Không tiêm vắcxin để 'thuận theo tự nhiên' là tội ác với trẻ nhỏ

Phó giáo sư - Tiến sĩ Trần Minh Điển, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương là một trong 3 chuyên gia y tế tham gia tư vấn trực tuyến trên VnExpress.net sáng 4/1, về an toàn của việc tiêm chủng vắcxin ComBE Five. Hai chuyên gia còn lại là Tiến sĩ Nguyễn Xuân Tùng, Trưởng Phòng quản lý tiêm chủng và an toàn sinh học - Cục Y tế dự phòng; và Tiến sĩ Đặng Thị Thanh Huyền, Phó trưởng Văn phòng Tiêm chủng mở rộng Quốc gia, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương.

- Cho mình hỏi những biểu hiện cần đến bệnh viện ngay khi tiêm vắcxin cho bé, và thời gian cần thiết phải đến bệnh viện là bao lâu vì nhà mình xa bệnh viện, cám ơn bác sĩ. (Lê Thị Thủy Tiên, 32 tuổi, Mỏ Cày, Bến Tre)

- PGS.TS Trần Minh Điển, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương:

Sau tiêm ComBE Five bé sẽ được theo dõi 30 phút tại cơ sở tiêm chủng. Khi về nhà chúng ta cần phải theo dõi các biểu hiện trẻ đau tại nơi tiêm, quấy khóc, sốt và các biểu hiện khác như tinh thần, ăn bú, nôn trớ, khó thở. Khi có các biểu hiện như sốt trên 38 độ 5, không đáp ứng với thuốc hạ sốt thì cần đưa bé đến cơ sở y tế và đặc biệt các dấu hiệu như quấy, bỏ bú, khó thở, tím tái thì cần đưa đến ngay cơ sở y tế gần nhất. Thông thường các phản ứng sau tiêm chủng sẽ xuất hiện trong vòng 24 đến 48 giờ, chủ yếu là sốt và đau tại nơi tiêm, cần phải cho bé uống thuốc hạ sốt, giảm đau, uống nhiều nước và theo dõi bé kể cả trong khi ngủ.

- Hôm qua em có cho cháu đi tiêm vắcxin comBe five. Cháu được 6 tháng tuổi. Khi tiêm xong về tầm chiều cháu có hiện tượng thở mạnh hơn mọi khi, bú bình sữa xong là cảm thấy thở mạnh hơn, nhưng không bị tím tái, cháu hơi bị sốt, người mệt lả chẳng cười nói gì. Như vậy thì cháu nhà mình có bị làm sao không ạ, có phải đó là phản ứng phụ của thuốc không ạ? (Phạm Thanh, 32 tuổi, Hà nội)

- Tiến sĩ Nguyễn Xuân Tùng, Trưởng Phòng quản lý tiêm chủng và an toàn sinh học - Cục Y tế dự phòng:

Vắc xin comBe five phòng được các bệnh Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Viêm gan B, viêm phổi/ viêm màng não do vi khuẩn Hib. Đây là những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Trong thành phần vắc xin comBe five có thành phần ho gà toàn tế bào, cũng như các vắc xin khác. Sau khi tiêm chủng vắc xin, trẻ có thể có những biểu hiện sốt nhẹ, đau tại chỗ tiêm và quấy khóc. Theo mô tả của bạn, cháu nhà bạn không bị tím tái, như vậy đây là phản ứng thông thường sau khi tiêm chủng. Tuy nhiên, các bà mẹ cần chú ý đến trẻ nhiều hơn, cho trẻ bú nhiều hơn, cho bú khi trẻ thức, theo dõi nhiệt độ không đắp bất cứ thứ gì lên vị trí tiêm. Khi trẻ sốt, li bì hoặc tím tái cần thông báo cho cán bộ y tế và đưa trẻ đến cơ sở y tế để thăm khám và xử trí kịp thời.

- CombeFive hiện đã có ở những tỉnh thành nào? Tôi ở TP HCM nhưng ở Từ Dũ đều hết 5 trong 1 và 6 trong 1. Hiện con tôi vẫn đang chờ để được tiêm ngừa tiếp. (Lê Phương Duy, 34 tuổi, Nhà Bè, TPHCM)

- Tiến sĩ Đặng Thị Thanh Huyền, Phó trưởng Văn phòng Tiêm chủng mở rộng Quốc gia, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương:

Xin chào độc giả của VnExpress! Cảm ơn các bạn đã gửi câu hỏi đến chúng tôi.

Văcxin phối hợp 5 trong 1 để phòng các bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do Hib, được triển khai trong chương trình tiêm chủng mở rộng từ năm 2010. Hiện nay, văcxin mới có tên thương mại ComBe Five được triển khai trong chương trình tiêm chủng mở rộng từ tháng 10/2018. Đến nay, văcxin này được cung cấp đến 63 tỉnh thành phố trên cả nước để triển khai cho trẻ em dưới 1 tuổi. Tuy nhiên, do văcxin được cung ứng vào giữa tháng 12/2018 nên qua ngày tiêm chủng định kỳ của một số địa phương. Các tỉnh thành phố này sẽ triển khai trong tháng 1/2019.

Trường hợp của con bạn, có thể liên hệ với trạm y tế xã, phường nơi bạn sống để biết lịch chính xác tại địa phương.

- Trẻ nếu có tiền sử dị ứng thì nên tiêm vacxin không thưa bác sĩ? Có cách nào phòng bệnh cho trẻ mà không phải tiêm phòng không ạ? Có các biện pháp gì để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh trong thời gian chờ tiêm vắc xin không? (Hà Minh Nhật, 24 tuổi, Thanh Hóa)

PGS.TS Trần Minh Điển:

Trẻ có tiền sử dị ứng với thời tiết hay bụi nhà,... thì không có chống chỉ định với tiêm vắc xin. Tuy nhiên, với các trường hợp dị ứng thuốc mạnh, thì cần phải đến các cơ sở y tế lớn có đủ điều kiện sàng lọc và theo dõi. Hiện, nay có nhiều bệnh viện nhi và sản nhi có phòng tiêm chủng, có thể đưa bé đến tiêm cho an toàn.

Tiêm phòng cho trẻ không chỉ phòng bệnh cho chính bản thân của trẻ mà còn tạo kháng thể chống bệnh tật tốt cho cả cộng đồng. Các bệnh tật đã có vắc xin phòng bệnh thì enne tiêm phòng cho cháu.

Với trẻ dưới 1 tuổi, các nguy cơ mắc nhiều bệnh như đường hô hấp, tiêu hóa, do hệ miễn dịch còn non yếu. Trong nhóm tuổi này lại cần phải tiêm chủng nhiều, do vậy, bạn cần chú ý phòng tránh các bệnh lý đường hô hấp như vệ sinh mũi sạch sẽ, tránh đưa con ra đi ngoài nhiều khi thời tiết thay đổi, nơi ô nhiễm môi trường, nơi đông người. Còn phòng các bệnh đường tiêu hóa, bạn cần cho con ăn chín uống sôi, vệ sinh tay chân sạc sẽ, kiểm soát các chất xuất tiết như phân, nước tiểu, chất nôn.

- Lịch tiêm chủng đối với vắc xin mới như thế nào thưa bác sĩ? (Nguyễn Thị Tuyết, 40 tuổi, Vĩnh Phúc)

- Tiến sĩ Nguyễn Xuân Tùng:

Hiện nay, Bộ Y tế đã ban hành lịch tiêm chủng mở rộng cho các đối tượng thuộc chương trình tiêm chủng mở rộng. Bao gồm các loại vắc xin phòng bệnh viêm gan virus B, bệnh lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, bệnh do Hib, sởi, viêm não Nhật Bản B và bệnh Rubella.

Lịch tiêm của bất kể vắc xin nào cũng phải theo quy định của Bộ Y tế hoặc hướng dẫn của nhà sản xuất. Do vậy, phụ huynh đưa trẻ đến cơ sở tiêm chủng để được tư vấn cụ thể lịch tiêm đối với từng loại vắc xin.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Minh Điển, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương.

- Hiện nay nhiều phụ huynh không đưa trẻ đi tiêm vắc xin vì muốn thuận theo tự nhiên. Theo bác sĩ có nên cho con đi tiêm phòng không? (Trần Thị Phương, 31 tuổi, TPHCM)

- PGS.TS Trần Minh Điển:

Hiện nay có một số ít các bà mẹ sử dụng cụm từ "thuận theo tự nhiên", chúng ta cần phải hiểu thuận theo tự nhiên như thế nào? Ví dụ như cho con bú mẹ và bú trực tiếp trên bầu sữa mẹ là thuận theo tự nhiên. Tuy nhiên, lịch sử y học đã giúp cho tuổi thọ tăng hơn, tỷ lệ trẻ sinh ra sống tăng lên, tỷ lệ tử vong trẻ giảm xuống dựa vào những thành tựu của y học hiện nay, trong đó sáng chế ra các vắc xin là những thành tựu cực quan trọng. Dựa vào vắc xin chúng ta đã thanh toán được rất nhiều bệnh mà những bệnh này đã gây đại dịch trên thế giới ví dụ như bệnh đầu mùa.

Do vậy, sống vừa thuận theo tự nhiên, những điều đúng đắn, phần khác chúng ta hãy cho con của mình được hưởng những thành tựu của y học để con sống khỏe hơn. Bạn có thể đến thăm những em bé bị ho gà, hay sởi, hiện đang nằm tại Bệnh viện Nhi Trung ương và hỏi các bà mẹ con mình tiêm phòng hay không thì sẽ hiểu được khi đứa trẻ bị bệnh sẽ nguy hiểm thế nào.

- Khác nhau giữa ComBe Five và Hexaxim là gì thưa các bác sĩ? Nếu có điều kiện để chọn, tôi nên chọn loại nào cho con? (Thanh Mai, 50 tuổi, Thanh Hóa)

- Tiến sĩ Đặng Thị Thanh Huyền:

Bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do Hib, bại liệt là những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và phổ biến ở trẻ em. Tuy nhiên, các bệnh này đều được phòng bệnh hiệu quả nhờ tiêm chủng văcxin. Hiện nay, có nhiều loại văcxin phòng các bệnh này trên thế giới. Tại Việt Nam, văcxin ComBe Five để phòng các bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do Hib cho trẻ dưới 1 tuổi, với lịch tiêm chủng như sau:

- Mũi 1 lúc 2 tháng tuổi. - Mũi 2 lúc 3 tháng tuổi. - Mũi 3 lúc 4 tháng tuổi.

Ngoài ra, các bé cần tiêm chủng văcxin bại liệt đồng thời.

Văc xin 6 trong 1 Hexaxim có thêm thành phần bại liệt nên các bé không cần uống thêm văcxin bại liệt. Do vậy, nếu có điều kiện, bạn có thể lựa chọn một trong hai loại văcxin này vì chúng có hiệu quả phòng bệnh tương đương nhau. Văcxin 6 trong 1 có thành phần ho gà vô bào nên tỷ lệ phản ứng thông thường như sốt, sưng đau tại chỗ thấp hơn văcxin ho gà toàn tế bào. Tuy nhiên, tỷ lệ phản ứng nặng như sốc, co giật, tím tái... của hai loại văcxin này là tương đương nhau.

- Con tôi tiêm Quinvaxem mũi 1 và uống kèm bại liệt lúc 2 tháng tuổi theo chương trình tiêm chủng mở rộng ở phường. Đến tháng thứ 3 do không còn vắc xin quinvaxem nên tôi tiêm cho bé vắc xin Infanrix hexa 6 trong 1. Nay nếu có vắc xin comBe five tôi có thể cho cháu tiêm tiếp mũi thứ 3 này không? Có ảnh hưởng gì không? (Nguyễn Thanh Tân, 32 tuổi, Hà Nội)

- Tiến sĩ Nguyễn Xuân Tùng:

Lịch tiêm chủng vắc xin phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/ viêm màng não do Hib áp dụng khi trẻ đủ 2, 3, 4 tháng tuổi. Trẻ đã tiêm các vắc xin quinvaxem hoặc Infanrix hexa thì sẽ tiêm mũi tiếp theo với vắc xin comBe five mà không cần phải tiêm lại từ mũi đầu và không có ảnh hưởng gì. Lưu ý, khoảng cách giữa các mũi tiêm tối thiểu là một tháng.

- Chào bác sĩ con em sinh ngày 17/5, lịch tiêm chủng ở xã em là 14 dương lịch hàng tháng. Ngày 14/8, bé được tiêm mũi quinvaxem đầu tiên vì 14/7 bé bị thiếu mất 3 ngày. Ngày 14/9 có tới trạm thì hết thuốc, ngày 14/10 thì được chích 1 mũi đùi thấy người chích ghi vào sổ là IPV mũi này không thấy bé sốt tìm trên mạng cũng không có. Và tới bây không có thuốc, hiện tại bé được 8 tháng thì bé có cần chích bù hai mũi kia thay thế bằng ComBe Five không? Và ở Trà Vinh đã có thuốc chích chưa ạ? Cảm ơn bác sĩ. (Yến Hà57, 25 tuổi, Trà Vinh)

- Tiến sĩ Đặng Thị Thanh Huyền:

Trường hợp của con bạn cần mang sổ tiêm chủng khi đưa con đến trạm y tế để các bác sĩ có chỉ định phù hợp. Với các thông tin bạn cung cấp, con bạn đã được tiêm một mũi văcxin 5 trong 1 và tiêm một mũi IPV. Văcxin IPV là văcxin phòng bệnh bại liệt được sử dụng ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Văcxin có thể ở dạng đơn hoặc phối hợp với các văc xin khác mà bạn thường nghe thấy như 5 trong 1 hoặc 6 trong 1. Con bạn cần được tiêm thêm hai mũi văcxin 5 trong 1 và uống văcxin bại liệt càng sớm càng tốt.

Hiện nay, văcxin ComBe Five đã được cấp đến tất cả địa phương. Tuy nhiên, một số địa phương sẽ triển khai trong tháng 12/2018 hoặc tháng 1/2019. Bạn hãy liên hệ với trạm y tế xã, phường nơi mình sống để biết lịch cụ thể.

- Bé nhà tôi 19 tháng, đã đến lịch tiêm nhắc lại vắc xin 5 in 1. Tuy nhiên, y tế phường liên tục hoãn lịch tiêm với lý do chưa đủ số cháu cùng tiêm. Tôi cũng đang băn khoăn về những thông tin liên quan đến văcxin này gần đây. Chuyên gia cho tôi hỏi, việc tiêm muộn văcxin của cháu như vậy thì có nên tiếp tục tiêm không? Liệu có mũi tiêm nào thay thế mũi này được không? Tôi xin cảm ơn. (pham huong, 28 tuổi, 59 Láng Hạ)

- Tiến sĩ Đặng Thị Thanh Huyền:

Trường hợp của con bạn đã 19 tháng, cháu cần tiêm nhắc văcxin 3 trong 1 phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván. Văcxin 5 trong 1 mà bạn đề cập đến sử dụng cho trẻ dưới 1 tuổi. Đối với các văcxin, nếu chưa được tiêm chủng đúng lịch thì cần được tiêm càng sớm càng tốt mà không phải tiêm nhắc lại các mũi trước đó.

- Tôi xin hỏi, sau khi tiêm, trẻ có thể có những biểu hiện, triệu chứng như nào? Và bậc phụ huynh nên làm gì? (Hoài Sa, 33 tuổi, Hà Nội)

- PGS. TS Trần Minh Điển:

Sau khi tiêm chủng, với các vắc xin như Quinvaxem hay ComBefive, thậm chí cả những mũi 5in1, 6in1 dịch vụ, trẻ cũng đều có các biểu hiện đau, có thể sưng nề đỏ tại nơi tiêm, sốt. Tuy nhiên, trẻ có thể có các biểu hiện lạ như quấy khóc dai dẳng, khó thở, sốt trên 39 độ, không đáp ứng thuốc hạ nhiệt hoặc da nổi vân tím, co giật. Đây là các biểu hiện nặng của phản ứng dị ứng và phản ứng phản vệ sau tiêm. Song, tỷ lệ này rất thấp và theo Tổ chúc Y tế thế giới, chỉ có tối đa 20 liều trong một triệu liều có phản ứng trên. Các phản ứng này nếu được xử lý kịp thời, tại các cơ sở y tế, thì không gây nguy hiểm đến tính mạng trẻ.

Khi đưa trẻ đi tiêm chủng, cháu cần được các bác sĩ khám sàng lọc để đảm bảo đủ điều kiện tiêm chủng. Bà mẹ cần biết con được tiêm những vắc xin gì, hiểu được những phản ứng sau tiêm là gì. Sau tiêm cần cho cháu lưu lại 30 phút tại địa điểm tiêm chủng để theo dõi và xử lý kịp thời nếu có những phản ứng bất thường xảy ra.

Phụ huynh cần theo dõi sau tiêm chúng tại nhà ít nhất 24 giờ, kể cả về đêm khi trẻ ngủ. Ngoài ra, cần cho trẻ ăn đủ, uống nước đủ, theo dõi nơi tiêm, không đắp bất cứ thứ gì vào vị trí tiêm, cặp nhiệt độ cho cháu 4-6 giờ mỗi lần. Cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay nếu trẻ có các dấu hiệu bất thường nêu trên.

Tiến sĩ Nguyễn Xuân Tùng, Trưởng Phòng quản lý tiêm chủng và an toàn sinh học, Cục Y tế dự phòng.

- Con của cháu 10 tháng tuổi, đã tiêm 5in1 mũi 1 và 2 là thuốc cũ Quinvaxem. Mũi 3 là chuyển sang loại thuôc mới của ấn độ ComBe Five, nhưng cháu không muốn dùng loại này, cháu muốn hỏi nếu tiêm ở trung tâm y tế dự phòng mũi 3 thì có được không ạ trong khi mũi 1 và 2 là thuốc Quinvaxem. (nguyễn thị ngọc mai, 32 tuổi, tân dương thủy nguyên hải phòng)

- Tiến sĩ Đặng Thị Thanh Huyền:

Văcxin Quinvaxem và văcxin ComBe Five là văcxin 5 trong 1 để phòng các bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm màng phổi/viêm màng não do Hib. Hai văcxin này có thành phần, hiệu quả phòng bệnh, tính an toàn, lịch tiêm chủng tương đương nhau. Nếu cháu bé đã tiêm hai mũi văcxin Quinvaxem thì cháu có thể tiêm mũi ba với văcxin ComBe Five.

- Chào bác sĩ, những biểu hiện nào được coi là phản ứng nặng, phản ứng nhẹ sau tiêm vắcxin? (Hà Anh, 30 tuổi, TP.HCM)

- PGS.TS Trần Minh Điển:

Với tiêm vắcxin ComBEfive, các phản ứng nhẹ là: sốt nhẹ, đau tại chỗ tiêm, sưng nề tại vị trí tiêm. Các phản ứng này thường hết sau 1-3 ngày, cần cho trẻ uống nước, bú mẹ đầy đủ, và theo dõi tiếp.

Các dấu hiệu nặng như trẻ quấy khóc dai dẳng, khó thở, thở ậm ạch, bỏ bú, sốt trên 39 độ, không đáp ứng với thuốc hạ nhiện, da nổi vân tím, chi lạnh, nôn chớ, co giật. Cần đưa trẻ đến cơ sở y tế, không tự ý dùng thuốc.

- Phụ huynh có biết đây là vắc xin mới và chưa được kiểm nghiệm để tiêm trên con mình không thưa bác sĩ? Vắc xin mới được thử nghiệm trong bao lâu và có kiểm tra thể chất của các bé đã tiêm trong thời gian bao lâu ạ? (Kim Hải, 29 tuổi, Tiền Giang)

- Tiến sĩ Nguyễn Xuân Tùng:

Vắc xin comBe five do công ty Biological E, Ấn Độ sản xuất và được tổ chức Y tế thế giới tiền thẩm định từ năm 2012. Tính đến nay, có trên 400 triệu liều đã được sử dụng ở trên 40 quốc gia. Nhiều nước đã đưa vắc xin này vào tiêm chủng mở rộng như Philippines... Vắc xin này đã được thử nghiệm lâm sàng ở Việt Nam và đã được Bộ Y tế cấp phép lưu hành từ năm 2017. Tất cả các lô vắc xin trước khi đưa vào sử dụng đều được viện kiểm định quốc gia vắc xin và sinh phẩm y tế kiểm tra chất lượng toàn diện. Trước khi đưa vào sử dụng trên phạm vi toàn quốc, Bộ Y tế đã triển khai trên quy mô nhỏ tại 7 tỉnh để tiêm cho trên 17.000 trẻ trong tháng 10 và tháng 11. Đến nay đã cấp phát và triển khai tiêm khoảng 15 tỉnh với khoảng 80.000 trẻ được tiêm. Cũng đã ghi nhận một số trường hợp sốt cao, quấy khóc tại một số tỉnh, thành phố và các trường hợp này đều đã ổn định sau khi được cán bộ y tế theo dõi xử trí. Theo tài liệu của Tổ chức Y tế Thế giới, tỷ lệ phản ứng thông thường đối với các vắc xin có chứa thành phần ho gà toàn tế bào trong đó có comBe five sốt 38, 39 độ chiếm tới 44,5%; phản ứng sưng chiếm 38,5%; đau 25,6%; nóng đỏ tại chỗ tiêm có thể tới 56,3%; các phản ứng khác như khóc kéo dài là 3,5%.

- Chào bác sĩ. Con cháu còn 1 mũi 5in1, đọc thấy các mẹ phản hồi nhiều trẻ gặp tai biến sau tiêm vacxin mới nên lo quá. Bé nhà cháu không cần tiêm nữa được không ạ? (Na Ri Nguyen, 29 tuổi, Hà Nội)

- PSG.TS Trần Minh Điển:

Chị nên đưa cháu đi tiêm nốt mũi 3 của vắcxin 5in1 ComBEfive. Trước tiêm cần khám sàng lọc, sau tiêm cần theo dõi cẩn thận cho bé. Đến 18 tháng, trẻ cần được tiêm nhắc lại bạch hầu, ho gà, uốn ván thì mới đảm bảo được hiệu quả miễn dịch cho bé, chống đỡ các bệnh nói trên.

- Bác sỹ cho em hỏi, hai loại văcxin Quinva xem và ComBe Five thì loại nào có chất lượng tốt hơn ạ? Vì sao ComBe Five lại có phản ứng thuốc nhiều như vậy? Và tiêm ComBe Five vào thời gian nào cho bé là tốt và an toàn nhất? Bé tiêm muộn so với thời gian chỉ định của y tế liệu có ảnh hưởng không? Cảm ơn bác sĩ ạ! (Sơn, 33 tuổi, Vĩnh Phúc)

- Tiến sĩ Đặng Thị Thanh Huyền:

Văcxin Quinvaxem và văcxin ComBe Five là văcxin 5 trong 1 để phòng các bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm màng phổi/viêm màng não do Hib trước một tuổi. Hai văcxin này có thành phần, hiệu quả phòng bệnh, tính an toàn, lịch tiêm chủng tương đương nhau. Nếu cháu bé đã tiêm hai mũi văcxin Quinvaxem thì cháu có thể tiêm mũi ba với văcxin ComBe Five.

Văcxin Quinvaxem được sử dụng hơn 40 triệu liều trong chương trình tiêm chủng mở rộng từ năm 2010. Văcxin ComBe Five mới được đưa vào tiêm chủng mở rộng từ tháng 10/2018. Theo thông báo của Tổ chức y tế thế giới, hai văcxin này đều đạt tiêu chuẩn tiền thẩm định và an toàn.

Văcxin ComBe Five đã được sử dụng với trên 400 triệu liều tại 43 quốc gia trên thế giới. Bạn có thể cho con tiêm văcxin ComBe Five vì hiện nay, văcxin Quinvaxem tạm ngừng sản xuất.

Việc tiêm chủng đúng lịch là cần thiết song những bé tiêm muộn thì cần tiêm các mũi tiếp theo càng sớm càng tốt mà không phải tiêm nhắc lại các mũi trước đó.

Tiến sĩ Đặng Thị Thanh Huyền, Phó trưởng Văn phòng Tiêm chủng mở rộng Quốc gia, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương.

- Tôi xin hỏi, việc chuyển đổi sang vắc xin mới được chuẩn bị lâu rồi, vì sao vắc xin chậm về và có phải do chất lượng vắc xin không? (Minh Nguyệt, 40 tuổi, Thanh Hoá)

- Tiến sĩ Nguyễn Xuân Tùng:

Vắc xin phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, Hib (quinvaxem) đã được đưa vào tiêm chủng mở rộng từ năm 2010. Năm 2016, nhà sản xuất thông báo ngừng sản xuất vắc xin quinvaxem trên phạm vi toàn cầu. Để đảm bảo tiêm chủng, phòng các bệnh nêu trên cho trẻ em, và được sự khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, Bộ Y tế đã xem xét quyết định về việc sử dụng vắc xin comBe five do công ty Biological Ấn Độ sản xuất có thành phần tương tự để thay thế Quinvaxem. Vắc xin comBe five được Tổ chức Y tế Thế giới tiền thẩm định từ năm 2012 và đã được thử nghiệm lâm sàng, cấp phép lưu hành tại Việt Nam từ năm 2017. Từng lô vắc xin trước khi đưa ra sử dụng đều phải được Viện kiểm định quốc gia vắc xin và sinh phẩm y tế kiểm định đạt chất lượng.

- Bác sĩ cho tôi hỏi, con nhà tôi đang tiêm Hexaxim được 2 mũi, do hết Quinvaxen. Vậy nay có thể quay lại tiêm vắc xin mới được không ạ? (Anh Quang, 29 tuổi, Bình Định)

- Tiến sĩ Nguyễn Xuân Tùng:

Lịch tiêm chủng vắc xin phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/ viêm màng não do Hib áp dụng khi trẻ đủ 2, 3, 4 tháng tuổi. Trẻ đã tiêm các vắc xin Hexaxim thì sẽ tiêm mũi tiếp theo với vắc xin comBe five mà không cần phải tiêm lại từ mũi đầu và không có ảnh hưởng gì. Lưu ý, khoảng cách giữa các mũi tiêm tối thiểu là một tháng.

- Chào bác sĩ. Bé nhà em 7 tháng tuổi, chưa tiêm 5in1 hay 6in1. Xin hỏi nên tiêm loại nào? Khác biệt giữa hai loại? Và có bao nhiêu loại của hai vacxin trên? Lý do 6in1 và 5in1 khan hiếm? Trân trọng! (Phan Gia, 27 tuổi, Hà Nội)

- Tiến sĩ Đặng Thị Thanh Huyền:

Theo lịch tiêm chủng, trẻ dưới 1 tuổi cần tiêm chủng đầy đủ 3 mũi văcxin phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib, bại liệt khi trẻ được 2, 3 và 4 tháng tuổi. Các văcxin 5 trong 1 hay 6 trong 1 tại các cơ sở tiêm chủng dịch vụ cũng có thành phần kháng nguyên tương tự như văcxin ComBE Five trong tiêm chủng mở rộng.

Dù bạn lựa chọn tiêm văcxin trong Tiêm chủng mở rộng hay tại các cơ sở tiêm chủng dịch vụ, bạn hãy lưu ý tiêm chủng đủ mũi văcxin phòng bệnh cho cháu để có miễn dịch chủ động tốt nhất phòng bệnh cho trẻ. Vì lý do gì trẻ phải hoãn tiêm thì tiêm bổ sung những mũi văcxin còn thiếu khi trẻ đủ điều kiện tiêm chủng trở lại.

- Chỗ chúng tôi đã hết vắc xin từ tháng 9, đến lịch tiêm mà không có vắc xin để tiêm. Nay có vắc xin mới nhưng tiêm quá lịch thì hiệu quả thế nào? Có an toàn không? (Văn Thành, 35 tuổi, Cần Thơ)

- Tiến sĩ Nguyễn Xuân Tùng:

Hiện nay, Bộ Y tế đã ban hành lịch tiêm chủng mở rộng cho các đối tượng thuộc chương trình tiêm chủng mở rộng. Bao gồm các loại vắc xin phòng bệnh viêm gan virus B, bệnh lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, bệnh do Hib, sởi, viêm não Nhật Bản B và bệnh Rubella.

Nếu trẻ chưa tiêm chủng đúng lịch thì tiêm chủng càng sớm càng tốt và hiệu quả, đảm bảo an toàn. Tuy nhiên, để đảm bảo chính xác độ tuổi phù hợp với lịch tiêm chủng, bạn đưa con đến cơ sở tiêm chủng để được tư vấn và tiêm chủng các vắc xin trong tiêm chủng mở rộng.

- Tôi muốn hỏi là con tôi đã tiêm mũi 1 vacxin 6 in 1 do Pháp sản xuất (tiêm dịch vụ). Vậy từ mũi 2 trở đi con tôi có tiêm được vacxin mới trong tiêm chủng mở rộng không? (Kiều Oanh, 31 tuổi, TPHCM)

- Tiến sĩ Đặng Thị Thanh Huyền:

Theo lịch tiêm chủng, trẻ dưới 1 tuổi cần tiêm chủng đầy đủ 3 mũi văcxin phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib, bại liệt khi trẻ được 2, 3 và 4 tháng tuổi. Các văcxin 5 trong 1 hay 6 trong 1 tại các cơ sở tiêm chủng dịch vụ cũng có thành phần kháng nguyên tương tự như văcxin ComBE Five trong tiêm chủng mở rộng.

Cháu nhà bạn đã tiêm một mũi văcxin 6 trong 1 trong tiêm chủng dịch vụ, bạn có thể cho trẻ tiếp tục tiêm các mũi văc xin 5 trong 1 trong tiêm chủng mở rộng kết hợp uống văcxin bại liệt. Bạn có thể yên tâm về tính an toàn và hiệu quả của những loại văcxin này. Vì lý do nào đó mà trẻ phải hoãn tiêm, trẻ có thể tiêm các mũi tiếp theo mà không cần tiêm lại từ đầu.

- Những trường hợp tiêm vắc xin về bị tím tái, tại sao các chuyên gia lại không cho rằng lỗi tại vắc xin? Xin hãy đi dẫn chứng cụ thể, giấy tờ và hình ảnh chứng minh, nguồn gốc của giấy tờ chứng minh đó. Tiêm vắc xin mới đã được kiểm chứng rõ ràng hay chưa mà đưa vào sử dụng đại trà? Cơ sở để người dân tin tưởng. Nếu cứ xảy ra tình trạng như hiện nay thì làm sao tôi dám cho con đi tiêm phòng. (Lê Nguyên, 29 tuổi, Tân Phước Khánh, thị xã Tân Uyên, Bình Dương)

PGS.TS Trần Minh Điển:

Vắc xin ComBEfive là vắcxin phối hợp 5 trong 1 bao gồm giải độc tố vi khuẩn bạch hầu, uốn ván, vi khuẩn ho gà bất hoạt, kháng nguyên virus viêm gan B và kháng nguyên vi khuẩn Hib. Lịch tiêm vắc xin này trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia cho trẻ dưới 1 tuổi vào lúc 2-3-4 tháng tuổi để đề phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm: bạch hầu, uốn ván, ho gà, viêm gan B và viêm phổi/viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib.

Vắc xin Com Befive do công ty Bioligical, Ấn Độ sản xuất. Vắc xin đạt tiêu chuẩn tiền thẩm định của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) từ 2012, tính đến nay đã có hơn 400 triệu liều vắc xin này được sử dụng ở 43 quốc gia.

Vắc xin đã được sử dụng ở thực địa tại 4 huyện ở Hà Nam năm 2016. Sau tiêm chủng ghi nhận một số phản ứng thông thường xuất hiện ở ngày thứ nhất bao gồm phản ứng tại chỗ tiêm như đau, đỏ từ 5-15%, sốt với 34-39%.

Nhằm rút kinh nghiệm triển khai trên toàn quốc, vắc xin này đã được triển khai trên 60 huyện ở 7 tỉnh là Bắc Giang, Yên Bái, Kon Tum, Bình Định, Đồng Tháp, Bà Rịa Vũng Tàu vào tháng 11/2018. Tổng số trẻ được tiêm là hơn 17.000. Các phản ứng thông thường cũng được ghi nhận là sốt, sưng đau nhẹ tại chỗ tiêm, quấy khóc. Một số trường hợp sốt cao, chỉ có 3 trường hợp phản ứng nặng (2 sốt cao co giật, 1 phản ứng phản vệ). Các trường hợp này đều được xử lý kịp thời và không có tử vong.

Do vậy, về nguồn gốc vắcxin có chất lượng đảm bảo đã được sử dụng an toàn tại 7 tỉnh trước khi tiêm chủng trên toàn quốc. Có một số trường hợp nặng như sốt cao, tím tái trong thời gian vừa qua đều được cha mẹ đưa đến cơ sở y tế và được các bác sĩ xử lý kịp thời.

- Thưa các chuyên gia cho tôi hỏi sự khác nhau các phản ứng, hiệu quả, tác dụng và an toàn giữa vacxin ComBE five và các văcxin của Pháp và Bỉ trong tiêm dịch vụ các bệnh viện? (Đăng Anh Việt, 26 tuổi, Tiền Giang)

- Tiến sĩ Đặng Thị Thanh Huyền:

Khác nhau cơ bản giữa văcxin phối hợp phòng bạch hầu – ho gà – uốn ván – viêm gan B – viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib (ComBE Five) đang sử dụng trong chương trình Tiêm chủng mở rộng với văcxin 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 khác tại các cơ sở tiêm chủng dịch vụ chủ yếu là thành phần ho gà toàn tế bào so với vô bào. Theo thông báo của Tổ chức Y tế thế giới, văcxin ho gà toàn tế bào có tỷ lệ phản ứng nhẹ như sốt, sưng đau tại chỗ tiêm... cao hơn so với văcxin chứa thành phần ho gà vô bào. Tuy nhiên, tỷ lệ phản ứng nặng của văcxin ho gà vô bào và toàn tế bào là tương đương nhau. Ngoài ra các thành phần kháng nguyên trong các loại vắc xin này gần như tương đương nhau.

Văcxin cũng như thuốc và các sinh phẩm, không có loại văcxin nào là an toàn tuyệt đối. Các trường hợp phản ứng sốc và phản ứng quá mẫn đều có thể xảy ra với bất kỳ thuốc hoặc văcxin nào ở một số trẻ có cơ địa nhạy cảm với thành phần có trong văcxin. Đối với các văcxin nhập khẩu vào Việt Nam, bao gồm văcxin ComBE Five và tất cả các loại vắc xin sử dụng trong Tiêm chủng mở rộng và tiêm chủng dịch vụ đều phải tuân thủ các quy định của Việt Nam. Các vắc xin này phải thực hiện các thủ tục để đăng ký lưu hành bao gồm các thử nghiệm cần thiết và đảm bảo đạt được các tiêu chuẩn theo quy định của Việt Nam và của Tổ chức Y tế thế giới. Văcxin chỉ được cấp phép sử dụng tại Việt Nam sau khi đã được kiểm định nghiêm ngặt và đạt được các yêu cầu của Việt Nam.

- Xin cho biết quá khứ cũng như các tiến trình thử nghiệm loại vắc xin này tại các nước khác? (Đức Nguyên, 35 tuổi)

- Tiến sĩ Nguyễn Xuân Tùng:

Vắc xin comBe five do công ty Biological E, Ấn Độ sản xuất và được tổ chức Y tế thế giới tiền thẩm định từ năm 2012. Tính đến nay, có trên 400 triệu liều đã được sử dụng ở trên 40 quốc gia. Nhiều nước đã đưa vắc xin này vào tiêm chủng mở rộng như Philippines, Ấn Độ... Vắc xin này đã được thử nghiệm lâm sàng ở Việt Nam và đã được Bộ Y tế cấp phép lưu hành từ năm 2017. Tất cả các lô vắc xin trước khi đưa vào sử dụng đều được Viện Kiểm định Quốc gia vắc xin và sinh phẩm y tế kiểm tra chất lượng toàn diện.

Theo báo cáo của nhà sản xuất gửi Bộ Y tế Ấn Độ, từ 21/11/2015 đến 20/11/2016, tổng số liều ComBE Five được sử dụng tại quốc gia này là khoảng 40 triệu liều.

- Xin chào các chuyên gia! Sau thời gian lo lắng về văcxin trước đây, đến hiện nay thông tin về văcxin ComBe Five còn ít, người dân hầu như chưa hiểu nhiều về loại văcxin này. Tôi nghe nói ComBe Five chất lượng tương đương Quinvaxem vậy có làm người dân đủ tin tưởng? Các chuyên gia có thể nói kỹ hơn về văcxin mới và các phương án sử dụng với trẻ chưa tiêm chủng hoặc các trẻ đã tiêm các mũi văcxin khác như Quinvaxem hay Pentaxim... để làm rõ hơn cho bạn đọc hiểu và an tâm. Xin cám ơn! (Duy Anh, 42 tuổi, Hà Nội)

- Tiến sĩ Đặng Thị Thanh Huyền:

Chào bạn! Được sự đồng ý của Bộ Y tế, văcxin phối hợp phòng 5 bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib, đã được triển khai trên quy mô nhỏ từ tháng 10/2018 nhằm rút kinh nghiệm về cách thức triển khai trước khi tiêm chủng trên cả nước.

Hiện nay, văcxin ComBe Five đã được cung ứng đến 63 tỉnh, thành phố, và sẵn sàng tiêm chủng cho trẻ dưới 1 tuổi từ tháng 12/2018. Văcxin ComBe Five có thành phần tương tự như văcxin Quinvaxem trước đây. Với những trẻ đã tiêm các mũi văcxin Quinvaxem hoặc Pentaxim có thể tiếp tục tiêm chủng bổ sung các mũi văcxin còn thiếu mà không cần tiêm lại từ đầu.

- Chào anh chị! Ngày 25/12 vừa rồi tôi có đưa con tôi đến trung tâm y tế để tiêm phòng vắcxin 5 trong 1 ComBE Five. Sau khi về nhà con tôi bị sốt cao liên tục 2 ngày phải đến bệnh viện. vậy anh/ chị cho tôi hỏi thuốc tiên phòng 5 trong 1 ComBE Five đã được kiểm nghiệm chưa mà đã cho vào sử dụng vậy? nếu trẻ em đã sử dụng thuốc này xảy ra tình huống xấu thì trách nhiệm này ai phải chịu ạ! mong anh/chị giải đáp giúp cho người dân như chúng tôi nhé! thanks anh/ chị! (Phước Sơn, 40 tuổi, Hà Nội)

- PGS.TS Trần Minh Điển:

Sau khi tiêm ComBE Five, cháu có biểu hiện sốt cao 2 ngày, chị đã đưa cháu đến bệnh viện là rất đúng. Ở đó, các bác sĩ sẽ thăm khám và theo dõi điều trị cho bé và cháu cũng đã ổn. Vắc xin ComBefive cũng giống như Quinvaxem, mũi 5 trong 1, 6 trong 1 dịch vụ đều có các phản ứng sau tiêm như sốt cao, quấy khóc, có thể tím tái.

Với vắc xin ComBEfive hiện nay, chúng tôi xin thông tin một số các vấn đề như sau:

Vắc xin ComBEfive là vắcxin phối hợp 5 trong 1 bao gồm giải độc tố vi khuẩn bạch hầu, uốn ván, vi khuẩn ho gà bất hoạt, kháng nguyên virus viêm gan B và kháng nguyên vi khuẩn Hib. Lịch tiêm vắc xin này trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia cho trẻ dưới 1 tuổi vào lúc 2-3-4 tháng tuổi để đề phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm: bạch hầu, uốn ván, ho gà, viêm gan B và viêm phổi/viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib.

Vắc xin Com Befive do công ty Bioligical, Ấn Độ sản xuất. Vắc xin đạt tiêu chuẩn tiền thