Những điều để nhớ về Tổng thống Barack Obama

	Người Mỹ đội rét nhận vé dự bài phát biểu chia tay của Obama
	Tổng thống Obama chuẩn bị rời Nhà Trắng?

Làm nên lịch sử

Nếu các nhà sử học phải viết một điều gì đó về ông Barack Obama, họ sẽ phải nhớ rằng 143 năm sau khi chế độ nô lệ chấm dứt, một thượng nghị sĩ trẻ của Illinois đã trở thành tổng thống da màu đầu tiên của nước Mỹ.

Ông Obama nhậm chức năm 47 tuổi. Trong chiến dịch tranh cử năm đó, người ta nhớ đến ông với những bài phát biểu mang thông điệp về "niềm hy vọng và sự đổi thay". Trong nhiệm kỳ tổng thống, ông Obama đôi khi phải chật vật để đưa những thông điệp đó vào việc điều hành đất nước.

Xung đột chủng tộc leo thang, đỉnh điểm là những vụ cảnh sát nổ súng vào người da màu và các thuyết âm mưu về nơi sinh của ông, vẫn hiện hữu. Nhưng trên thực tế, việc ông đắc cử và trở thành tổng thống đã chứng minh cho sự thay đổi đáng ghi nhận trong xã hội Mỹ.

Tổng thống Mỹ thứ 44 Barack Obama. Ảnh: AP

Quá lớn để sụp đổ

Tổng thống Obama nhậm chức nhiệm kỳ đầu tiên khi kinh tế Mỹ rơi tự do. Khủng hoảng nhà đất cùng suy thoái tài chính đã làm tê liệt thị trường tài chính phố Wall và các chủ đầu tư, trước khi lan rộng trở thành cuộc khủng hoảng kinh tế trên quy mô toàn cầu,

Tổng thống sắp mãn nhiệm khi đó là George W. Bush và Cục Dự trữ Liên bang đã kích hoạt những biện pháp ngăn chặn khủng hoảng đầu tiên, tuy nhiên ông Obama vẫn đối mặt với những ý kiến phản đối gói kích thích tài chính lớn, mở rộng chi tiêu lên 831 tỷ USD và đưa ra các giải pháp thúc đẩy nền kinh tế.

Khi rời nhiệm sở, những dư chấn về chính trị và xã hội của "cơn địa chấn" tài chính này vẫn chưa hết hẳn, nhưng nền kinh tế đã tạo ra thêm nhiều việc làm mới trong 75 tháng liên tục.

Công lý được thực thi

"Đêm nay, tôi có thể thông báo đến người dân Mỹ và thế giới rằng chúng ta đã hoàn thành chiến dịch tiêu diệt trùm khủng bố Osama bin Laden", là những lời Tổng thống Obama công bố ngày 2/5/2011.

Theo Channel News Asia, phát biểu này đã làm nguôi ngoai phần nào sự giận dữ và thất vọng của hàng triệu người dân Mỹ, khi đất nước hùng mạnh nhất thế giới không thể tóm được kẻ gây ra vụ tấn công khủng bố ngày 9/11.

Chiến dịch mạo hiểm của lực lượng đặc biệt Mỹ cũng phản ánh chính sách chống khủng bố gây tranh cãi của ông Obama. Khi vị tổng thống thứ 44 rời nhiệm sở, Al-Qaeda và các chi nhánh vẫn tồn tại, chúng đã suy yếu dần ở Afghanistan và Pakistan.

Hối tiếc

"Một trong số ít những điều hối tiếc trong nhiệm kỳ tổng thống của tôi là sự đố kị và hoài nghi giữa hai đảng và điều đó đang ngày càng tệ hơn thay vì cải thiện", ông Obama nói trong Thông điệp Liên bang lần cuối cùng.

Kể từ giờ khắc Obama đắc cử, phe Cộng hòa ở Quôc hội đã thề sẽ chống đối ông đến cùng. Những nỗ lực trong suốt 8 năm qua như đóng cửa nhà tù ở vịnh Guantanamo hay kiểm soát súng đạn cũng trở thành chủ đề hiềm khích trong mâu thuẫn đảng phái.

Thỏa thuận lịch sử

Trong hơn hai thập kỷ, Mỹ nhiều lần áp đặt các biện pháp trừng phạt hay các hoạt động ngầm nhằm ngăn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân. Dưới thời ông Obama, chính quyền Mỹ đã lựa chọn một hướng đi khác khi xúc tiến các cuộc đàm phán bí mật với quốc gia Hồi giáo này.

