Trong tháng 1/2020, Thanh tra Chính phủ đã có kết luận số 20/BC-TTCP về việc kiểm tra, rà soát giải quyết khiếu nại của hàng chục hộ dân phường 11 (TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu) đối với việc đòi bồi thường hơn 54.294,5 m2 (5,4 ha) đất. Vụ việc đã kéo dài suốt 10 năm.
Đây là đoàn thanh tra chính thức thứ 4 của Chính phủ (hai đoàn của Bộ TN&MT và hai đoàn của Thanh tra Chính phủ, cả 4 đoàn đều khẳng định diện tích 5,4ha thu hồi của ông Tổng và 15 cá nhân đủ điều kiện được bồi thường về giá trị quyền sử dụng đất và yêu cầu UBND tỉnh BR-VT chỉ đạo UBND TP Vũng Tàu lập phương án bồi thường.
Theo kết quả kiểm tra của Thanh tra Chính phủ, năm 1980, UBND Đặc khu Vũng Tàu – Côn Đảo quyết định giao hai khu đất có tổng diện tích hơn 123 ha cho Công ty Rau quả Vũng Tàu để xây dựng trại rau quả.
Trong đó, khu quốc doanh chuyên canh dứa do Sở Nông Lâm Thủy quản lí thuộc phường Phước Thắng (nay là phường 11) có diện tích 110 ha.
Do canh tác không hiệu quả, UBND Đặc khu Vũng Tàu – Côn Đảo giao cho UBND phường 11 tạm thời quản lí 40,9 ha đất trồng dứa do Sở Nông Lâm Thủy bàn giao.
Tính đến năm 1995, khu đất 40,9 ha nói trên được chia làm ba phần. Phần thứ nhất rộng 4 ha, phường 11 giao cho Công ty Du lịch Lâm nghiệp năm 1990.
Phần thứ hai rộng khoảng 29 ha do người dân tự bao chiếm, khai phá sử dụng vào mục đích nông nghiệp.
Phần thứ ba rộng khoảng 8 ha giao cho một nhóm 15 hộ gia đình tại phường 11, TP Vũng Tàu . Đây cũng chính là khu đất người dân khiếu nại, đòi bồi thường với diện tích 5,4 ha/8 ha.
Ông Nguyễn Văn Tổng (ngụ phường 11, TP Vũng Tàu), đại diện cho 15 hộ dân khiếu nại cho biết, “Tổ hưu trí” của ông gồm các cựu chiến binh, chiến sỹ đoàn Tàu không số năm 1989 Thực hiện lời kêu gọi của Đảng và Nhà nước về trồng cây gây rừng, phủ xanh đất trống đồi núi trọc. Để dễ gọi 15 hộ dân tự lấy tên lúc là “Tổ hưu trí” có lúc gọi là “tập đoàn” làm đơn xin UBND phường cho phép được trồng cây trên diện tích khoảng 100.000 m2 đang bỏ hoang hóa, và được UBND phường cho phép và phường cử địa chính đi bàn giao.
Ngày 21/4/2005, ông Tổng đại diện cho nhóm làm hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp, được Chủ tịch UBND phường 11 xác nhận ngày 9/11/2005 với nội dung sau:
“Nguồn gốc sử dụng đất: Hộ ông Nguyễn Văn Tổng thường trú tại 36 Đô lương phường 11, thanh phố Vũng tàu đăng ký sử dụng diện tích 100.000m2 tờ 44 thửa 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104 tọa lạc tại phường 11, nguồn gốc do phường Phước Thắng (cũ) giao cho Tổ hưu trí (biên lai thuế ông Đỗ Văn Lự đại diện đứng tên đóng thuế) nay ông Nguyễn Văn Tổng đại diện đứng tên xin cấp GCNQSD đất và sử dụng liên tục từ đó đến nay không có tranh chấp.”
Được biết, ngày 11/6/2008 UBND TP Vũng Tàu có văn bản trả lời ông Tổng về việc xin cấp giấy CNQSDĐ, tại văn bản này UBND TP Vũng Tàu cho rằng “do diện tích đất của ông Tổng nằm trong ba quyết định thu hồi của tỉnh, do vậy UBND TP không xem xét cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho ông làm đại diện. Tổ hưu trí tiếp tục được sử dụng theo hiện trạng, chờ cơ quan chức năng thực hiện thu hồi đất, sẽ xem xét bồi thường, hỗ trợ theo quy định của Pháp luật”.
Ngày 4/8/2008, UBND TP Vũng Tàu đã ban hành quyết số 3133/QĐ-UBND thu hồi 5,4 ha đất do “Tổ hưu trí” phường 11 đang sử dụng để đầu tư xây dựng và kinh doanh một số khu du lịch nghỉ mát, giải trí đa năng tại khu Chí Linh, Cửa Lấp. Ngày 13/10/2008 Chủ tịch UBND TP Vũng Tàu ban hành quyết định số 4342/QĐ-UBND về việc phê duyệt kinh phí bồi thường, hỗ trợ cho tổ hưu trí.
Tại Quyết định này UBND TP Vũng tàu chỉ bồi thường, hỗ trợ tài sản trên đất với số tiền trị hơn 90 triệu đồng gồm: bồi thường bạch đàn, tràm bông vàng, ao cá. Không đền bù giá trị quyền sử dụng đất.
Không đồng ý với việc này, ông Nguyễn Văn Tổng và nhiều người dân khác đã làm đơn khiếu nại yêu cầu bồi thường giá trị quyền sử dụng đất do khu đất đã sử dụng trước 15/10/1993.
Thế nhưng, UBND TP Vũng Tàu đến UBND tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu đều bác nội dung khiếu nại của người dân. Những người dân này tiếp tục khiếu nại lên Thủ tướng Chính phủ.
Tháng 8/2010, Văn phòng Chính phủ đã truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ giao Bộ TN&MT chủ trì, phối hợp với UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu kiểm tra, đề xuất biện pháp giải quyết.
Ngày 27/1/2011, Bộ TN&MT có báo cáo số 250//BTN&MT-Ttr gửi Thủ tướng Chính phủ tại báo cáo này Bộ TN&MT nhận xet căn cứ khoản 6 điều 8 Nghị định 197/2004/NĐ-CP ngày 03/12/2004 của Chính phủ về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thì 15 cá nhân sử dụng đất đủ điều kiện được bồi thường về giá trị quyền sử dụng đất.
Tại báo cáo này Bộ TN&MT kiến nghị Thủ tướng yêu cầu UBND tỉnh BR-VT chỉ đạo UBND TP Vũng Tàu lập phương án bồi thường cho diện tích 5,4ha đất nông nghiệp cho 15 cá nhân theo quy định.
Từ năm 2011 – 2018, Thủ tướng cũng đã tổ chức rất nhiều cuộc họp giữa tỉnh Bà Rịa Vũng tàu với các Bộ nhằm giải quyết dứt điểm việc khiếu nại này, Thủ tướng đã kết luận và chỉ đạo tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu lập phương án bồi thường, 5,4 ha đất cho 15 cá nhân, giải quyết dứt điểm vụ việc.
Tuy nhiên, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu vẫn nêu hết lí do này đến lí do khác như đất của Nhà nước, phường giao không đúng thẩm quyền…. không thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng.
Mới đây, ông Nguyễn Văn Thọ, Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã chủ trì buổi họp với các hộ dân khiếu nại và đại diện lãnh đạo Thanh tra tỉnh, lãnh đạo các Sở ban ngành TP Vũng Tàu.
Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu chỉ đạo Công an tỉnh, UBND TP Vũng Tàu, Sở TN&MT, Cục thuế tỉnh xác minh, làm rõ vụ việc nêu trên. Thế nhưng, cho đến nay, người dân và chính quyền địa phương vẫn chưa có “tiếng nói chung” trong việc đền bù quyền sử dụng đất.
Trong khi đó, dự án khu du lịch nghỉ mát dự kiến hình thành trên khu đất 5,4 ha vẫn chưa được triển khai, cỏ dại mọc um tùm.
Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng, xem xét, kiểm điểm rút kinh nghiệm đối với các tập thể, cá nhân có liên quan trong quản lí đất đai đối với 40,9 ha đất giao UBND phường 11 theo Quyết định số 634/QĐ-UB ngày 26/10/1987 của UBND Đặc khu Vũng Tàu – Côn Đảo.
Rà soát lại quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và tiến độ thực hiện dự án Xây dựng và kinh doanh khu du lịch, nghỉ mát, giải trí đa năng tại khu Chí Linh, Cửa Lấp. Tránh để đất hoang hóa, lãng phí tài nguyên đất đai, tạo bức xúc trong nhân dân.
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị tổ chức thực hiện theo kiến nghị của Bọ TN&MT tại công văn số 250/BTN&MT-Ttr ngày 27/1/201, theo đó, Bộ TN&MT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ yêu cầu UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu chỉ đạo UBND TP Vũng Tàu lập phương án bồi thường diện tích 5,4 ha đất nông nghiệp cho 15 cá nhân theo quy định của pháp luật.