Dự án cao tốc Bắc - Nam hơn 7.000 tỉ đồng mới giải ngân được 400 tỉ, sân bay Long Thành 11.500 tỉ chỉ giải ngân 300 tỉ

Trong bức tranh tổng thể về nền kinh tế đầu năm nay thì vấn đề phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công không phải là một điểm sáng, trong khi đầu tư công chiếm tới 10,7% tổng giá trị GDP, chiếm 32% tổng mức đầu tư toàn xã hội năm 2019.

Cao tốc Bắc - Nam, sân bay Long Thành mới giải ngân được 700 tỉ

Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về thúc đẩy phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công năm 2019 khai mạc sáng nay, 26/9, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã báo cáo tình hình giải ngân vốn đầu tư công 9 tháng đầu năm nay.

Bộ này cho biết 9 tháng qua, tổng mức giải ngân ước đạt 192.136 tỉ đồng, bằng 45,17% so với kế hoạch Quốc hội giao và bằng 49,14% so với kế hoạch Thủ tướng giao, thấp hơn cùng kì năm 2018.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng giải ngân vốn đầu tư công có rất nhiều nguyên nhân, từ chủ quan đến khách quan. (Ảnh: VGP).

Nói rõ thêm về tình hình giải ngân 9 tháng của các Bộ ngành, địa phương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết chỉ có 7 bộ, ngành và 14 địa phương có tỉ lệ giải ngân đạt trên 70%, trong đó 4 bộ, ngành và 4 địa phương có tỉ lệ giải ngân đạt trên 80%.

Có tới 31 bộ, cơ quan Trung ương và 19 địa phương có tỉ lệ giải ngân dưới 50%.

Đáng chú ý, 17 bộ, cơ quan Trung ương và 1 tỉnh có tỉ lệ giải ngân vốn dưới 30%. Danh sách này gồm Văn phòng Trung ương Đảng, Bộ Ngoại giao, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Y tế, Bộ Tư pháp, Ngân hàng Nhà nước, Bộ TT&TT, Uỷ ban Dân tộc, Thanh tra Chính phủ, Đài Truyền hình Việt Nam, tỉnh Đồng Nai…

Về tình hình giải ngân vốn đầu tư công với các dự án quy mô lớn, Bộ Kế hoạch Đầu tư cho biết hai Dự án đường cao tốc Bắc-Nam, cảng hàng không quốc tế Long Thành (Đồng Nai)... chiếm tới gần 50% tổng số vốn của kế hoạch năm 2019 cũng là 2 dự án có tiến độ giải ngân đang rất chậm, làm ảnh hưởng lớn đến tỉ lệ giải ngân chung.

Dự án sân bay Long Thành được bố trí 11.500 tỉ đồng trong năm 2019 nhưng mới giải ngân 300 tỉ, chưa đến 3% vốn bố trí. (Ảnh: ACV).

Theo đó, dự án cao tốc Bắc - Nam đã bố trí 7.062 tỉ đồng trong năm 2019 nhưng đến tháng 8/2019, mới giải ngân 401 tỉ đồng, tức chưa đến 6% số vốn bố trí.

Trong khi đó, dự án cảng hàng không quốc tế Long Thành kế hoạch hỗ trợ đền bù, tái định cư, giải phóng mặt bằng 11.490 tỉ đồng nhưng giải ngân đến nay mới giải ngân đạt khoảng 300 tỉ đồng, tức chưa đến 3% nguồn vốn bố trí.

Bộ Kế hoạch Đầu tư khẳng định giải ngân vốn sẽ tăng mạnh vào cuối năm

Nhận định về tỉ lệ giải ngân những tháng đầu năm thấp, Bộ Kế hoạch Đầu tư cho rằng xu hướng sẽ tăng mạnh trong những tháng cuối năm. 

Nguyên nhân là tâm lí ngại giải ngân nhiều lần, ngại làm thủ tục thanh quyết toán vốn nhiều lần của cả chủ đầu tư, ban quản lí dự án và cả nhà thầu, chủ yếu thực hiện vào thời điểm kết thúc năm.

Ngoài ra, xu hướng giải ngân tăng dần vào cuối năm còn do nguyên nhân cơ bản về tính chất đặc thù của chi đầu tư so với chi thường xuyên.

Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông dự kiến hoàn thành năm 2021. (Ảnh: Tuổi Trẻ).

Theo Bộ Kế hoạch Đầu tư, nguyên nhân của tình trạng chậm giải ngân vốn đang gặp phải là do vướng mắc về thể chế, pháp luật đầu tư công. 

Đáng chú ý, một số quy định sau thời gian thực hiện bộc lộ nhiều hạn chế, như quyết định đầu tư phải hoàn thiện trước 31/10 năm trước, phải tiết kiệm 10% trên tổng mức đầu tư, cho phép giải ngân vốn 2 năm, bãi bỏ quy định Thường trực HĐND được ủy quyền... Những hạn chế này đang cần được tháo gỡ.

Việc thực hiện các quy định của Luật Đất đai, Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu, Luật Bảo vệ tài nguyên môi trường... còn nhiều lúng túng, mất nhiều thời gian trong công tác giải phóng mặt bằng, còn một số vướng mắc về khiếu kiện đất đai…

Công tác lập kế hoạch chưa sát với thực tế và khả năng giao vốn, khả năng giải ngân vốn cũng dẫn đến không phân bổ được hết số vốn kế hoạch. Bên cạnh đó là công tác giao kế hoạch chậm, chưa phù hợp với yêu cầu, tiến độ các dự án. Các cấp, các ngành chưa thực sự vào cuộc, trách nhiệm của người đứng đầu chưa được đề cao, chưa rõ nét.

Tuy nhiên, Bộ này thừa nhận nguyên nhân chính dẫn đến việc giao kế hoạch chậm, giao nhiều lần là do các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương chưa bám sát nguyên tắc, thứ tự ưu tiên bố trí vốn, phân bổ vốn cho các dự án chưa đúng nguyên tắc, tiêu chí…

Bộ KH&ĐT cũng nhận trách nhiệm việc chưa chủ động tham mưu báo cáo tháo gỡ vướng mắc phát sinh, còn tâm lí nể nang, chờ đợi thủ tục dự án của các bộ, ngành, địa phương, nên dẫn tới mất nhiều thời gian tổng hợp.