"Canh bạc" này cuối cùng cũng đã dẫn đến thỏa thuận lịch sử với Iran về vấn đề vũ khí hạt nhân. Theo đó, Mỹ hạn chế các biện pháp trừng phạt đối với Iran. Đổi lại, hai bên đạt thỏa thuận dừng tiến trình sở hữu vũ khí hạt nhân.

Thỏa thuận này khiến quan hệ của Mỹ và các đồng minh của Iran như Israel và Saudi Arabia trở nên căng thẳng, nhưng đã ngăn chặn một cuộc chạy đua hạt nhân ở Trung Đông, hạ nhiệt căng thẳng giữa Iran và Mỹ sau gần 40 năm.

Syria

Không cuộc khủng hoảng quốc tế nào thử thách chính sách đối ngoại của ông Obama và các điều kiện để Mỹ can thiệp quân sự như khủng hoảng Syria. Thậm chí ngay cả khi Tổng thống Syria Bashar al-Assad thách thức "giới hạn đỏ" mà Mỹ đưa ra, khi sử dụng vũ khí hóa học khiến hàng nghìn dân thường thiệt mạng, Tổng thống Obama vẫn kiên quyết không tham gia cuộc chiến này.

Khủng hoảng Syria có lẽ vẫn còn tiếp diễn trong những năm tới. Và những nhà chỉ trích vẫn sẽ tranh luận về chính sách của ông Obama. Nhiều câu hỏi xoay quanh việc quyết định của ông có làm tổn hại đến danh tiếng của nước Mỹ và để Nhà nước Hồi giáo (IS) bành trướng hay không, hay kéo theo dòng chảy nhập cư gây bất ổn châu Âu và cho phép Nga, Iran mở rộng tầm ảnh hưởng với khu vực.

Tổng thống Barack Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro trong chuyến thăm Cuba năm 2016. Ảnh: Reuters

Biến đổi khí hậu

Sau những hoài nghi về chính sách dưới thời Bush, 8 năm tổng thống của ông Obama đã tạo ra "làn sóng thủy triều" về những đạo luật môi trường, bảo vệ hệ sinh thái biển, hạn chế lượng khí thải carbon và thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo.

Trong nỗ lực nhằm đưa vấn đề môi trường vào chính trị Mỹ, tổng thống đã leo núi băng ở Alaska, đến thăm đảo Midway ở Thái Bình dương và thúc đẩy việc phê chuẩn thỏa thuận biến đổi khí hậu ở Paris.

Tuy nhiên, "di sản" của ông Obama về vấn đề môi trường và biến đổi khí hậu có thể đứng trên bờ vực dưới thời người kế nhiệm.

Đạo luật sức khỏe

Trong suốt nhiều năm, đảng Dân chủ đã thất bại trong việc thực thi kế hoạch cung cấp chương trình sức khỏe phổ quát cho người dân Mỹ. Tuy chưa hoàn toàn làm được điều đó, ông Obama đã giúp hàng chục triệu công dân có bảo hiểm y tế với chương trình Obamacare.

Phe Cộng hòa phản đối Obamacare, nhưng không thể ngăn đạo luật này được thông qua. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng di sản này của Tổng thống Obama có thể bị đảo ngược dưới chính quyền Donald Trump.

Bắt tay với láng giềng

Tháng 3/2016, Tổng thống Barack Obama đặt chân đến Havana, mở ra một chương mới trong quan hệ giữa hai nước cựu thù trong Chiến tranh Lạnh. Đây là lần đầu tiên Cuba đón tổng thống Mỹ sau 88 năm .

Chuyến thăm lịch sử của ông Obama đến Cuba hồi tháng 3/2016 gợi nhớ chuyến đi của Tổng thống Richard Nixon đến Trung Quốc năm 1972. Tuy nhiên, đây được coi là dấu mốc quan trọng trong nỗ lực cải thiện quan hệ của Mỹ với khu vực Mỹ Latin.

Khoảng 100 ngày sau khi nhậm chức, tại Hội nghị thượng đỉnh châu Âu, ông Obama đã khẳng định với các nhà lãnh đạo khu vực rằng nước Mỹ đã thay đổi. Ông đã bắt tay với lãnh đạo Venezuela Hugo Chavez, gặp gỡ Tổng thống Nicaragua Daniel Ortega.