cạnh tranh.

Miễn thuế 5 năm với doanh nghiệp ĐMST

Cụ thể, đại biểu Trần Thị Vân đề nghị nâng thời hạn miễn thuế thu nhập doanh nghiệp lên 5 năm, sau đó tiếp tục giảm 50% số thuế phải nộp trong 5 năm tiếp theo đối với thu nhập từ hoạt động khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo (ĐMST), công ty quản lý quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo (KNST), tổ chức trung gian hỗ trợ KNST, ĐMST... thay vì miễn thuế 2 năm và giảm 50% trong 4 năm tiếp theo như khoản 1 Điều 10 dự thảo Nghị quyết.

Theo đại biểu, đặc thù của nhóm doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo cần kinh phí đầu tư lớn, thời gian đầu tư kéo dài để nghiên cứu, phát triển sản phẩm, thử nghiệm mô hình kinh doanh, xây dựng công nghệ, tuyển dụng và giữ chân đội ngũ nhân sự chất lượng cao.

"Trong suốt quá trình bươn trải để sống sót đó, họ phải chấp nhận nguy cơ thua lỗ, thậm chí có thể không có lãi trong 5 -7 năm đầu. Việc chỉ miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm và giảm 50% thuế trong 4 năm tiếp theo như dự thảo là quá ngắn so với chu kỳ phát triển thực tế của doanh nghiệp KNST ; chưa đủ mạnh để khuyến khích doanh nghiệp, đầu tư cho phát triển sản xuất kinh doanh", Đại biểu Trần thị Vấn nói.

Theo bà, việc đồng hành với doanh nghiệp trong giai đoạn hình thành và tích luỹ ban đầu. Kéo dài thời gian miễn, giảm thuế sẽ tạo dư địa tài chính quan trọng, giúp doanh nghiệp tập trung nguồn lực cho đổi mới sáng tạo. Đây cũng là giải pháp thiết thực để Nhà nước thể hiện vai trò kiến tạo, nuôi dưỡng hệ sinh thái khởi nghiệp, lực lượng tiên phong góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh, bền vững.

Cùng với đó, đại biểu Trần Thị Vân cũng đề nghị cần nâng thời hạn miễn thuế thu nhập cá nhân lên 5 năm đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công của các chuyên gia, nhà khoa học nhận được từ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo tại khoản 3 Điều 10.

Theo đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học là nhân sự nòng cốt, trực tiếp tạo ra giá trị công nghệ, đổi mới sáng tạo và đưa sản phẩm ra thị trường. Thực tiễn cho thấy, nhiều quốc gia có chính sách cạnh tranh rất mạnh mẽ trong lĩnh vực này. Như Thái Lan, họ miễn thuế thu nhập cá nhân tới 10 năm cho nhà đầu tư và chuyên gia làm việc trong 10 lĩnh vực công nghệ - sáng tạo chiến lược.

“Nếu chúng ta không có chính sách đủ hấp dẫn, cạnh tranh thì sẽ bỏ lỡ cơ hội thu hút nhân tài và khó tạo được bước đột phá về công nghệ trong tương lai”, đại biểu Trần Thị Vân nêu rõ

Với doanh nghiệp nhỏ và vừa, bà cũng đề nghị miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho doanh nghiệp nhỏ và vừa trong 3 năm kể từ khi doanh nghiệp phát sinh lợi nhuận thay vì kể từ khi được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh lần đầu tại khoản 4 điều 10 dự thảo Nghị quyết.

Theo đại biểu, doanh nghiệp thường không có lợi nhuận ngay sau khi mới thành lập. Giai đoạn đầu là thời kỳ tập trung đầu tư xây dựng, tuyển dụng, nghiên cứu thị trường, phát triển sản phẩm.

“Nếu chúng ta miễn thuế ngay từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh đồng nghĩa với việc khi doanh nghiệp có lãi thì thời gian miễn thuế đã hết, chính sách miễn thuế trở nên hình thức và không có hiệu quả”, đại biểu Trần Thị Vân nhấn mạnh. Vì vậy, đại biểu đề nghị cần miễn thuế đúng thời điểm doanh nghiệp có khả năng đóng thuế đó là khi họ có lợi nhuận.

Hỗ trợ chi phí đăng ký và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ

Ngoài đề xuất nâng thời gian ưu đãi của các chính sách thuế, đại biểu Trần Thị Vân cũng đề nghị Ban soạn thảo bổ sung một điều khoản về hỗ trợ chi phí đăng ký và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ vào Chương 5 của dự thảo Nghị quyết.

Bà nhấn mạnh, quyền sở hữu trí tuệ ngày càng đóng vai trò quan trọng, quyết định năng lực cạnh tranh quốc gia, với các startup, sản phẩm cốt lõi là công nghệ, thuật toán hoặc ý tưởng độc quyền; nếu không được bảo hộ kịp thời, doanh nghiệp dễ bị mất thị trường, bị sao chép công nghệ hoặc gặp rủi ro pháp lý.

Tại Việt Nam, phần lớn các doanh nghiệp khởi nghiệp, doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa đủ năng lực tài chính, pháp lý để thực hiện đăng ký sở hữu trí tuệ đúng chuẩn và đúng thời điểm. Nhiều trường hợp đã bị mất nhãn hiệu, bị chiếm tên miền, hoặc không thể gọi vốn do thiếu chứng nhận quyền sở hữu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến giá trị doanh nghiệp và khả năng phát triển ra thị trường quốc tế. Vì vậy, bảo vệ tài sản trí tuệ không chỉ để phòng ngừa rủi ro pháp lý, mà là chiến lược phát triển doanh nghiệp.

Tạo đất sạch cho kinh tế tư nhân

Liên quan đến nguồn lực đất đai, Đại biểu Trần Hoàng Ngân, Đoàn ĐBQH TP HCM bày tỏ đồng tình với những chính sách hỗ trợ tiếp cận đất đai và mặt bằng sản xuất kinh doanh trong dự thảo Nghị quyết.

Tuy nhiên, đại biểu Trần Hoàng Ngân cũng đề xuất bổ sung nội dung những địa phương có đất đai, có tiềm năng, thế mạnh thì tạo cơ chế thành lập khu công nghiệp để doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp vừa và nhỏ thuê với chính sách hỗ trợ.

"Muốn độc lập, tự chủ về kinh tế thì khu vực tư nhân phải lớn mạnh; do đó, cần điều khoản khuyến khích các địa phương tạo đất sạch cho khu vực kinh tế tư nhân", đại biểu Ngân nhấn mạnh,

Đại biểu nhấn mạnh, để đạt mục tiêu sau 5 năm nữa đạt con số 2 triệu doanh nghiệp thì phải có chính sách hỗ trợ các hộ kinh doanh cá thể để trở thành doanh nghiệp. Cùng với đó, cần nâng cao, mở rộng những doanh nghiệp có quy mô lớn hơn.