Dự án cao tốc Hữu Nghị – Chi Lăng bị đình trệ: Nhà đầu tư gửi kiến nghị gấp tới địa phương

Theo đó, tại văn bản số 436/2021/HHV, Công ty Đèo Cả (là doanh nghiệp đứng đầu liên danh nhà đầu tư dự án cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng) đề nghị Thường trực Tỉnh ủy tỉnh Lạng Sơn bố trí cuộc họp với các bên liên quan gồm các nhà đầu tư, Ngân hàng Thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam (Vietinbank) để nghe báo cáo và xem xét có chỉ đạo HĐND tỉnh tiến hành đánh giá, giải quyết các tồn tại, vướng mắc với Dự án cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn để tránh việc ảnh hưởng thực hiện kết nối dự án cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng.

Nhà đầu tư này cũng đề nghị UBND tỉnh Lạng Sơn xem xét việc Ban Quản lý dự án tư xây dựng Lạng Sơn đưa ra đề xuất đối với phương án tách phần nguồn vốn ngân sách Nhà nước để đầu tư độc lập 1 đoạn tuyến đầu tư công do tỉnh chủ trì, phần còn lại để Nhà đầu tư đầu tư theo hình thức BOT và chỉ được thu phí trên đoạn tuyến đó, dẫn đến thời gian thu phí của nhà đầu tư tại dự án lên đến gần 40 năm.

“Nếu để Ban Quản lý dự án tư xây dựng Lạng Sơn tiếp tục làm đầu mối giải quyết các tồn tại nêu trên sẽ thiếu khách quan và không minh bạch, chúng tôi sẽ dừng việc tham gia đầu tư dự án và báo cáo kiến nghị đến Thủ tướng Chính phủ xem xét giải quyết”, văn bản của Công ty Đèo Cả nêu rõ.

Đặc biệt, Công ty Đèo Cả kiến nghị lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn sớm tổ chức cùng nhà đầu tư làm việc với Vietinbank giải quyết dứt điểm các tồn tại, vướng mắc của Dự án cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn hiện nay; báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng thẩm định liên ngành thẩm định năng lực của Liên danh nhà đầu tư và nguồn vốn huy động khác theo Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (Luật PPP) trước khi phê duyệt dự án. Thời gian thực hiện trong tháng 10/2021.

Ông Trần Văn Thế, Phó Chủ tịch HĐQT Công ty Đèo Cả kiến nghị: “Địa phương công bố lý do dự án thành phần 2, đoạn cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng bị chậm trễ, thời gian và các biện pháp triển khai hoàn thành dự án cho nhân dân được biết để theo dõi giám sát công khai và tổ chức đấu thầu công khai minh bạch sau khi dự án được phê duyệt”.

Trước đó, mặc dù gặp rất nhiều khó khăn khi tham gia “giải cứu” Dự án BOT cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn (dự án thành phần 1) bị kéo dài nhưng Công ty Đèo Cả đã nỗ lực đưa vào khai thác vận hành vượt tiến độ, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế của tỉnh Lạng Sơn.

Tuy nhiên đến thời điểm này, sau 2 năm đưa vào khai thác, dự án đang gặp vướng mắc về việc thay đổi phương án tài chính. Trong đó, đáng kể nhất là việc sau khi dự án thành phần 1 kết thúc từ tháng 9/2019 đến nay, việc triển khai Dự án cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng (dự án thành phần 2) vẫn bị đình trệ, kéo dài nên toàn tuyến cao tốc chưa được khai thông, các phương tiện theo hướng từ Quốc lộ 1 vào cao tốc và ngược lại đang khai thác tạm thời trên các tuyến nhánh của nút giao tại Km45 nên rất bất tiện.

Bên cạnh đó, trên tuyến Quốc lộ 1 đã giảm 1 trạm thu phí (Km24+800) so với phương án tài chính ban đầu nên nguồn thu của dự án bị thiếu hụt trong suốt vòng đời của dự án.

Từ các vấn đề nêu trên đã làm giảm lưu lượng phương tiện lưu thông trên cao tốc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến doanh thu, không đảm bảo phương án tài chính.

Ngoài ra, tỉnh Bắc Giang và tỉnh Lạng Sơn đã đề nghị miễn giảm cho hơn 6.000 phương tiện của các doanh nghiệp và cá nhân địa phương xung quanh trạm thu phí; trong đó có nhiều đối tượng lợi dụng chính sách miễn giảm để trục lợi chưa được kiểm soát và xử lý; không triển khai kịp thời trạm dừng nghỉ, trạm xăng dầu trên tuyến cao tốc để đồng bộ các công trình nhằm cung cấp dịch vụ, thu hút dòng xe vào cao tốc...

Các thay đổi này cùng với việc đại dịch COVID-19 bùng phát và kéo dài đến nay làm cho nhà đầu tư, ngân hàng tài trợ vốn và các nhà thầu đối diện nhiều rủi ro.

Tại dự án thành phần 2 (cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng), Công ty Đèo Cả liên danh với các nhà đầu tư là: CTCP LICOGI 16 và CTCP Bê tông Hà Thanh góp vốn vào doanh nghiệp dự án CTCP BOT Bắc Giang - Lạng Sơn - Hữu Nghị để thực hiện.

Trong quá trình triển khai hiện dự án thành phần 2 đã gặp rất nhiều khó khăn. Để tăng tính khả thi cho dự án, doanh nghiệp dự án và nhà đầu tư là Công ty Đèo Cả đã tích cực làm việc với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp trung ương và địa phương để từng bước tháo gỡ các khó khăn vướng mắc. Kết quả đạt được là đã ghi vốn ngân sách trung ương bố trí cho dự án là 2.500 tỷ đồng.

Tuy nhiên, ngày 10/3/2021, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng của tỉnh Lạng Sơn lại có Báo cáo số 251/BC-BQLDA tham mưu cho tỉnh; trong đó đề nghị phương án tách phần nguồn vốn ngân sách Nhà nước để đầu tư độc lập một đoạn tuyến đầu tư công do tỉnh chủ trì, phần còn lại Nhà đầu tư đầu tư theo hình thức BOT và chỉ được thu phí trên đoạn tuyến đó, dẫn đến thời gian thu phí lên đến gần 40 năm.

Đề xuất này được nhà đầu tư cho là không phù hợp với các quy định của Luật PPP (có hiệu lực từ ngày 1/1/2021), hướng dẫn tại Nghị định số 28/2021/NĐ-CP, Nghị định số 35/2021/NĐ-CP của Chính phủ và chủ trương khuyến khích đầu tư theo hình thức đối tác công - tư của Đảng và Nhà nước.

Dự án cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng (dự án thành phần 2) được Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư năm 2016. Theo đó, tuyến cao tốc dài 43 km, quy mô 4 làn xe được đầu tư bằng vốn vay ODA, với tổng vốn dự kiến 8.743 tỷ đồng. Sau đó, để giảm áp lực nợ công, Chính phủ quyết định chuyển hình thức đầu tư từ nguồn vốn vay ODA sang đầu tư BOT.

Tuy nhiên, sau 5 năm, dự án này vẫn chưa được triển khai đồng bộ. Tỉnh Lạng Sơn đã giải phóng mặt bằng được 20% nhưng hiện dự án vẫn đang giậm chân tại chỗ vì chưa thu xếp được nguồn vốn.

Dự án Hữu Nghị - Chi Lăng được quy hoạch nối thông với cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn (đoạn Bắc Giang – Chi Lăng) để hình thành tuyến cao tốc từ Hà Nội đến cửa khẩu Hữu Nghị phục vụ lưu thông hàng hóa qua biên giới Việt Trung và phát triển kinh tế - xã hội các tỉnh Đông Bắc. Hiện nay đoạn cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn (đoạn Bắc Giang - Chi Lăng) đã hoàn thành và đưa vào khai thác.

TTXVN sẽ tiếp tục cập nhật thông tin về việc này.