Thứ trưởng Bộ Y tế : Nhiều trẻ trở thành cha mẹ khi chưa kịp lớn

Theo số liệu từ Tổng điều tra Dân số và Nhà ở, cả nước có 9 tỉnh có trên 5% dân số nam 15 - 19 tuổi và 14 tỉnh có trên 5% dân số nữ 15 - 17 tuổi đã từng kết hôn. Các tỉnh có tỷ lệ tảo hôn cao nhất là: Lai Châu, Điện Biên, Lào Cai, Hà Giang, Kon Tum.

Một trường hợp cô dâu 14 tuổi lấy chồng ở Hà Tĩnh (Ảnh Facebook nhân vật)

Tổng cục DS - KHHGĐ cũng vừa thực hiện khảo sát tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở Lào Cai, phát hiện 224 cặp kết hôn cận huyết. Trong đó, có 221 cặp là con bác lấy con dì; con chị gái lấy con em trai; cháu lấy dì; chú lấy cháu; cháu lấy cô.

Chia sẻ tại Hội thảo quốc gia về tảo hôn diễn ra ngày 25/10, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến cho biết, tảo hôn xảy ra ở 63 tỉnh thành trên cả nước. Tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống gây ra nhiều hệ lụy đối với bản thân, gia đình, gánh nặng cho xã hội. “Hiện có quá nhiều trẻ mang thai sớm, chưa hoàn thiện về giải phẫu và sinh lý tâm lý đã bị ép buộc phải trở thành cha mẹ”, ông Nguyễn Viết Tiến nói.

Ông Tiến cho biết thêm, tảo hôn làm suy giảm số lượng và chất lượng dân số. Hiện nay, tầm vóc và tuổi thọ trung bình của các dân tộc ít người cũng đang thấp dần. Đặc biệt, những vùng tảo hôn, tuổi thọ trung bình chỉ xấp xỉ 45 tuổi.

Thạc sĩ Đỗ Thị Quỳnh Hương, Phó Vụ trưởng Vụ Cơ cấu và Chất lượng dân số, Tổng Cục DS- KHHGĐ cũng cho hay, nạn tảo hôn xảy ra do ảnh hưởng của tập quán lạc hậu bị ép buộc lấy vợ/chồng sớm, bị xâm hại tình dục. Do vậy, nhiều trẻ em mang thai từ rất sớm, có thể chưa hoàn thiện về giải phẫu và sinh lý tâm lý nên tỷ lệ tử vong mẹ trong độ tuổi từ 15-19 tuổi cao hơn so với các bà mẹ trưởng thành.

Hậu quả, hàng trăm đứa khẻ bị thất học, mù chữ, nghèo đói do nợ nần sau đám cưới làm kinh tế gia đình kiệt quệ. Bên cạnh đó, những cặp vợ chồng lấy nhau quá sớm nên sự hiểu biết, suy nghĩ chưa chín chắn dễ làm phát sinh những bạo lực gia đình, gây ra stress và trầm cảm sau những sang chấn về tâm thần. Trẻ em gái sau kết hôn thường bị bạn bè đồng lứa cô lập và bỏ rơi.

Tổ chức UNFPA & UNICEF đề xuất mở cuộc điều tra quy mô quốc gia về tảo hôn nhằm cung cấp thông tin cho việc hoạch định chính sách.

Tại Hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng, để giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, thay đổi nhận thức là vấn đề mấu chốt. Việc cần làm hiện nay là có một cuộc khảo sát quy mô, toàn diện về tình trạng hôn nhân cận huyết thống ở nước ta.

Khi có bức tranh đầy đủ, đa màu về nó, cơ quan chức năng mới có thể đưa ra các biện pháp tối ưu nhất để phòng ngừa và giảm thiểu. Cùng với đó, về lâu dài cần đầu tư nhiều hơn nữa về kinh tế, giáo dục, y tế... nhằm nâng cao dân trí, thay đổi nhận thức của đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là thế hệ trẻ vượt qua áp lực của tập tục lạc hậu, từ đó có sự lựa chọn đúng đắn về hôn nhân.