Nhiều 'công ty ma' rút ruột ngân sách nhà nước qua hoàn thuế giá trị gia tăng

Đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ đoàn Hà Tĩnh thông tin tại phiên thảo luận ở hội trường về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước năm 2016; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2017 ngày 9/6.

Đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ

Theo đại biểu Quỳnh Thơ, nguyên nhân của tình trạng này là do cơ chế tự khai, tự nộp thuế. "Đây là cơ chế ưu việt trong quản lý thuế, giảm các thủ tục hành chính và thời gian thu thuế", đại biểu Quỳnh Thơ đánh giá. Tuy nhiên, thực tế có một hạn chế liên quan đến cơ chế này, mà người nộp thuế có thể lợi dụng lách luật hoặc tìm cách trốn thuế, gây ra thất thu cho ngân sách nhà nước, đó là bản kê các khoản mua vào bán ra, trước năm 2015 vẫn đang quy định bản kê này nhưng sau năm 2015 việc bỏ quy định bản kê đã gây khó khăn cho cán bộ thuế trong vấn đề thu nộp.

Theo đó các doanh nghiệp đến cơ quan thuế kê khai và chỉ nộp một tờ kê khai về thuế, nếu không có bản kê khai và các khoản mua vào, bán ra cơ quan thuế sẽ không nhìn thấy thông tin nào về các nghiệp vụ mua vào, bán ra. Vì thế có thể khó phân tích rủi ro hay nghi ngờ những khoản kê không đúng yêu cầu để yêu cầu doanh nghiệp phải giải trình. Vì có quá nhiều doanh nghiệp trên địa bàn cơ quan thuế không thể kiểm soát được hết việc kê khai thuế của tất cả doanh nghiệp có chính xác hay không, dẫn đến tình trạng người nộp thuế có thể kê khai thuế đầu vào cao, thu hẹp chênh lệch giữa đầu vào và đầu ra.

Bên cạnh đó, theo đại biểu này với cơ chế trên nhiều "công ty ma" đã lập khống các chứng từ, mua bán các hóa đơn đầu vào, rút ruột ngân sách Nhà nước thông qua hành vi hoàn thuế giá trị gia tăng. Năm 2016 hàng loạt vụ án về thuế giá trị gia tăng đã được phơi bày. Tuy nhiên, các vụ án đó hầu như do cơ quan điều tra phát hiện trước chứ không phải do cơ quan thuế.

Dẫn kết quả ngân sách nhà nước năm 2016, đại biểu Quỳnh Thơ cho biết: Số thu về, ví dụ về kết quả thực hiện thu về thuế giá trị gia tăng hàng nhập khẩu năm vừa qua là 175.065 tỷ đồng nhưng hoàn thuế giá trị gia tăng đã phải chi đến 97.925 tỷ đồng, như vậy thực chất thu từ thuế giá trị gia tăng đầu vào ra chỉ còn 81.000 tỷ đồng. Như vậy, từ sự phân tích trên đề nghị Bộ Tài chính thiết lập lại cơ chế sử dụng bản kê các khoản mua vào, bán ra để tạo sự minh bạch, hiệu quả hơn trong quá trình quản lý các khoản thu nộp thuế. Bên cạnh đó, trong thời gian tới cần có các giải pháp khả thi hơn trong vấn đề quản lý kê khai nộp thuế như chế độ chứng từ, hóa đơn các khoản thanh toán qua ngân hàng, áp dụng công nghệ thông tin trong việc kiểm soát thuế.

"Chính phủ cần tập trung cao hơn và về chỉ đạo của khoản thu ngân sách, tăng cường công tác kiểm tra, kiểm toán chống buôn lậu gian lận thương mại, chống thất thu thuế và nợ đọng tiền thuế", đại biểu Quỳnh Thơ kiến nghị.