Trạm thu phí BOT sắp được giám sát trực tuyến như thế nào?

Việc minh bạch thu phí BOT đang được dư luận quan tâm sau vụ cướp trạm thu phí mới xảy ra gần đây. (Ảnh minh họa: Di Linh).

Trạm thu phí của VEC cũng thuộc diện giám sát trực tuyến

Sau vụ cướp trạm thu phí Dầu Giây (cao tốc TP HCM - Long Thành - Dầu Giây do VEC quản lí), dư luận đã có nhiều ý kiến về vấn đề minh bạch thu phí của các dự án giao thông.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề minh bạch thu phí, ông Tô Nam Toàn, Vụ trưởng Vụ Khoa học - Công nghệ - Môi trường và Hợp tác quốc tế (Tổng cục Đường bộ Việt Nam) cho biết sắp có trung tâm giám sát trực tuyến trạm thu phí BOT.

Cụ thể, theo ông Toàn, tại Quyết định số 2777/QĐ-BGTVT ngày 3/8/2015, Bộ GTVT đã giao Tổng cục Đường bộ Việt Nam "theo dõi, kiểm tra doanh thu thu phí; công tác tổ chức thu phí; có biện pháp chống thất thoát doanh thu".

"Tháng 6/2016, Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã đề xuất chủ trương xây dựng phương án giám sát thu phí tập trung.

Sau quá trình xem xét của các cơ quan có thẩm quyền, tháng 4/2017, Văn phòng Chính phủ có văn bản số 4005/VPCP-KTTH đồng ý giao cho Bộ GTVT quyết định đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Hệ thống quản lý giám sát, khai thác dữ liệu thu phí đường bộ.

Đến tháng 9/2017, Bộ GTVT có văn bản số 10351/BGTVT-KHĐT cho phép lập dự án. Đến tháng 10/2018, Dự án mới được bố trí vốn để triển khai thực hiện", ông Toàn thông tin.

Cũng theo ông Tô Nam Toàn, dự án trên đang xây dựng phần mềm quản lí giám sát, khai thác dữ liệu thu phí sử dụng dịch vụ đường bộ.

Ngoài ra, dự án cũng đầu tư hạ tầng đường truyền riêng biệt của Tổng cục Đường bộ Việt Nam đến các Trạm thu phí BOT.

"Trước mắt sẽ thực hiện tại 66 trạm thu phí/54 dự án BOT do Bộ GTVT là cơ quan nhà nước có thẩm quyền đang khai thác đến thời điểm hiện tại", ông Toàn cho biết.

Theo vị này, các dự án trên bao gồm cả 4 tuyến đường cao tốc do Tổng công ty đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam – Công ty TNHH MTV đang vận hành, khai thác, thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ gồm: Cầu Giẽ - Ninh Bình, Nội Bài – Lào Cai, HCM – Long Thành – Dầu Giây, Đà Nẵng – Quảng Ngãi).

Ông Toàn cũng cho biết, đối với các trạm thu phí đang xây dựng và chưa đưa vào khai thác sẽ được bổ sung đầu tư tại thời điểm duy trì, vận hành Hệ thống hàng năm.

(Ảnh minh họa: Di Linh).

Trung tâm giám sát trực tuyến trạm thu phí BOT hoạt động thế nào?

Theo ông Tô Nam Toàn, Vụ trưởng Vụ Khoa học - Công nghệ - Môi trường và Hợp tác quốc tế, khi Trung tâm giám sát trực tuyến trạm thu phí BOT hoạt động, dữ liệu tại trạm thu phí sẽ được truyền về Trung tâm thông qua đường truyền riêng biệt.

Đây là đường truyền do Tổng cục Đường bộ Việt Nam đầu tư tại các trạm thu phí, đảm bảo tính độc lập, đồng thời dữ liệu được mã hóa và đảm bảo an toàn dữ liệu.

"Tại trạm thu phí khi nhân viên thực hiện giao dịch thu phí đối với phương tiện (quẹt vé giấy/thẻ cứng đối với thu phí một dừng kín/hở, gửi lệnh trừ tiền đối với thu phí không dừng), thông tin về giao dịch thu phí gồm biển số, loại xe, mệnh giá… sẽ được gửi về Trung tâm giám sát.

Tại thời điểm này dữ liệu đã đầy đủ thông tin và chưa thể can thiệp, thay đổi từ bên ngoài.

Hệ thống tại Trung tâm giám sát sẽ tiếp nhận dữ liệu thời gian thực do trạm thu phí gửi lên và tự động thực hiện phân tích kiểm tra dữ liệu để phát hiện ra các trường hợp nghi vấn (bán sai loại xe, sai mệnh giá, quay vòng vé, các loại xe ưu tiên…), sau đó thông báo tới cán bộ vận hành tại Trung tâm cũng như tới nhà đầu tư BOT trên giao diện phần mềm và email", ông Tô Nam Toàn cho biết.

Được biết, dựa trên những số liệu đã được phân tích và cảnh báo này, nhà đầu tư BOT thông qua tài khoản được cấp sẽ tiến hành giải trình các trường hợp nghi vấn, cán bộ tại trung tâm sẽ kiểm tra và xác nhận phê duyệt các giải trình này.

"Dựa trên dữ liệu đã được giải trình và thống nhất từ nhà đầu tư BOT với Trung tâm giám sát, hệ thống sẽ tổng hợp lại báo cáo thống kê về lưu lượng và doanh thu thu phí của Trạm thu phí theo thời gian, cung cấp tới cán bộ tại Trung tâm số liệu thu phí của các nhà đầu tư, các trạm thu phí một cách nhanh chóng và chính xác", ông Toàn cho biết thêm.

Theo ông Tô Nam Toàn, hiện nay, dự án giám sát trạm thu phí BOT đang trong giai đoạn thí điểm đối với 3 trạm thu phí gồm:

Trạm Bắc Ninh (Km152+080, QL1) thuộc Dự án đầu tư xây dựng công trình cải tạo, nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1 đoạn Hà Nội - Bắc Giang theo hình thức BOT

Trạm Bến Thủy thuộc Dự án Mở rộng QL 1A đoạn Nam Bến Thuỷ đến tuyến tránh Hà Tĩnh; Trạm Toàn Mỹ 14 (QL14) thuộc Dự án Nâng cấp, mở rộng đường Hồ Chí Minh (QL14) đoạn Km1793+600-Km1824+000, tỉnh Đak Nông.

"Thời gian thử nghiệm các trạm trên đến tháng 4/2019. Sau khi thử nghiệm sẽ đánh giá hiệu quả của hệ thống.

Nếu thành công sẽ nhân rộng cho toàn bộ các trạm thu phí trên toàn quốc thuộc phạm vi của dự án.

Sự thành công của dự án sẽ hình thành một kênh giám sát độc lập của cơ quản ló nhà nước để đảm bảo tính minh bạch của công tác thu phí", ông Toàn nhấn mạnh.

11 dự án thành phần của cao tốc Bắc - Nam phía Đông giờ ra sao? Bộ GTVT thông tin về tiến độ 11 dự án thành phần của cao tốc Bắc - Nam phía Đông.