Sóng gió ngầm ở Đảng Cộng hòa vì ông Trump

Hôm 3/1, Quốc hội Mỹ khóa 117 đã nhóm họp phiên đầu tiên. Đây cũng là lúc Đảng Cộng hòa bị chia rẽ sâu sắc khi ít nhất 12 thượng nghị sĩ dự định cùng khoảng 140 hạ nghị sĩ thách thức chiến thắng của Tổng thống đắc cử Joe Biden.

Căng thẳng lên cao đến mức các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa trực tiếp đối đầu với nhau. Thượng nghị sĩ Pat Toomey cáo buộc một số đồng nghiệp có hành vi phá hoại quyền tham gia bầu cử trực tiếp của cử tri, trong khi Thượng nghị sĩ Josh Hawley chê bai lập luận của ông Toomey là "công kích cá nhân trơ trẽn".

Cuộc tranh cãi giữa các thượng nghị sĩ này minh họa rõ nét cho cuộc chiến nội bộ lớn hơn trong Đảng Cộng hòa, khi các đảng viên phản ứng khác nhau trước một Tổng thống Trump không hề giấu giếm tham vọng lật ngược kết quả bầu cử và muốn tiếp tục gây ảnh hưởng sau khi rời Nhà Trắng.

Cuộc chiến bên trong Đảng Cộng hòa cũng diễn ra chỉ vài ngày trước cuộc chạy đua vào Thượng viện tại bang Georgia hôm 5/1. Cuộc đua này sẽ xác định đảng nào kiểm soát Thượng viện và liệu Tổng thống Biden có thể thông qua các dự luật theo ý mình không.

"Tôi rất quan ngại về tình trạng chia rẽ bên trong nước Mỹ, một vấn đề cực kì nghiêm trọng và rõ ràng không có lợi cho Đảng Cộng hòa", Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Ben Sasse cho hay.

Cuộc đụng độ dự kiến sẽ bùng nổ vào ngày 6/1, thời điểm Thượng viện tổ chức cuộc tranh luận kéo dài về các phiếu bầu đại cử tri bị thách thức. Chiến thắng của ông Biden chắc chắn không thể bị đảo ngược, song các nhà lập pháp ở lưỡng đảng cảnh báo rằng tranh chấp bên trong Đảng Cộng hòa sẽ gây ra ảnh hưởng tiêu cực.

Lưỡng đảng sẽ có chung tiếng nói?

Politico dẫn lời nhiều chính trị gia cho biết đa phần các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa sẽ không tranh chấp kết quả bầu cử. Các đảng viên Dân chủ cũng tin là tại cuộc tranh luận ngày 6/1, các nghị sĩ Đảng Cộng hòa sẽ phản bác lại chính đồng nghiệp của họ.

Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Amy Klobuchar nói: "Một số đảng viên Cộng hòa sẽ có cùng tiếng nói với chúng tôi".

Các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa như Pat Toomey, Ben Sasse, Mitt Romney, Lisa Murkowski và Susan Collins đã lên tiếng chỉ trích dự định của các đồng nghiệp như ông Josh Hawley.

Song, nhiều đảng viên Cộng hòa khác lại rất cảnh giác với việc công khai châm ngòi cho mối rạn nứt bên trong nội bộ đảng. Một số người khẳng định Đảng Cộng hòa sẽ thống nhất sau biến động bầu cử.

Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Roy Blunt cho rằng kế hoạch của ông Hawley và một đồng minh khác của ông Trump là Thượng nghị sĩ Ted Cruz rất khó đi đến thành công. "Cả hai đề xuất của họ đều không thể mang lại kết quả. Tôi không tin chúng có tác động lâu dài đến Đảng Cộng hòa".

Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Shelley Moore Capito cũng cho hay: "Kế hoạch thách thức chiến thắng của ông Biden sẽ thất bại". Một đồng nghiệp khác của bà Capito, ông Dan Sullivan, bày tỏ thái độ nghi ngờ về nỗ lực của các đồng nghiệp trên.

Nội bộ đấu đá trước thời khắc trọng yếu

Ở diễn biến khác, các đảng viên Cộng hòa còn kín đáo cho biết nhiều đồng nghiệp đang cố gắng xử lý xung đột nội bộ trước thềm cuộc bỏ phiếu tại bang Georgia. Đảng Cộng hòa đang cần rất nhiều phiếu bầu để chống lại kết quả bỏ phiếu sớm khá khả quan của Đảng Dân chủ.

"Chúng tôi không cần một cuộc đấu đá nội bộ trước thềm một cuộc chạy đua quan trọng. Đáng lẽ họ có thể đợi đến sau khi cuộc bầu cử ở Georgia kết thúc", Politico dẫn lời một thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa giấu tên cho hay.

"Có rất nhiều áp lực buộc chúng tôi phải ủng hộ Tổng thống Trump. Tuy nhiên, tất cả chúng tôi đều tuyên thệ bảo vệ Hiến pháp chứ không phải ông ta", vị thượng nghị sĩ nhấn mạnh.

Hôm 2/1, ông Trump lại tiếp tục gây áp lực cho Đảng Cộng hòa khi gọi điện đe dọa và yêu cầu Tổng thư ký Brad Raffensperger của bang Georgia "tìm ra 11.780 phiếu bầu" để lật ngược chiến thắng của ông Biden.

Dù vậy, một số thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa khác khẳng định họ muốn biết sự thật về cuộc bầu cử tổng thống chứ không phải vì muốn thể hiện lòng trung thành với ông Trump, chẳng hạn như Thượng nghị sĩ James Lankford.

Cuộc đấu đá của các đảng viên Cộng hòa tại Thượng viện cũng gây chia rẽ các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện. Hạ nghị sĩ Đảng Cộng hòa Liz Cheney đã chia sẻ một bản ghi nhớ cho các đồng nghiệp tại Hạ viện, trong đó lập luận rằng việc thách thức kết quả bầu cử là vi hiến và có thể tạo ra một "tiền lệ đặc biệt nguy hiểm".

Tuy nhiên, Lãnh đạo thiểu số Hạ viện Kevin McCarthy, một đồng minh thân cận của ông Trump, chưa thực hiện bất kì động thái nào để ngăn chặn sự chia rẽ của Đảng Cộng hòa ở Hạ viện.

Theo Politico, chiều ngày 3/1, một nhóm 7 hạ nghị sĩ Đảng Cộng hòa tuyên bố: "Chúng ta phải tôn trọng thẩm quyền của các bang". Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Tom Cotton cũng đưa ra kết luận tương tự: "Các nhà lập quốc giao phó quyền quyết định bầu cử cho các bang, thông qua đại cử tri chứ không phải Quốc hội".

Các đảng viên Cộng hòa phản đối kế hoạch thách thức chiến thắng của ông Biden tin rằng chỉ một số ít đồng nghiệp ở Thượng viện sẽ tham gia cùng 12 thượng nghị sĩ hiện tại. Tuy nhiên, họ cũng thừa nhận rằng phe ông Trump vẫn còn vài ngày nữa để gây thêm áp lực.