Tội dâm ô trẻ em: Khó khởi tố nếu chứng cứ vật chất yếu

Luật định tội “tương xứng”

Theo Luật sư Nguyễn Anh Thơm, trong Bộ luật Hình sự năm 1999 đến Bộ luật Hình sự sửa đổi năm 2015 (chưa có hiệu lực) quy định về tội dâm ô trẻ em đã phản ánh sự nghiêm khắc của pháp luật đối với hành vi xâm hại tình dục trẻ em.

Tội dâm ô trẻ em chủ yếu để lại các hậu quả về tâm sinh lý đối với sự phát triển của trẻ về sau. Theo quy định của phát luật, để xử lý hành vi phạm tội cần phải xem xét trên tất cả các mặt từ pháp luật đến đạo đức xã hội, hậu quả để lại.

Đánh giá từ thực tiễn xét xử cho thấy, tội dâm ô chưa gây hậu quả nghiêm trọng như các tội như cưỡng dâm, hiếp dâm trẻ em – có thể dẫn đến tử hình. Xét về tội dâm ô để lại hậu quả tinh thần thì tại Bộ luật Hình sự năm 1999, quy định tội danh tại Điều 116 là tương xứng đối với tội dâm ô trẻ em.

Theo Luật sư Thơm, người nào có hành vi dâm ô đối với trẻ em (trẻ dưới 16 tuổi) thì bất kể là nam hay nữ cũng bị xử phạt theo Khoản 1 điều trên là từ 6 tháng đến 3 năm tù.

Trong trường hợp gây hậu quả nghiêm trọng, có thể bị phạt từ từ 3-7 năm nếu phạm tội nhiều lần, đối với nhiều trẻ em hoặc đối với trẻ mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh; tái phạm nguy hiểm.

Đối với tội gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng có thể bị phạt tù từ 7-12 năm.

Ngoài ra, người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1-5 năm.

“Tuy nhiên, trên thực tế, để xử phạt tội dâm ô trẻ em hay bất cứ tội nào về xâm hại tình dục trẻ em là rất khó bởi đòi hỏi phải có đầy đủ cơ sở pháp lý, các chứng cứ” – Luật sư Nguyễn Anh Thơm cho biết thêm.

Ảnh minh họa.

Lời khai trẻ chỉ được xem là căn cứ

“Chứng cứ ở đây là các chứng cứ vật chất để chứng minh phạm tội, còn lời khai của các đối tượng, cháu bé hay nhân chứng chỉ là căn cứ để xem xét” – Luật sư Nguyễn Anh Thơm khẳng định.

Lý giải về điều này, luật sư Thơm cho biết, lời khai của các cháu bé chỉ là căn cứ một phía vì nhận thức của các bé về pháp luật còn hạn chế, độ tin cậy chưa cao. Trong trường hợp các nhân chứng cũng là các cháu bé còn ít tuổi thì đây cũng được xem là các căn cứ.

Các cơ quan điều tra phải dựa vào những chứng cứ vật chất thu giữ được hiện trường như quần áo, mẫu vật AND, chứng minh gây tổn thương bộ phận sinh dục, tổn thương trên người… để có cơ sở để xác định đối tượng đã có hành vi dâm ô trẻ em.

Trong quá trình hành nghề, luật sư Nguyễn Anh Thơm cho biết ông gặp không ít vụ án buộc phải đình chỉ, không khởi tố vì chứng cứ vật chất rất “yếu”.

Có những vụ án mà đối tượng gây án nhận tội, cháu bé được xác định là bị hại tuy nhiên các chứng cứ vật chất thu giữ tại hiện trường chứng minh sự xâm hại không thu giữ được.

Trong trường hợp sự xâm hại không để lại hậu quả, chưa giao cấu được thì rất khó xử lý trên thực tế mặc dù bị hại là các cháu bé, ông cho hay.

Trong khi đó, theo luật sư Thơm, lời khai của bị hại hay bị can có thể thay đổi trong các phiên tòa khác nhau. Do đó, không thể lấy lời khai của bị can là lời duy nhất để chứng minh hành vi phạm tội.

Luật cũng đã quy định không được lấy lời khai duy nhất của bị can để buộc tội. Bởi, lời khai có thể thay đổi được nhưng các chứng cứ vật chất thì không thể thay đổi.

Trừ trường hợp bắt được quả tang hay thu giữ được các mẫu vật trên hiện trường như tóc mai, mẫu tinh dịch ở âm hộ người bị hại… – những chứng cứ vật chất quan trọng có thể khởi tố ngay dù đối tượng phạm tội không thừa nhận.

Luật sư Thơm cho hay, nhiều gia đình xấu hổ không trình báo ngay sau khi sự việc xảy ra dẫn đến việc sau nhiều tuần, nhiều tháng thì các chứng cứ tại hiện trường không còn, tổn thương của cháu bé cũng bị xáo trộn. Từ đó, việc thu thập các mẫu vật của các cơ quan điều tra trong trường hợp này cũng rất khó.

Một khi chứng cứ vật chất “yếu” thì cũng có thể không khởi tố. Cơ quan điều tra phải căn cứ vào những chứng cứ thu giữ tại hiện trường để chứng minh hành vi phạm tội chứ không thể vì áp lực dư luận mà vội vã xử lý vụ việc gây oan sai, không đúng người đúng tội.