Trong ngày lễ tình nhân Valentine, có rất nhiều thông tin về nguồn gốc nhưng giả thuyết được nhiều người biết đến và chấp thuận đó là câu chuyện của một vị linh mục có tên Valentine dưới thời Hoàng đế La Mã Claudius II.
Ở khoảng thế kỷ thứ II, Đế quốc La Mã phải tham gia nhiều cuộc chiến tranh đẫm máu và đồng thời không được người dân ủng hộ. Do gặp phải nhiều khó khăn trong việc kêu gọi các chàng trai trẻ, khỏe mạnh tham gia nhập ngũ nên Hoàng đế Claudius II đã cho rằng đàn ông La Mã không muốn rời xa gia đình, những người thương yêu của họ, hôn nhân chỉ làm cho đàn ông trở nên yếu mềm. Chính vì ý nghĩ này nên Hoàng đế đã ban lệnh cấm người dân tổ chức lễ đính hôn hay đám cưới để toàn tâm toàn ý tập trung vào chiến tranh.
Tuy nhiên, sắc lệnh của Hoàng đế Claudius II một lần nữa lại vấp phải sự phản đối của nhiều người, trong đó có linh mục Valentine ở thành La Mã và Thánh Marius. Họ vẫn tiếp tục tổ chức lễ cưới cho các cặp đôi trẻ trong bí mật. Chỉ không lâu sau đó, việc này đã bị nhà vua phát hiện, linh mục Valentine bị bắt và bị kết án tử hình bằng cách kéo lê, ném đá cho đến chết vào ngày 14/2/273. Được biết trong buổi chiều trước khi ra pháp trường, linh mục Valentine đã gửi tấm thiệp Valentine đầu tiên cho con gái của cai ngục Asterius - một thiếu nữ mù lòa bẩm sinh đã được ông chữa lành bằng phép màu lạ thường. Trên tấm thiệp đó có ký tên “dal vostro Valentine” (tạm dịch là From your Valentine - từ Valentine của em). Sau đó, ngày 14 tháng 2 hằng năm được trở thành ngày của các cặp đôi, ngày mà họ trao đổi các tâm tình, thông điệp và tình cảm cho nhau. Thánh Valentine từ đó cũng trở thành vị Thánh bổn mạng của những đôi lứa.
Ngày Lễ Tình yêu mới được chú trọng trong vài năm trở lại đây. Đây là dịp dành riêng cho các bạn trẻ thể hiện tình cảm với nhau bằng những món quà ngọt ngào và ý nghĩa. Ở Việt Nam thường có các phong tục sau:
Ai cũng biết hoa hồng là biểu tượng của tình yêu và socola là vị ngọt của tình yêu chính vì thế trong ngày Valentine các bạn nam hay mua hoa hồng và socola để tặng cho người bạn gái của mình thể hiện sự yêu thương ngọt ngào.
Ngoài việc tặng hoa hồng và socola các bạn nam còn gửi kèm theo những lời chúc thật hay và ý nghĩa cho người ấy của mình trong ngày này. Hiện nay với sự hiện đại của công nghệ các lời chúc đó có thể là nói trực tiếp, viết thư hoặc là gửi tin nhắn qua điện thoại.
Sau khi tặng quà những đôi tình nhân hay đi chơi cùng nhau dạo vòng quanh phố và ăn uống cùng nhau trong các quán ăn hay nhà hàng hoặc xem phim …
Phong tục này không phải cặp đôi nào cũng có nhưng nó khá hay và ý nghĩ, giới trẻ ngày nay cũng rất thích việc làm này. Cả 2 sẽ cùng nhau chọn những bộ đồ đôi hoặc các món trang sức như đồng hồ nhẫn theo đôi để cùng thể hiện sự chung thuỷ của mình.
Mỗi một quốc gia đều có những phong tục Valentine rất riêng biệt. Cụ thể sau:
Ngày 14/2 là ngày các cô gái sẽ mua quà tặng và socola tặng cho đồng nghiệp hoặc người yêu của họ. Sau Valentine 1 tháng, ngày 14/3, những chàng trai đã nhận được quà vào 14/2 sẽ tặng quà đáp lễ lại các cô gái. Ngày này còn được gọi là Valentine trắng hay White Valentine, White Day.
Anh quốc là một trong những quốc gia đầu tiên nơi ngày lễ Valentine ra đời. Món quà truyền thống ở Anh cho dịp lễ tình nhân này không phải socola hay hoa hồng mà là những chiếc thìa bạc. Các cặp đôi thường trao nhau những bộ thìa bạc được chạm khắc biểu tượng chìa khóa - ổ khóa, tượng trưng cho việc gửi chiếc chìa khóa mở cửa trái tim mình cho một nửa còn lại.
Những cặp đôi kỷ niệm Valentine tại nhà riêng hoặc tham gia các buổi tiệc khiêu vũ. Một số trường học của Mỹ còn tổ chức ngày Valentine cho học sinh. Mọi người cùng làm quà cho gia đình, bạn bè và tham gia các buổi nhạc kịch, múa trong trường. Thiệp Valentine điện tử và quà tặng qua trang mua sắm trực tuyến rất phổ biến ở nước này.
Trong ngày Valentine, nam giới nước này không chỉ mua hoa tặng cho người tình của mình mà còn tặng cả những người nữ thân yêu trong gia đình. Ngày 14/2 ở đất nước này không chỉ là ngày của tình yêu đôi lứa mà còn là ngày của tình cảm vợ chồng, con cái. Bởi thế nó mang một ý nghĩa trân trọng và yêu thương đến từ trái tim.
Valentine 14/2 là ngày lễ tình yêu được biết đến trên toàn thế giới thì người Trung Quốc lại có ngày lễ tình nhân cho riêng mình. Đây là dịp để các bạn trẻ Trung Quốc thực hiện các phong tục truyền thống như nhuộm tóc, té nước, buộc chỉ vào cây kim,...
Ngày Valentine đỏ 14/2 là ngày chỉ con gái tặng quà con trai, thường là socola. Đặc biệt các cặp đôi của Hàn Quốc thường kỉ niệm tình yêu theo các giai đoạn như: 100 ngày, 200 ngày, 300 ngày, 1000 ngày,... Nếu yêu nhau lâu hơn nữa thì sẽ kỉ niệm 1 năm, 2 năm, 3 năm,... yêu nhau.
Ngày Valentine đã trở thành thời điểm hoàn hảo để các cặp đôi tổ chức lễ cưới của mình tại đất nước Philippines. Năm 2013, một lễ cưới tập thể với sự tham gia của 4000 cặp đôi đã được tổ chức thu hút được đông đảo các cặp tình nhân. Cũng trong ngày Valentine, nhiều đôi vợ chồng cũng đã tổ chức kỷ niệm ngày cưới của mình. Dường như ngày lễ tình nhân đã trở thành ngày lễ truyền thống kết hôn đối với nhiều cặp vợ chồng tại Philippines.
Người dân Nam Phi có lễ tình nhân mang tên Lupercalia, bắt nguồn từ một lễ hội của La Mã cổ đại. Theo đó, những phụ nữ trẻ sẽ gắn tên người đàn ông mình ngưỡng mộ trên tay áo và hi vọng chàng trai sẽ để ý và có tình cảm với mình. Người Nam Phi cũng tặng hoa, kẹo và cùng nhau ăn tối.