Báo cáo giải trình, tiếp thu các ý kiến về dự án Luật Đất đai sáng 15/1, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết cần sớm áp mức thuế cao hơn với người có nhiều nhà, đất nhằm điều tiết chênh lệch địa tô có được do quy hoạch của nhà nước.
Chủ trương với những trường hợp trên cũng được Trung ương nêu trong Nghị quyết 18 giữa năm 2022. Tuy nhiên, đến nay chủ trương này vẫn chưa được thể chế hóa thành các điều luật cụ thể.
Hiện nay, thuế suất đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản là 2%. Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản bao gồm: thu nhập từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, chuyển nhượng quyền sở hữu hoặc sử dụng nhà ở, quyền thuê đất, thuê mặt nước và các khoản thu nhập khác nhận được từ chuyển nhượng bất động sản.
Thời gian qua, nhiều cá nhân khi chuyển nhượng nhà đất thường kê khai mức giá thấp hơn nhiều so với thực tế dẫn đến ngân sách nhà nước thất thu. Vì thế, một số ý kiến cho rằng nên đánh thuế cao hơn khi chuyển nhượng với trường hợp đầu cơ sở hữu 3, 4 bất động sản trong thời gian ngắn.
Bất động sản tại Hà Nội, tháng 7/2023. (Ảnh: Ngọc Thành).
Trước đó, tại hội thảo góp ý dự thảo Luật Đất đai tháng 3/2023, các chuyên gia cho rằng cần có quy định rõ về đối tượng sẽ bị áp mức thuế cao hơn, được miễn, giảm, hưởng ưu đãi thuế. Về lâu dài, chuyên gia khuyến nghị cần nghiên cứu áp dụng thuế bất động sản với nhà thứ hai trở lên.
Hiện, Singapore là một trong số quốc gia áp dụng thuế này, với mức thuế 7% với người mua nhà thứ hai và 10% với nhà thứ ba.
Nước này cũng áp thuế theo thời gian bán bất động sản, như bán nhà trong năm đầu sau khi mua sẽ bị đánh thuế 16%, bán vào năm thứ hai, mức thuế giảm về 12%, năm thứ ba là 8% và sau năm thứ tư không bị áp thuế, phí này.
7 năm trước, Chính phủ từng đề xuất thí điểm đánh thuế bất động sản thứ hai tại TP HCM, nhưng sau đó không được thông qua. Lý do nhiều ý kiến phản biện, một trong số đó là thời điểm đánh thuế lúc đó còn quá sớm.
Năm 2022, khi dự thảo cơ chế đặc thù thí điểm tiếp theo cho TP HCM, thành phố cũng đề nghị được thí điểm áp thuế này. Tuy nhiên sau khi lấy ý kiến, các bộ ngành cho rằng chưa nên đánh thuế nhà, đất thứ hai tại TP HCM vì chính sách này "không đảm bảo tính công bằng trong nhiều trường hợp".
Tháng 8/2022, trả lời trực tuyến VnExpress về dự án Luật Đất đai, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà (khi đó là Bộ trưởng Tài nguyên Môi trường) cũng nêu ý tưởng sẽ xem xét kỹ lưỡng để thể chế chủ trương quy định mức thuế cao hơn với người sử dụng nhiều diện tích đất.
Hiện nay có người nhiều nhà, nhưng diện tích nhỏ, cũng có người chỉ có một nhà, nhưng diện tích hàng nghìn mét vuông. Vậy nên ông Hà cho rằng cần tính hạn mức sử dụng đất cho từng địa phương, chẳng hạn có nơi 300 m2, 500 m2, có nơi 1.000 m2. Nếu người dân dùng đất trong hạn mức cho phép, sẽ tính thuế thấp. Người sử dụng đất vượt hạn mức sẽ bị tính thuế cao hơn. Người dùng đất vượt hạn mức 3-4 lần sẽ có mức thuế cao hơn tương ứng.
