Đế chế Alibaba sẽ ra sao khi không có Jack Ma?

Tỉ phú Jack Ma từng nói vào tháng 9 năm ngoái, rằng trong 12 tháng tới, ông sẽ chuyển giao vai trò Chủ tịch điều hành cho CEO Daniel Zhang Yong và từ bỏ việc quản lí nền tảng thương mại điện tử Alibaba do ông sáng lập. Giá cổ phiếu của Alibaba đã giảm gần 4% trên sàn New York khi thông tin được công bố.

Từ chức nhưng sức ảnh hưởng của Jack Ma vẫn còn

Hôm nay (10/9), đúng ngay sinh lần thứ 55 của Jack Ma, và còn chưa đầy 3 tháng đến thời điểm Alibaba được chuyển giao quyền lực. Giới kinh doanh đều cho rằng độ tuổi này còn quá trẻ để Jack Ma "cáo lão hồi hương". Sự thoái vị của ông trùng với kỉ niệm 20 năm của Alibaba.

Jack Ma nghỉ hưu đánh dấu một kỉ nguyên mới của Alibaba sắp bắt đầu. (Ảnh: SCMP).

Chính tờ South China Moring Post cho rằng đây là dấu hiệu lớn nhất cho thấy công ty chủ quan của mình đã hoàn toàn chuyển sang một kỉ nguyên mới, với sự kiểm soát được trao cho một thế hệ lãnh đạo trẻ được giao nhiệm vụ duy trì công ty hoạt động ít nhất 102 năm.

Tiếp quản Alibaba từ Ma là Daniel Zhang, 47 tuổi, Giám đốc điều hành của công ty niêm yết ở New York từ năm 2015. Ông được xem là công thần khi khởi xướng thành công tuần lễ mua sắm trực tuyến cho người độc thân. Sự kiện này đã thu về 30,8 tỉ USD cho sàn này vào năm 2018.

Duncan Clark, một người bạn của Jack Ma, và là tác giả của cuốn sách Alibaba: Ngôi nhà mà Jack Ma đã xây dựng, cho rằng việc Jack Ma nói về kế hoạch rời khỏi Alibaba sớm cũng khiến ông trở nên độc nhất. Ở Trung Quốc, đa phần có xu hướng tôn sùng của người sáng lập và cố gắng duy trì ngôi vương của mình càng lâu càng tốt. Jack Ma là một trong số ít những người sáng lập công ty dám truyền lại ngôi cho người kế vị từ sớm.

Người bạn này còn tiết lộ: "Jack Ma đã mong muốn đến một lúc nào đó được nghỉ hưu ngay từ những ngày đầu thành lập Alibaba".

Nhưng Jack Ma sẽ không cắt đứt quan hệ hoàn toàn với Alibaba. Các chuyên gia dự đoán dù nghỉ hưu, ông sẽ vẫn có những ảnh hưởng tới Alibaba.

David de Cremer, giáo sư về quản lí và tổ chức tại Đại học Quốc gia Singapore, cho rằng kế hoạch chuyển giao quyền lực như Jack Ma rất hiếm tại Trung Quốc. Nhưng kế hoạch quản trị doanh nghiệp như vậy sẽ có thể phổ biến hơn nhiều, khi mà các doanh nghiệp tại đây đang tìm cách IPO và kinh doanh ở phương Tây.

Người kế nhiệm Daniel Zhang từng gây tiếng vang khi tổ chức ngày hội mua sắm trực tuyến của người độc thân. (Ảnh: AdpNews).

"Những gì mọi người thấy hiện tại là doanh nghiệp Trung Quốc chưa đầu tư nhiều vào các tài năng, cũng như tuyển dụng những người họ có thể đào tạo để trở thành lãnh đạo công ty trong tương lại", Cremer nói.

Cũng chính tờ South China Morning Post cho biết Jack Ma sẽ ở trong Hội đồng quản trị của Alibaba cho đến cuộc họp cổ đông thường niên vào năm 2020, và sẽ là đối tác trọn đời của Hiệp hội đối tác Alibaba - một nhóm các giám đốc điều hành cấp cao có quyền đề cử đa số giám đốc trong hội đồng quản trị của công ty.

Dưới sự dẫn dắt của Jack Ma, Alibaba đã trở thành nhà lãnh đạo thương mại điện tử tại Trung Quốc. Tập đoàn có mức vốn hóa thị trường khoảng 460 tỉ USD và được mệnh danh là thương hiệu bán lẻ có giá trị nhất thế giới ngoài Hoa Kỳ vào năm 2019, theo bảng xếp hạng của tập đoàn tiếp thị toàn cầu WPP và công ty tư vấn Kantar.

Alibaba sẽ khủng hoảng như Apple, Microsoft?

Trong tương lai, các nhà đầu tư và phân tích sẽ theo dõi cách ông Zhang điều hành công ty, trong điều kiện kinh tế khủng hoảng vì chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, kéo theo nền kinh tế Trung Quốc chậm lại. Trên thị trường, Alibaba phải cạnh tranh gay gắt với các đối thủ trong nước, như Pinduoduo và JD.com, để giành thị phần tại các thành phố nhỏ hơn của Trung Quốc. 

Dự kiến, các thành phổ nhỏ lẻ sẽ là động lực tăng trưởng tiếp theo cho tiêu dùng của Trung Quốc.

Nhà phân tích của Bloomberg Intelligence, Vey-Sern Ling, cho rằng: "Tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận dài hạn của Alibaba có thể được hưởng lợi từ các khoản đầu tư chiến lược vào các công nghệ sử dụng trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu người dùng rộng rãi, để kiếm tiền từ các phân khúc kinh doanh mới hơn, như tài chính, điện toán đám mây, truyền thông và giải trí".

Ông trùm mua sắm trực tuyến mở trung tâm ngoại tuyến để thu hút khách hàng hơn. (Ảnh: Straits Times).

Thực tế, ông trùm thương mại điện tử này đã đa dạng hóa vào các hoạt động, như âm nhạc và giải trí. Alibaba cũng phát triển khái niệm bán lẻ mới, kết hợp cả trải nghiệm mua sắm trực tuyến và ngoại tuyến, để cung cấp cho khách hàng trải nghiệm cá nhân hóa hơn, đồng thời giúp các thương nhân tận dụng dữ liệu trực tuyến hiệu quả hơn.

Trong thời đại mà ngày càng có nhiều người khao khát sự tiện lợi của việc giao hàng trực tuyến tại nhà, Alibaba cũng nhảy vào cuộc chiến với Meituan-Dianping, để trở thành nhà cung cấp dịch vụ hàng đầu cho tất cả mọi thứ, từ giao hàng thực phẩm đến đánh giá nhà hàng.

Nhiều người quan niệm rằng điều làm cho các công ty công nghệ lớn thành công thường là tầm nhìn và sự lãnh đạo của những người sáng lập. Tư tưởng này có thể gây khó khăn cho những người kế nhiệm, để lãnh đạo công ty.

Ông Jeffrey Towson, giáo sư đầu tư tại Đại học Bắc Kinh, người thường viết về Alibaba, cho biết có tín hiệu rất tốt về các công ty công nghệ và Internet có tính sáng tạo cao, đang tiếp nối thế hệ tiếp theo và tiếp tục thành công lớn.

Những bước đi trong lĩnh vực giải trí của người kế nhiệm được đánh giá cao. (Ảnh: SCMP).

Ông thừa nhận rằng sự đổi mới của Apple dừng lại khi Tim Cook tiếp quản công ty. Hay sau khi Steve Ballmer tiếp quản Bill Gates làm giám đốc điều hành, cũng làm Mircosoft mất phương hướng.

Mặc dù vậy, giáo sư tin Alibaba có thể là một trong số ít các công ty sẽ bàn giao thành công cho thế hệ lãnh đạo tiếp theo. Công ty đã liên tục gặt hái nhiều thành công dưới sự điều hành của Zhang. 

Cho đến nay, Alibaba đã phát triển thịnh vượng.

Giáo sư Towson lạc quan cho rằng: "Có thể hóa ra Jack Ma là một trong những người đầu tiên đạt được những gì mà Steve Jobs, Bill Gates và Jerry Yang đã cố gắng nhưng không thực hiện được".