Nghị định 139 (27/11/2017) quy định xử phạt vi phạm hành chính trong kinh doanh bất động sản (BĐS), phát triển nhà ở. Điểm mới của nghị định là chủ đầu tư có dự án đầu tư xây dựng nhà ở chậm tiến độ sẽ bị xử phạt tiền từ 250 triệu đến 300 triệu đồng.
Tuy nhiên, đến nay, chưa thấy có chủ đầu tư nào bị phạt vì chậm tiến độ trong khi người dân vật vã, khổ sở chờ nhận nhà. Ngày 9/9/2019, hàng chục khách hàng tại dự án Hattoco (110 Trần Phú, Hà Đông, Hà Nội) đã làm đơn kêu cứu gửi cơ quan chức năng. Chị Nguyễn Thị Thủy, mua nhà tại dự án Khu khách sạn, nhà ở, văn phòng cho thuê Tòa nhà hỗn hợp Hatoco (Công ty CP tư vấn đầu tư xây dựng Ba Đình làm chủ đầu tư) đại diện cho nhiều người viết đơn kêu cứu. Theo hợp đồng, ngày giao nhà là ngày 11/4/2014. Tuy nhiên, đến nay công trình này mới ở mức độ hoàn thành xây thô.
Theo chị Thủy, điều cư dân bức xúc chính là việc chủ đầu tư không hề có một thông báo nào về lý do chậm trễ bàn giao nhà. Tính từ ngày ký hợp đồng mua bán căn hộ, đến nay đã gần 10 năm, các cư dân vẫn chưa được nhận nhà. Có hơn 150 khách hàng đã đóng tiền đạt 60% trị giá căn hộ và đang trong cảnh chưa biết bao giờ mới được bàn giao nhà.
Chị Nguyễn Vân, khách hàng mua nhà dự án cũng cho biết: “Dù đã thu tiền bán nhà của khách hàng hơn 10 năm với số tiền hàng trăm tỷ đồng mà chủ đầu tư vẫn không chịu giao nhà theo tiến độ cam kết cũng như không có cam kết hay phương án giải quyết dự án. Hàng trăm khách hàng đang rơi vào hoàn cảnh khó khăn chồng chất. Thậm chí, có những người tuổi cao sức yếu đã từ trần mà chưa nhận được nhà”.
Tương tự đối với dự án Manhattan số 21 Lê Văn Lương (Thanh Xuân, Hà Nội) theo tiến độ phải bàn giao vào tháng 5/2019, nhưng thời điểm hiện tại dự án mới chỉ xây thô đến tầng 21. Công trường dự án này không một bóng công nhân kể từ tháng 12/2018. Cư dân quá bức xúc vì dự án chậm tiến độ nên đã căng băng rôn trước công trường để đòi nhà.
Ai bảo vệ người mua?
Ông Nguyễn Chí Dũng, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, việc chủ đầu tư chậm tiến độ so với hợp đồng mua bán với khách hàng sẽ phải chịu lãi phạt trên số tiền khách hàng đã đóng. Nhưng hiện đa số chủ đầu tư tìm đủ lý do không chịu trả lãi phần phạt này khiến người mua nhà thiệt đơn, thiệt kép. Với những trường hợp trên, kể cả khi cơ quan chức năng vào cuộc cũng chỉ “phạt” được phần ngọn sai phạm còn không “phạt” được phần gốc cố tình chây ỳ gây thiệt hại lớn cho người dân.
Luật sư Bùi Thị Bích Hảo cho biết, theo Luật kinh doanh BĐS, đối với các hợp đồng mua bán nhà ở hình thành trong tương lai ký từ ngày 1/7/2015, chủ đầu tư dự án phải đáp ứng đủ điều kiện nhất định, trong đó bao gồm việc phải được ngân hàng thương mại có đủ năng lực thực hiện bảo lãnh nghĩa vụ tài chính của chủ đầu tư. Người mua cần căn cứ thêm vào các tài liệu của bộ hợp đồng bảo lãnh này để làm việc với chủ đầu tư và ngân hàng bảo lãnh của dự án để thu hồi lại khoản tiền.