Hà Nội ngày 10/10/1954: Những hình ảnh mãi đi cùng năm tháng

Đoàn quân tiến vào thủ đô trong tiếng reo ca của người dân thủ đô.

Rừng cờ hoa rực rỡ chào mừng đoàn quân chiến thắng.

Các tài liệu chính thức đều thống nhất ghi rõ các diễn biến của việc quân ta tiến vào nội thành Hà Nội, buổi sáng 10/10/1954 như sau:

8h00: Cánh quân phía Tây, xuất phát từ “Quần Ngựa” (nay là Cung thi đấu thể thao Quần Ngựa). Đó là những chiến sĩ bộ binh của Trung đoàn Thủ Đô”, dẫn đầu là Trung đoàn trưởng – Anh hùng Quân đội Nguyễn Quốc Trị. Đoàn đi qua các đường Kim Mã, Nguyễn Thi Học, Cửa Nam, Hàng Bông, Hàng Đào, Hàng Ngang… đến 9 giờ 45 phút thì vào đóng trong “Thành cổ Hà Nội” bằng Cửa Đông.

8h45: Cánh quân phía Nam, thuộc hai Trung đoàn 88 và 36 xuất phát từ “Việt Nam học xá” (khu vực Đại học Bách khoa bây giờ), tiến qua phố Bạch Mai, phố Huế… vòng quanh hồ Hoàn Kiếm, rồi trở lại,theo hai hướng đông và tây của phố Trần Hưng Đạo, vào đóng quân ở các khu vực “Đồn Thy” (Bệnh viện 108, Bệnh viện Hữu Nghị) và “Đấu Xảo” (Cung văn hóa Hữu Nghị).

9h30: Đoàn cơ giới và pháo binh, cùng chỉ huy “tiếp quản Hà Nội”, do Chủ tịch Ủy ban Quân quản Vương Tha Vũ, và Phó Chủ tịch Trần Duy Hưng dẫn đầu, xuất phát từ sân bay Bạch Mai, đi đến Ngã tư Vọng, sang Ngã tư Trung Hiền, theo đường Bạch Mai, phố Huế, qua Bờ Hồ, đi đường Hàng Đào, Hàng Ngang, qua chợ Đồng Xuân, lên Hàng Giấy, vườn hoa Hàng Đậu… vào “Thành cổ Hà Nội” bằng Cửa Bắc.

Với hai đường tiến binh từ mạn Tây và mạn Nam, sáng 10/10/1954, quân ta đã về (vào) giải phóng Thủ đô, chỉ bằng và qua hai cửa ô, là: Ô Cầu Giấy (tức: Ô Thanh Bảo), và: Ô Cầu Dền (tức: Ô Yên Th, ô Thanh Yên). Từ những cửa ô ấy, đoàn quân chiến thắng đi qua những con phố nay vắng lặng, thanh bình: Hàng Khay, Đinh Tiên Hoàng, Tràng Tiền, Cầu Gỗ,… trong sự chào đón, hân hoan của đồng bào Thủ đô.

Nếu đã quen thuộc với Hà Nội hẳn bạn sẽ nhận ra phố Tràng Tiền thân quen (Ảnh tư liệu chụp sáng 10/10/1954)

Phố Cầu Gỗ bình yên đến lạ lùng. (Ảnh tạp chí Life chụp sáng 10/10/1954)

Một góc phố Hàng Đào trước khi đoàn quân giải phóng tiến vào thủ đô sáng 10/10/1954. (Ảnh tư liệu)

Hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh được treo trang trọng ở Nhà Hát Lớn. (Ảnh tư liệu)

Lễ chào cờ lịch sử chiều ngày 10/10/1954. Lá cờ chiến thắng của Tổ quốc tung bay trên đỉnh Cột Cờ. (Ảnh tư liệu)

Trên sân vận động Cột cờ (nay thuộc Khu di tích Hoàng thành Thăng Long), các đơn vị tham dự lễ chào cờ đã tập hợp thành khối vuông nghiêm chỉnh.

Hàng đầu là đội hình bộ binh gồm Trung đoàn Thủ đô, đại diện các đơn vị Đại đoàn 308 và Trung đoàn 57 Đại đoàn 304.

Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 54 - Quyết tử quân Hà Nội mùa đông 1946 - được cử chỉ huy chỉnh đốn đội ngũ, báo cáo với Tham mưu trưởng Đại đoàn Vũ Yên.

Đứng sau đội hình bộ binh là đội hình cơ giới và pháo binh xếp hàng ngang thẳng tắp, xe pháo nghiêm chỉnh, pháo thủ và bộ binh cơ giới đứng nghiêm trên xe. Xung quanh sân vận động, nhân dân các khu phố đã kéo đến đông nghịt đứng vòng trong vòng ngoài chật ních cả đường Hoàng Diệu và đường Cột Cờ (nay là đường Điện Biên Phủ).

Đúng 15h00, tiếng còi Nhà hát lớn nổi lên một hồi dài. Cả thủ đô hướng về Cột Cờ. Đứng chủ lễ chào cờ là tướng Vương Thừa Vũ và bác sĩ Trần Duy Hưng. Đoàn quân nhạc do nhạc trưởng Đinh Ngọc Liên chỉ huy. Mọi người kính cẩn nhìn lên lá quốc kỳ đang tung bay trên đỉnh Cột cờ cao ngất. Sau đó, Thiếu tướng Vương Thừa Vũ, Chủ tịch Ủy ban Quân chính thành phố Hà Nội bước ra đọc Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào Thủ đô.