Thông tin 'TP HCM và Đồng bằng sông Cửu Long bị xóa sổ năm 2050' chưa đủ cơ sở khoa học

Bản đồ nguy cơ ngập với mực nước biển dâng 100cm cho khu vực tỉnh Bạc Liêu - theo kịch bản biến đổi khí hậu, nước biển dâng công bố năm 2016. (Ảnh: Bộ TN-MT cung cấp)

Mới đây, các nhà khoa học của Climate Central công bố bài báo khoa học mới về nguy cơ ngập gây ra bởi nước biển dâng do biến đổi khí hậu cho các đồng bằng trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

PGS.TS Huỳnh Thị Lan Hương, phó viện trưởng Viện Khoa học khí tượng thủy văn và biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên - môi trường), cho rằng có một số vấn đề trong bài báo cần được xem xét kĩ lưỡng hơn.

Thứ nhất, các tác giả chỉ sử dụng số liệu của Mỹ để hiệu chỉnh cho toàn cầu. Thứ hai, các giả thiết về mực nước biển dâng kết hợp với triều cường là tình huống cực đoan rất khó xảy ra và không được Ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu khuyến cáo.

"So sánh bài báo với kịch bản biến đổi khí hậu nước biển dâng cho Việt Nam năm 2016 cho thấy số liệu trong nghiên cứu này không tốt hơn số liệu mà Bộ Tài nguyên - môi trường đã sử dụng. Còn thông tin 'vào năm 2050, TP HCM và đồng bằng sông Cửu Long bị xóa sổ' là chưa đủ cơ sở khoa học và dựa trên các giả định cực đoan.

Tuy nhiên, đây cũng là một thông điệp cần quan tâm để khi xây dựng các phương án quy hoạch, chính quyền cần chú ý đến sự sụt lún, nước biển dâng và ngập lụt do triều cường để đề xuất phương án hợp lí giải quyết vấn đề nước biển dâng cho đồng bằng sông Cửu Long và TP HCM", PGS.TS Huỳnh Thị Lan Hương nói.

Vì vậy, theo bà Hương, các cơ quan, địa phương khi đánh giá nguy cơ ngập do nước biển dâng cần sử dụng số liệu chính thức do Bộ Tài nguyên - môi trường đã công bố.

Về giả định nghiên cứu, theo bà Hương, trong nghiên cứu của Climate Central, các tác giả sử dụng kịch bản nước biển dâng 2m kết hợp với triều cường trong xây dựng bản đồ nguy cơ ngập.

"Thực tế, đây là sự chồng chập của hai giả định rất cực đoan, tất nhiên sẽ dẫn đến tình trạng nguy cơ rủi ro rất cao. Hơn nữa, kết quả đưa ra sẽ không thể phân biệt ngập lụt do mực nước biển dâng do biến đổi khí hậu (ngập vĩnh viễn) và nguyên nhân ngập lụt do hiệu ứng thủy triều (chỉ trong vài giờ).

Bên cạnh đó, kịch bản nước biển dâng 2m không được đề xuất trong báo cáo đánh giá lần thứ 5 của Ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu", bà Hương cho hay.

Theo PGS.TS Huỳnh Thị Lan Hương, trong quá trình xây dựng kịch bản biến đổi khí hậu, nước biển dâng cho Việt Nam năm 2016, Bộ Tài nguyên - môi trường đã xây dựng kịch bản với mức ngập 2m. Với mức ngập 2m, tỉ lệ ngập tại Đồng bằng sông Cửu Long lên tới 87,34%.

"Tuy nhiên, như đã nói ở trên, kịch bản nước biển dâng 2m không được đề xuất trong báo cáo đánh giá của Ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu, do đó Bộ Tài nguyên - môi trường đã không cung cấp kịch bản này", bà Hương nói.

Bản đồ nguy cơ ngập với mực nước biển dâng 2m cho khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, theo kịch bản biến đổi khí hậu, nước biển dâng công bố năm 2016. (Ảnh: Bộ TN-MT cung cấp)

Còn trong kịch bản biến đổi khí hậu đã được công bố năm 2016, kết quả xác định nguy cơ ngập ứng với mực nước dâng 1m vào năm 2100, khoảng 16,8% diện tích đồng bằng sông Hồng, 1,47% diện tích các tỉnh ven biển miền Trung từ Thanh Hóa đến Bình Thuận, 17,8% diện tích TP HCM, 38,9% diện tích đồng bằng sông Cửu Long có nguy cơ bị ngập.

Cụm đảo Vân Đồn, Côn Đảo và Phú Quốc có nguy cơ ngập cao. Nguy cơ ngập đối với quần đảo Trường Sa là không lớn. Quần đảo Hoàng Sa có nguy cơ ngập lớn hơn.

"Trên thực tế, ĐBSCL hiện nay có chỗ hạ, chỗ nâng đan xen, đặc biệt Long An, An Giang nâng lên rõ rệt. Khu vực Bạc Liêu theo nghiên cứu thì hạ nhiều nhất, nhưng trong hạ vẫn có nâng, tuy rất ít", bà Hương cho biết.

Bà Hương cho biết vừa qua Bộ Tài nguyên - môi trường đã hoàn thành kết quả đo đạc địa hình khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, bàn giao đợt ba và dự kiến sẽ bàn giao nốt khu vực còn lại vào đầu năm 2020.

Kết quả đo đạc cho thấy không thay đổi nhiều so với kịch bản năm 2016, có khu vực diện tích nguy cơ ngập tăng, có khu vực lại giảm (mức ngập trong bản đồ năm 2016 và năm 2019 tương ứng là 48,6% và 49,1%).

"Hiện nay, Bộ Tài nguyên - môi trường đang tiến hành cập nhật kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng. Dự kiến, trong thời gian tới, sẽ tiếp tục cập nhật các bản đồ nguy cơ ngập do nước biển dâng từ dữ liệu cập nhật này trong các kịch bản tới", bà Hương cho biết.