Những lao động nhỏ tuổi ở nhà máy gạch Campuchia

	Nghề săn nhện ở Campuchia
	Cơn sốt bất động sản và những 'chiếc hang' của công nhân Campuchia

Một bé gái dùng đưa đất sét vào máy làm gạch bằng tay không. Ảnh: Pichayada Promchertchoo

Trong khi những đứa trẻ khác đến trường, Rattana làm công việc này phụ giúp bố mẹ. Mỗi ngày, cậu bé di chuyển 10.000 khối đất từ sân nhà máy đến các lò nung. Công việc bắt đầu từ bình minh và kết thúc đến khi trời đổ bóng tối, với một ca nghỉ buổi trưa.

Những lò nung đầy bụi đất và nóng nực này là nhà, nơi làm việc và cũng là sân chơi của cậu bé hơn 10 năm qua. Rattana không có cuối tuần, cũng hầu như không có phần thưởng.

"Họ không trả tiền cho đến khi cháu làm xong", Rattana nhắc đến những hàng gạch hàng trăm hàng nghìn viên trên sân, đang xếp chồng ngay ngắn để phơi khô dưới nắng. Cậu mất ba ngày để xong một hàng và được trả 15 USD. "Cháu cũng không biết mình đã kiếm được bao tiền nữa. Mẹ cháu đều cầm hết".

Rattana là một phần trong lực lượng lao động mới ở Campuchia, khi nước này đang trải qua tốc độ đô thị hoá nhanh chóng. Những toà nhà mới mọc khắp thành phố, kéo theo tốc độ gia tăng dân số ở khu vực đô thị. Theo báo cáo triển vọng đô thị hoá thế giới của Liên Hợp Quốc, dân số thủ đô Phnom Penh dự kiến tăng 30,7% giai đoạn 2015-2025, từ 1,7 triệu người lên 2,3 triệu. Các thành phố trở nên đông đúc hơn, nhu cầu sử dụng vật liệu xây dựng cũng cao hơn.

Tại Chroy Changva, nhiều nhà máy đang sản xuất trăm ngàn viên gạch mỗi tháng để đáp ứng nhu cầu sử dụng hiện nay. Công nhân của nhà máy chủ yếu là người nghèo, trong đó có nhiều trẻ em dưới 18 tuổi, theo Tổ chức Lao động quốc tế (ILO).

"Sản xuất gạch là một trong những cơ hội việc làm của họ và dĩ nhiên là một lĩnh vực đang bùng nổ", Channel News Asia dẫn lời Tun Sophorn, điều phối viên của ILO, cho hay. "Phần lớn trẻ em tại các nhà máy gạch mà chúng tôi đã quan sát thường đi làm từ 14-15 tuổi. Điều này không hợp pháp".

Pak Rattana (phải) ngồi nghỉ giữa ca. Ảnh: Pichayada Promchertchoo

Luật pháp Campuchia cấm trẻ em dưới 18 tuổi làm các công việc độc hại. Ông chủ có thể thuê trẻ 15 tuổi, nhưng chỉ làm các công việc nhẹ và không ảnh hưởng đến sức khoẻ, hay sự phát triển tinh thần và thể chất. Tuy nhiên trên thực tế, hình ảnh lao động trẻ em vẫn được nhìn thấy ở nhiều nơi trên cả nước.

"Công việc ở nhà máy phù hợp với định nghĩa của ILO về các hình thức lao động trẻ em tồi tệ nhất", Simrin Singh, chuyên gia về lao động trẻ em của văn phòng ILO tại Bangkok, nhận định.

Theo Singh, trẻ em tại các cơ sở này thường tiếp xúc với mức độ nguy hại từ nhiệt độ cao, bụi và khí carbon monoxide. Vận chuyển những vật nặng sẽ ảnh hưởng đến sức khoẻ, trong khi các hạt từ máy móc làm tăng nguy cơ bị bệnh về đường hô hấp, ung thư phổi và ung thư máu. Người sử dụng máy cắt gạch cũng rất có nguy cơ bị cụt và thường tử vong.

"Rattana có thể giúp chúng tôi làm việc và kiếm tiền. Công việc rất nguy hiểm nhưng tôi không ép nó phải làm. Rattana vẫn chưa đủ 18 tuổi và tôi chỉ muốn con giúp gia đình", người cha Pak Buntha nói và cho biết thêm ông cũng có kế hoạch tương tự cho đứa con gái 6 tuổi Pak Srey Noch. "Tôi cần sự hỗ trợ của các con".

Tại Campuchia, tỷ lệ lao động trẻ em ở tuổi 5-17 tuổi là 1/10, với 5,8% làm trong ngành công nghiệp xây dựng, theo báo cáo của ILO. Xu hướng này xuất phát từ điều kiện kinh tế gia đình, "văn hoá" chấp nhận lao động trẻ em và thiếu nhận thức về luật pháp của phụ huynh cũng như người sử dụng lao động.

Rattana bắt đầu bê gạch khi năm 8 tuổi. Người chủ nói rằng ông biết đến vấn đề pháp luật, nhưng không thể ngăn cha mẹ cậu bé đưa con đến làm việc.

"Các tổ chức phi chính phủ thường đến nói chuyện với tôi về lao động trẻ em và tôi tôn trọng điều đó. Tôi thậm chí còn khuyến khích lũ trẻ đến trường và mua cho chúng sách vở. Nhưng thách thức lớn ở đây là cha mẹ chúng. Họ cho con nghỉ học và yêu cầu con giúp đỡ công việc trong nhà máy", người chủ cho biết.

Theo bố mẹ làm việc tại nhà máy gạch, nhiều đứa trẻ phải làm các công việc nặng nhọc và nguy hiểm. Ảnh: Pichayada Promchertchoo

Công việc chung của công nhân trẻ em ở nhà máy gạch bao gồm mang vác và xếp gạch, trông coi lò nung, chuyển đất sét và đặt vào máy đóng gạch. Đôi khi, những đứa trẻ sẽ kiêm nhiệm cả việc điều khiển những chiếc máy này.

Tiền lương tính bằng số gạch được sản xuất hay được vận chuyển, thay vì tính công theo ngày hay theo tháng. Dưới áp lực kiếm tiền của bố mẹ, những đứa trẻ thường phải cố gắng làm việc chăm chỉ hơn.

Ông Tun cho biết thực trạng vẫn tiếp diễn, khi quan chức chính phủ hiếm khi kiểm tra việc sử dụng lao động tại các cơ sở này. Thế nhưng, cho đến khi đề xuất tăng cường thanh tra được thực hiện, những cậu bé như Rattana vẫn phải làm việc dưới cái nắng như thiêu đốt và trong không khí đầy bụi độc hại.

"Làm việc ở đây cũng không quá tệ", Rattana nói". Điều khó nhất là mỗi ngày trôi qua thật lâu và cháu phải làm việc cật lực".