Đề xuất nộp tiền đấu giá đất trong 10 ngày để tránh trục lợi

Trả lời chất vấn tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ngày 16/3, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết về vụ đấu giá đất ở Thủ Thiêm, Chính phủ đang giao cơ quan có trách nhiệm điều tra. Phương án mà Bộ Tài nguyên và Môi trường đưa ra là người đấu giá xong phải trả tiền ngay trong 10 ngày, thay vì 90 ngày như trước đây, để cá nhân, tổ chức đấu giá thắng không đủ thời gian thực hiện các hành vi trục lợi, làm đảo lộn thị trường

Cùng với đó, tiền đặt trước, đặt cọc cũng được xem xét tăng lên so với mức 5-10% như hiện tại. "Khi đưa giá lên bao nhiêu thì phải có tiền sẵn và chứng minh được thông qua thẩm định của cơ quan có trách nhiệm", Bộ trưởng nêu ý kiến.

Theo bộ trưởng, một vấn đề quan trọng là phải hoàn thiện phương pháp định giá, đấu giá. Hiện những vấn đề về đất đai đang được quy định bởi 4-5 luật, và phải được quy định đồng bộ trong một bộ luật.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà thừa nhận, trong nhiều trường hợp chính sách đưa ra để thị trường vận hành hiệu quả thì công cụ hành chính, kể cả hình sự lại chưa hợp lý. Tuy nhiên, vụ bỏ cọc đấu giá đất Thủ Thiêm theo ông cần điều tra, nếu có hành vi rõ mới có thể xử lý hình sự.

"Câu chuyện sắp tới là làm thế nào để không xảy ra tình trạng đấu giá đúng thủ tục nhưng kết quả lại sai, làm ảnh hưởng nhiều bên. Vấn đề này phải xử lý bằng công nghệ, quy trình, bổ sung chế tài xử phạt, đặc biệt là cần đánh mạnh vào kinh tế và tài chính để hạn chế tình trạng bất thường trong đấu giá", ông Hà nói.

Cũng liên quan đến vấn đề đấu giá đất, Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long cho rằng việc đấu giá tài sản là câu chuyện giao dịch, mua bán rất bình thường trong nền kinh tế thị trường. Nhiều nước có truyền thống bán đấu giá từ hàng trăm năm. Việt Nam thì có quy định đấu giá từ năm 1996, khi Chính phủ ban hành Nghị định về quy chế đấu giá tài sản.

So sánh quy định Việt Nam với các nước có một số khác biệt. Đơn cử, chỉ Việt Nam và Trung Quốc có luật về đấu giá tài sản, còn các nước khác theo luật dân sự chứ không có quy định riêng, giá khởi điểm do các bên thỏa thuận, thậm chí bắt đầu từ số 0.

Về tiền đặt trước khi tham gia đấu giá, sau chuyển thành tiền đặt cọc, trung bình các nước 5-25% giá khởi điểm.

"Chênh lệch giữa giá khởi điểm và giá thành cũng không nước nào có quy định cụ thể, bởi nguyên tắc đấu giá là dân sự và thu được càng nhiều tiền càng tốt" Bộ trưởng cho hay.

Vị bộ trưởng cũng dẫn chứng một cặp dưa lưới ở Nhật có thể được đấu giá lên đến cả tỷ đồng khi quy đổi ra tiền Việt Nam). Một bức tranh có thể được đấu giá 69,3 triệu USD.

Đấu giá tại Việt Nam hiện quy định bởi nhiều luật, liên quan đến nhiều cơ quan. Luật Đấu giá quy định trình tự, thủ tục. Nhưng liên quan đến tài sản nào lại là luật chuyên ngành đó. Nếu vi phạm về đấu giá có các chế tài như xử lý dân sự, hành chính, hình sự.

"Những vụ vừa rồi xảy ra, có thể áp dụng quy định về tình trạng nâng giá có dụng ý và tội đầu cơ", ông Long nói và cho rằng cần đồng bộ hóa các quy định về đấu giá.

Nói thêm về trường hợp đấu giá đất rồi bỏ cọc ở Thủ Thiêm,, Bộ trưởng Lê Thành Long khẳng định: "Đúng là mất cọc rồi".

Câu chuyện đặt ra là nếu như phân tích một cách bình thường thì câu chuyện này theo cơ chế thị trường.

"Chúng ta phát hiện được dấu hiệu bất bình thường, có thể chứng minh được, báo cáo Quốc hội là chúng ta cứ xử lý và theo tôi khung pháp luật hiện hành, quy định hiện hành cũng tương đối đầy đủ", ông Long nêu quan điểm.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh cần siết lại các quy định về đấu giá đất để đảm bảo đấu giá chặt chẽ hơn. Chẳng hạn như phải xác định được năng lực của nhà đầu tư mới cho phép thực hiện dự án, và thực tế nhà đầu tư tốt mới có tiền nộp tiền sử dụng đất.

Ngoài ra quy định tiền đặt cọc phải nâng lên. Theo Bộ trưởng, quy định hiện tại đang thấp, tiền đặt cọc đó phải vào tài khoản để hội đồng đấu giá quản lý, để khi bỏ đấu giá thì mất tiền đặt cọc.

"Đối với vấn đề thời gian nộp tiền cũng cần phải quy định thời gian ngắn hơn và cần phải cam kết thực hiện mục tiêu của việc đấu giá, tránh trường hợp đấu giá đất xong, gói đất để hàng năm trời không sử dụng, gây ảnh hưởng, lãng phí." Bộ trưởng nêu ý kiến.

Về giá khởi điểm đấu giá đất, Bộ trưởng Tài chính cho rằng cần sửa đổi, nếu không việc xác định giá đất đấu giá vẫn không chính xác, không nhất quán. Theo Nghị định 44 và Thông tư 36 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, có 5 phương pháp xác định giá đất là so sánh, thặng dư, chiết khấu, thu nhập và số. Nhưng với dự án đầu tư mới sử dụng 3 phương pháp xác định giá là thặng dư, bảng giá đất, so sánh. "Nếu lấy giá giả định, doanh thu giả định để tính giá thì không chính xác nên cần phải sửa", ông nói.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng yêu cầu Bộ nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Đấu giá tài sản, các văn bản hướng dẫn luật. Trong đó, chú trọng đến các quy định liên quan đến đấu giá quyền sử dụng đất, không để xảy ra tình trạng lợi dụng các phiên đấu giá để trục lợi; đặc biệt là quy định điều kiện tham gia đấu giá, xác định giá khởi điểm, thời hạn nộp tiền trúng đấu giá; việc xử lý khi cuộc đấu giá có dấu hiệu bất thường.

"Phải có chế tài đủ mạnh để ngăn chặn các trường hợp trúng đấu giá nhưng không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ các cam kết. Cần tăng cường thanh kiểm tra kiểm tra xử nghiêm vi phạm, không hình sự hóa các quan hệ dân sự và quan hệ hành chính", ông Huệ nhấn mạnh.