8 lần trễ hẹn, đường sắt Cát Linh - Hà Đông vẫn chưa thể về đích

Dự án Cát Linh - Hà Đông đã vận hành thử nghiệm từ tháng 9.2018 nhưng vẫn mịt mờ ngày về đích ẢNH: NGỌC THẮNG

Dự án "vắt" qua 3 đời bộ trưởng

Đáng nói, từ mốc khởi công, do tiến độ quá ì ạch, dự án đã liên tục 4 lần phải điều chỉnh tiến độ do vướng mặt bằng, do ngừng thi công vì xảy ra tai nạn lao động, do xác định lại tổng mức đầu tư và đợi nguồn vốn vay. Tháng 7/2015, tổng thầu EPC (Công ty hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc) cho biết, thi công 12 nhà ga mới đạt 30 - 50% khối lượng và xin lùi tiến độ. Bộ GTVT khi đó đã yêu cầu tổng thầu phải quyết liệt đưa dự án vào vận hành đúng mốc 30.6.2016.

Đầu năm 2016, Bộ GTVT tiếp tục giao tổng thầu thực hiện tiến độ chạy thử tàu từ tháng 9/2016 và khai thác toàn tuyến từ 31/12/2016.

Đến tháng 6.2016 do dự án tiếp tục chậm trễ, Bộ GTVT đưa ra mục tiêu cuối cùng đến 31/12/2016 hoàn thành xây lắp dự án, cuối quý 2/2017 sẽ vận hành chính thức.

Lần thứ 5, tới tháng 12/2016, Bộ GTVT trình và Thủ tướng đã phê duyệt điều chỉnh tiến độ do chờ xác định lại tổng mức đầu tư, nên lùi thời điểm chạy thử vào tháng 10/2017. Nhưng mốc 10/2017 cũng nhanh chóng bị vỡ do việc vay vốn bổ sung 250 triệu USD của Ngân hàng Eximbank Trung Quốc gặp trục trặc về pháp lý dẫn tới giải ngân chậm.

Lần thứ 6, tháng 5/2017, Bộ GTVT yêu cầu các đơn vị khẩn trương xử lý các vướng mắc, đặc biệt về vốn để dự án vận hành thương mại vào quý 2/2018. Tuy nhiên, việc chờ đợi giải ngân khoản vốn vay bổ sung 250 triệu USD đã kéo dài tới hơn 1 năm so với dự kiến, và mốc tiến độ này tiếp tục bị phá vỡ.

Lần thứ 7, cuối tháng 12/2017, trong cuộc họp tiến độ, sau khi Ngân hàng Eximbank thông qua thủ tục giải ngân vốn bổ sung, lãnh đạo Bộ GTVT yêu cầu cuối 2018 dự án phải vận hành thương mại. “Tiền đã có, đường đã xong, thiết bị đang về nên không thể nói là vướng cái này, cái kia, không có lý do gì để chậm trễ thêm nữa. Chúng tôi nói với phía Trung Quốc là dự án đã trải qua 3 đời bộ trưởng, phải đẩy nhanh tiến độ”, lãnh đạo Bộ GTVT khi đó đã yêu cầu. Dù quyết liệt là vậy, một lần nữa dự án Cát Linh - Hà Đông không thể về đúng hẹn.

Lần thứ 8, mốc tiến độ được lùi lại sau khi vận hành thử nghiệm từ tháng 9/2018, chính thức vận hành tháng 4/2019 cũng đã bị phá vỡ.

Vì sao dự án liên tục thất hứa?

Trao đổi với Thanh Niên, lãnh đạo Ban Quản lý dự án đường sắt cho biết có nhiều lý do dẫn đến việc này, nhưng chưa trả lời chính xác đó là những lý do gì cũng như bao giờ là thời điểm chính thức dự án sẽ vận hành.

Báo cáo gửi Bộ GTVT cuối tháng 4, Ban Quản lý dự án đường sắt cho biết, đến cuối tháng 4/2019, dự án vẫn còn nhiều khó khăn vướng mắc nên không thể đủ điều kiện đưa vào vận hành thương mại từ cuối tháng 4. Đặc biệt, dự án chưa được cấp chứng nhận an toàn hệ thống và Hội đồng nghiệm thu nhà nước.

Bên cạnh đó, dự án vẫn còn tồn đọng nhiều công việc chưa được tổng thầu xử lý gồm: hợp phần xây dựng (còn hạng mục hoàn thiện kiến trúc các nhà ga và các đơn thể khu depot, mái che thang cuốn các nhà ga, đấu nối thoát nước tại khu gian ga vành đai 3, cảnh quan, cây xanh... trong khu depot), hợp phần thiết bị (tổng thầu đã lắp đặt cơ bản hoàn thành 5 chuyên ngành phục vụ chạy tàu và đã tiến hành căn chỉnh, chạy thử vào tháng 12/2018 nhưng còn tồn tại dẫn đến không đủ triển khai các bước tiếp theo).

Ngoài ra, hợp phần đào tạo cũng vướng mắc do các nhân sự đã được đào tạo lý thuyết chưa được đưa vào vị trí để tiếp tục đào tạo thực hành, tổng thầu cũng không có kế hoạch đào tạo chi tiết, việc bố trí giáo viên, phiên dịch không đủ... Việc vận hành chạy thử cũng chưa đảm bảo do tổng thầu mới chỉ tiến hành căn chỉnh đồng bộ 5 chuyên ngành liên quan đến chạy tàu, toàn bộ công tác căn chỉnh đồng bộ, vận hành thử toàn hệ thống... chưa được thực hiện.

Đáng chú ý, trong khi thời điểm về đích còn mịt mờ, thì nhiều hạng mục phụ trợ của dự án đã có dấu hiệu hư hỏng, xuống cấp tại cầu thang cuốn dẫn lên một số ga, nứt vỡ kính, tường nứt do đặt giá trụ, rạn nứt phần bê tông lên thang cuốn... Sau khi báo chí phản ánh, những hư hỏng này mới đang được nhà thầu khắc phục dần.