Người ba lần tòa tuyên vô tội nay 'được' đình chỉ vì...bị tâm thần

Ngày 8/2 gia đình anh Hoàng Trọng Nghĩa, cho biết gia đình vừa nhận được quyết định đình chỉ vụ án đối với anh Nghĩa. Anh Nghĩa là người từng ba lần được TAND huyện Đồng Phú, Bình Phước tuyên vô tội trong vụ án giao thông xảy ra cách nay 15 năm.

Tòa nói vô tội, viện nói có

Đình chỉ vụ án vì anh Nghĩa bị tâm thần.

Theo nội dung vụ án, chuyện xảy ra cách đây 14 năm, Khoảng 18 giờ 30 ngày 23/9/2002, một vụ tai nạn giao thông xảy ra tại quốc lộ 14 hướng từ huyện Bù Đăng về thị xã Đồng Xoài (Bình Phước). Hậu quả là một người chết, còn anh Hoàng Trọng Nghĩa bị chấn thương sọ não nặng.

Đến tháng 3/2004, Công an huyện Đồng Phú (Bình Phước) khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với anh Nghĩa về tội "Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ".

Sau đó, VKSND huyện Đồng Phú hoàn tất cáo trạng cáo buộc anh Nghĩa chạy xe máy tông phải một người đang đi bộ sát lề đường phải cùng chiều, khiến người này ngã xuống đường, bị xe máy của anh Nghĩa kéo đi khoảng 10 m. Xe của anh Nghĩa còn tông tiếp một người đang dắt xe đi bộ phía trước làm người này cùng ngã xe, nhưng không bị thương.

Anh Nghĩa bị rối loạn cảm xúc hưng cảm, cần bắt buộc chữa bệnh nên vụ án được tạm đình chỉ vào tháng 12/2004. Một năm sau, vụ án được phục hồi. Lúc này, bệnh tình của anh Nghĩa vẫn không có dấu hiệu thuyên giảm.

Từ tháng 4/2006, TAND tỉnh Bình Phước nhiều lần mở rồi lại hoãn phiên xử, trả hồ sơ điều tra bổ sung với những lý do: Kết quả khám nghiệm và lời khai các nhân chứng còn nhiều mâu thuẫn. Chưa làm rõ nạn nhân bị thương tại vùng chẩm là do tác động vào vật gì. Biên bản khám nghiệm hiện trường không có xe máy của người dắt xe đi bộ là vi phạm nghiêm trọng tố tụng…Sau khi tòa án huyện được tăng thẩm quyền, vụ án được đưa về TAND huyện Đồng Phú giải quyết.

Từ đó, TAND huyện Đồng Phú đã ba lần tuyên bố anh Nghĩa không phạm tội vì những người được xác định là nhân chứng không ai trực tiếp chứng kiến anh Nghĩa tông nạn nhân; sự thật là có vụ tai nạn giao thông khiến một người chết và Nghĩa bị thương nặng, còn ai tông nạn nhân thì chưa xác định được. Tuy nhiên, cả ba lần, VKS huyện Đồng Phú đều kháng nghị theo hướng anh có tội. Và cả ba lần, TAND tỉnh Bình Phước đều tuyên hủy án sơ thẩm để điều tra, xét xử lại.

Điều đáng nói là những yêu cầu điều tra bổ sung này đã từng được tòa đặt ra nhưng VKS và CQĐT đều không thể làm rõ được.

Đình chỉ vì... tâm thần

Tại phiên tòa xét xử sơ thẩm lần bốn ngày 1/11/2016, TAND huyện Đồng Phú đã chấp nhận đề nghị của đại diện VKS, hoãn phiên tòa để trưng cầu giám định tâm thần đối với anh Nghĩa.

Ban đầu anh Nghĩa từ chối đi giám định tâm thần vì lý do: “Tôi không có biểu hiện của sự mất khả năng kiểm soát về lời nói. Tôi không mắng chửi kiểm sát viên và HĐXX. Thậm chí khi tôi ngồi lâu quá, mắc tiểu, tôi đã xin HĐXX cho tôi đi vệ sinh. Khi được hỏi về diễn biến của vụ tai nạn thì tôi khai rằng tôi không nhớ vì vụ tai nạn xảy ra đã lâu và hoàn toàn đột ngột đối với tôi. Sau vụ tai nạn tôi bị chấn thương sọ não, làm sao tôi nhớ hết được những gì xảy ra vào thời khắc ấy. Ngay chính những người tỉnh táo khác trong vụ án cũng khai không nhớ rõ sự việc vì thời gian đã quá lâu...”

Sau đó đại diện VKSND huyện Đồng Phú đã lập biên bản xác minh tại khu phố Thanh Bình, phường Tân Bình, thị xã Đồng Xoài, Bình Phước về tình trạng sức khỏe, sinh hoạt của anh Nghĩa. Phó trưởng khu phố đã cung cấp, thể hiện trong biên bản là: “Kể từ sau khi bị tai nạn giao thông đến nay, anh Nghĩa luôn có biểu hiện không bình thường, sinh hoạt trong gia đình như một đứa trẻ, mẹ Nghĩa đi đâu thì Nghĩa đi đó, nếu đi ra ngoài thì phải có người lớn trong gia đình đi kèm, có biểu hiện mất trí nhớ”.

Kết luận giám định pháp y tâm thần đã kết luận anh Nghĩa mất năng lực nhận thức và điều khiển hành vi...

Quyết định đình chỉ của VKSND huyện Đồng Phú, Bình Phước nêu: “Xét thấy do bị can mất năng lực nhận thức và điều khiển hành vi nên bản thân bị can không còn nguy hiểm cho xã hội nữa, việc xử lý hình sự đối với bị can là không cần thiết. Do đó, căn cứ khoản 1 Điều 25 BLHS và Công văn 276 của TAND Tối cao hướng dẫn áp dụng những trường hợp có lợi cho người phạm tội theo BLHS 2015, VKSND huyện Đồng Phú đã đình chỉ vụ án, đình chỉ vụ án đối với bị can”...

Như vậy là sau 15 năm mang thân phận bị can, bị cáo, cuối cùng anh Nghĩa cũng được đình chỉ điều tra. Chỉ có điều thay vì được xác định vô tội như tòa sơ thẩm từng ba lần tuyên án, anh Nghĩa lại được đình chỉ với lý do bị bệnh tâm thần. Với lý do đình chỉ này, đương nhiên anh Nghĩa không được cơ quan tố tụng xin lỗi, bồi thường oan.