Chiết khấu (Discount) là gì? Ưu điểm và hạn chế

Hình minh họa. Nguồn: AMIS.VN

Chiết khấu (Discount)

Khái niệm

Chiết khấu trong tiếng Anh gọi là Discount.

Chiết khấu là một nghiệp vụ tín dụng ngắn hạn của ngân hàng thương mại, trong đó khách hàng chuyển nhượng quyền sở hữu những giấy tờ có giá chưa đến hạn thanh toán cho ngân hàng thương mại để nhận lấy một  khoản tiền bằng giá trị đến hạn trừ đi lợi tức chiết khấu và hoa hồng phí.

Theo Luật các tổ chức tín dụng 47/2010/QH12: "Chiết khấu là việc mua có kì hạn hoặc mua có bảo lưu quyền truy đòi các công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác của người thụ hưởng trước khi đến hạn thanh toán".

Các loại giấy tờ có giá thực hiện chiết khấu 

- Các công cụ chuyển nhượng

Theo Luật các công cụ chuyển nhượng năm 2005: "Công cụ chuyển nhượng là giấy tờ có giá ghi nhận lệnh thanh toán hoặc cam kết thanh toán không điều kiện một số tiền xác định vào một thời điểm nhất định".

Công cụ chuyển nhượng được thực hiện chiết khấu bao gồm:

Hối phiếu: Là công cụ của tín dụng thương mại, là một giấy nợ phát sinh trong quan hệ thương mại, dùng để xác nhận cho người cầm nó (người thụ hưởng) một trái quyền ngắn hạn về tiền đối với người thụ lệnh khi giấy nợ đến hạn.

Hối phiếu có hai loại cơ bản: Hối phiếu đòi nợ và hối phiếu nhận nợ.

Các giấy tờ có giá khác

- Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước 

- Trái phiếu Chính phủ 

- Trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh

 -Trái phiếu Chính quyền địa phương

- Kì phiếu, tín phiếu, chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu do tổ chức tín dụng phát hành theo qui định Ngân hàng Nhà nước.

- Kì phiếu, tín phiếu, trái phiếu do tổ chức khác phát hành và được chiết khấu theo qui định của pháp luật hiện hành.

 Các hình thức chiết khấu

- Mua có kì hạn giấy tờ có giá: Là việc ngân hàng mua và nhận chuyển nhượng quyền sở hữu giấy tờ có giá chưa đến hạn thanh toán từ khách hàng đồng thời khách hàng cam kết sẽ mua lại giấy tờ có giá đó sau một khoảng thời gian xác định tại hợp đồng chiết khấu.

- Mua có bảo lưu quyền truy đòi giấy tờ có giá: Là việc ngân hàng mua và nhận quyền sở hữu giấy tờ có giá chưa đến hạn thanh toán từ khách hàng, khách hàng có trách nhiệm hoàn trả đối với số tiền chiết khấu, lãi chiết khấu và các chi phí hợp pháp khác có liên quan đến hoạt động chiết khấu.

Trong trường hợp ngân hàng không nhận đầy đủ số tiền thanh toán từ người có trách nhiệm thanh toán giấy tờ có giá.

 Ưu điểm

- Chiết khấu là nghiệp vụ ít rủi ro, khả năng thu hồi nợ của ngân hàng là khá chắc chắn. Ưu điểm này xuất phát từ đặc điểm của hối phiếu là có tính đảm bảo cao cho người thụ hưởng.

- Đây là hình thức tín dụng khá đơn giản, ít phiền phức đối với ngân hàng, bởi thủ tục và quy trình cho vay khá đơn giản.Chiết khấu không làm "đóng băng vốn" của ngân hàng và thời hạn chiết khấu ngắn (thường nhỏ hơn 90 ngày) và ngân hàng thương mại có thể khá dễ dàng xin tái chiết khấu hối phiếu ở Ngân hàng có nhu cầu về vốn. 

- Tiền cấp cho khách hàng khi chiết khấu thường được chuyển vào tài khoản tiền gửi của khách hàng, bởi vậy nó lại tạo nguồn vốn cho ngân hàng.

Hạn chế:

Thứ nhất, Ngân hàng nhận chiết khấu nhứng hối phiếu giả mạo, tức là những hối phiếu không thực sự xuất phát từ một quan hệ thương mại nào mà do một số người tự ý phát hành giả dể lừa đảo ngân hàng.

- Thứ hai, người chịu trách nhiệm thanh toán giấy tờ có giá bị mất khả năng thanh toán trước khi và khi giấy tờ có giá đến hạn thanh toán (rủi ro tín dụng).

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình tín dụng Ngân hàng, Học viện Ngân hàng, NXB Lao động- Xã hội).