Đề nghị xử lí hình sự về quảng cáo gian dối thực phẩm chức năng

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc về xử lí vi phạm quảng cáo TPCN, TPBVSK, Bộ Y tế - Cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo liên ngành Trung ương về an toàn thực phẩm (ATTP) vừa gửi Văn bản 3220/BYT-ATTP tới các Bộ: Thông tin và Truyền, Công Thương, Văn hóa - Thể thao & Du lịch, Công an đề nghị triển khai thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tăng cường kiểm tra, xử lí vi phạm về quảng cáo TPCN, TPBVSK thuộc lĩnh vực quản lí của các Bộ...

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường, tình trạng vi phạm về quảng cáo TPCN, TPBVSK đang rất phổ biến và khó kiểm soát, đặc biệt là vi phạm trên mạng xã hội (Zalo, Facebook, YouTube, Google và các trang thông tin điện tử có tên miền nước ngoài).

Các hành vi vi phạm chủ yếu là quảng cáo TPCN như thần dược, quảng cáo sai sự thật, quảng cáo lừa dối như thuốc chữa bệnh, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng; quảng cáo mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận nội dung, quảng cáo không đúng nội dung đã được xác nhận; quảng cáo lợi dụng lời nói, hình ảnh của giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ, dược sĩ, bệnh nhân; quảng cáo không có nội dung khuyến cáo "Thực phẩm này không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh"...

Thậm chí, một số chương trình trên sóng phát thanh, truyền hình lạm dụng hoạt động tư vấn sức khỏe có sự tham gia của các giáo sư, bác sĩ, nghệ sĩ lồng ghép quảng cáo TPCN, TPBVSK có nội dung vi phạm như trên. Vì vậy, Bộ Y tế đề nghị Bộ TT&TT chỉ đạo kiểm tra, xử  lí vi phạm quảng cáo TPCN, TPBVSK trên các phương tiện truyền thông và môi trường mạng.

Bộ Y tế cũng đề nghị Bộ Công Thương chỉ đạo kiểm tra, xử lí vi phạm quảng cáo TPCN, TPBVSK đối với các cơ sở hoạt động theo phương thức bán hàng đa cấp, thương mại điện tử. Đồng thời đề nghị Bộ Văn hóa - Thể thao & Du lịch chấn chỉnh tình trạng các văn nghệ sĩ, diễn viên, người nổi tiếng tiếp tay cho hoạt động quảng cáo TPCN, TPBVSK vi phạm; kiểm soát chặt chẽ nội dung quảng cáo TPCN trên các loại hình quảng cáo ngoài trời như: bảng, biển, pano, băng rôn...

Bộ Y tế đề nghị nhận được sự phối hợp của Bộ Công an chỉ đạo xử lí các vụ việc vi phạm về quảng cáo TPCN, TPBVSK có dấu hiệu hình sự, quảng cáo gian dối thực phẩm chức năng xâm phạm lợi ích người tiêu dùng theo điều 197 Bộ Luật Hình sự năm 2015.

Thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo xử lí quyết liệt về quảng cáo TPCN, trong 5 năm gần đây, Bộ Y tế đã xử phạt trên 10 tỉ đồng tiền phạt vi phạm hành chính về quảng cáo TPCN. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm vẫn phổ biến, loại hình quảng cáo tinh vi và biến tướng, lạm dụng mạng xã hội và trang thông tin điện tử máy chủ ở nước ngoài. Đề nghị Bộ Công an quan tâm chỉ đạo xử lí hình sự vi phạm về quảng cáo TPCN để răn đe hơn.

Bộ Y tế cũng có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố đề nghị chỉ đạo Sở Y tế đầu mối phối hợp với các sở, ngành chức năng tăng cường kiểm tra, xử lí vi phạm về quảng cáo TPCN, TPBVSK trên địa bàn.

Ông Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, đa số quảng cáo TPCN, TPBVSK qua môi trường mạng hiện nay đều không đúng sự thật với công dụng thật của sản phẩm. TPCN, TPBVSK vốn là sản phẩm tốt với công dụng hỗ trợ người bệnh phục hồi trong quá trình điều trị bệnh, tăng sức đề kháng hoặc giảm bớt nguy cơ bệnh tật… Vì vậy, người tiêu dùng không nên tẩy chay TPCN, TPBVSK nhưng cũng không tin vào quảng cáo sai sự thật chữa được bệnh của nhóm sản phẩm này.

Người tiêu dùng có thể nhận diện các sản phẩm TPCN, TPBVSK vi phạm quảng cáo như sử dụng hình ảnh cán bộ y tế, danh nghĩa cán bộ y tế để quảng cáo; lấy danh nghĩa bài thuốc đông y, lang y nhưng lại quảng cáo chữa khỏi bệnh; sử dụng thư, lời cảm ơn, phát biểu của bệnh nhân để quảng cáo…

Theo lãnh đạo Cục An toàn thực phẩm, các sản phẩm TPCN, TPBVSK trước khi quảng cáo phải được cơ quan quản lí nhà nước có thẩm quyền thẩm định nội dung và chỉ được quảng cáo những nội dung đã được thẩm định.

Nhiều doanh nghiệp quảng cáo “thổi phồng” công dụng của TPCN, TPBVSK, khiến người bệnh tin vào quảng cáo không đúng sự thật mà bỏ lỡ cơ hội khám chữa bệnh ngay từ đầu, trong khi những sản phẩm này chỉ có tác dụng nâng cao sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc bệnh, giảm triệu chứng, mà không có tác dụng điều trị, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

Để mua được các sản phẩm TPCN, TPBVSK đảm bảo an toàn, Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo người tiêu dùng lựa chọn và mua sản phẩm đã được cơ quan chức năng xác nhận cho phép lưu hành (sản phẩm có cấp giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm hoặc sản phẩm đã được cấp công bố phù hợp quy định, ATTP); mua các sản phẩm rõ ràng về nguồn gốc, xuất xứ, mua tại các cửa hàng có uy tín; kiểm tra nhãn mác, hạn sử dụng của sản phẩm.