Tiến độ mới nhất cao tốc Bắc - Nam phía đông: Dự án PPP loay hoay tìm vốn, 11 km chưa bàn giao

Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thể vừa ký Báo cáo gửi Quốc hội về tình hình thực hiện đầu tư xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2017 - 2020.

Vướng mắc nguồn vốn và nguyên vật liệu

Tính đến tháng 9, chính quyền các địa phương đã hoàn thành giải phóng mặt bằng và bàn giao 642,4 km trên tổng số 652,3 km. Đạt tỷ lệ 98,4%.

8 dự án thành phần thực hiện theo hình thức đầu tư công là Cao Bồ - Mai Sơn, Mai Sơn -QL45, QL45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Cam Lộ - La Sơn, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây và cầu Mỹ Thuận 2 đều đã khởi công xây dựng.

Sản lượng thi công của 8 dự án là hơn 8.933 tỷ đồng, đạt khoảng 25,1% tổng giá trị hợp đồng.

Ba dự án thành phần triển khai theo hình thức PPP là Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang -Cam Lâm và Cam Lâm - Vĩnh Hảo đã được Bộ GTVT hoàn thành công tác lựa chọn nhà đầu tư, ký kết hợp đồng dự án.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, công tác giải phóng mặt bằng toàn bộ dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông đang còn vướng mắc, gần 11 km chưa được giao. Nguyên nhân chủ yếu là do chậm trễ trong công tác di dời hạ tầng kỹ thuật, xây dựng các khu tái định cư. Một số dự án vướng mắc cục bộ do khiếu kiện, tranh chấp, người dân khiếu nại về đơn giá, chính sách bồi thường…

Với các dự án thành phần triển khai theo hình thức PPP, một số nhà đầu tư và doanh nghiệp dự án đang phải tích cực đàm phán với các ngân hàng. Việc huy động vốn vay gặp khó khăn khi ngân hàng đề nghị được áp dụng điều khoản chia sẻ doanh thu theo quy định tại điều 82 của Luật PPP. Bên cạnh việc đàm phám với ngân hàng, các nhà đầu tư cũng đang nỗ lực huy động các nguồn vốn hợp pháp khác như: Tăng vốn chủ sở hữu, phát hành trái phiếu doanh nghiệp...

Bên cạnh đó, các dự án cũng gặp vướng mắc về nguồn vật liệu xây dựng. Do đồng loạt các dự án thành phần được triển khai cùng lúc, nhu cầu vật liệu đất đắp tăng đột biến dẫn đến tình trạng khan hiếm. Cá biệt, tại dự án QL45 - Nghi Sơn, có sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các đơn vị cung cấp, vận chuyển vật liệu xây dựng cho dự án.

Giá một số loại vật liệu xây dựng chủ yếu tăng cao, đặc biệt là giá thép xây dựng tăng đột biến, gây nhiều khó khăn về tài chính cho các nhà thầu thi công xây dựng.

Thêm vào đó, dịch Covid-19 khiến việc huy động nhân lực, thiết bị, tổ chức thi công gặp khó khăn. Một số công trình đã phải dừng thi công do có cán bộ, công nhân lây nhiễm Covid-19, phải cách ly.

Kiến nghị nhiều giải pháp đảm bảo tiến độ

Để bảo đảm việc triển khai dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông, Bộ GTVT kiến nghị một số giải pháp, trong đó kiến nghị Quốc Hội giải quyết các khó khăn về nguồn cung ứng vật liệu, tránh đầu cơ nâng giá, ưu tiên tiêm vắc-xin phòng Covid-19 cho cán bộ, người lao động và tạo thuận lợi trong việc vận chuyển nguyên, vật liệu, máy móc, thiết bị, nhân lực phục vụ thi công các dự án.

Đồng thời, Bộ kiến nghị Quốc hội giao Chính phủ chỉ đạo Bộ GTVT, các địa phương rà soát tiến độ công tác giải phóng mặt bằng và triển khai 6 dự án thành phần: Cao Bồ - Mai Sơn, Cam Lộ - La Sơn, cầu Mỹ Thuận 2, Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm và Cam Lâm - Vĩnh Hảo để điều chỉnh thời gian xây dựng cho phù hợp, sớm hoàn thành đưa vào khai thác đồng bộ các dự án, phát huy tối đa hiệu quả đầu tư.

Dự án đầu tư xây dựng cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2017 - 2020 dài 654 km, được chia thành 11 dự án thành phần, gồm: 8 dự án đầu tư công và ba dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP). Dự án có tổng mức đầu tư khoảng 100.000 tỷ đồng. Trong đó, kinh phí đền bù giải phóng mặt bằng khoảng 12.401 tỷ đồng. Công tác giải phóng mặt bằng bắt đầu thực hiện từ tháng 6/2019.

11 dự án thành phần đi qua 13 tỉnh gồm: Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Nai, Tiền Giang, Vĩnh Long.

Theo Nghị quyết về kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 được Quốc hội thông qua ngày 28/7, sẽ có khoảng hơn 183 nghìn tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách nhà nước được đầu tư cho các dự án quan trọng quốc gia, các dự án đường bộ cao tốc và dự án trọng điểm. Trong đó, dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía đông được bố trí tổng cộng gần 100.000 tỷ đồng.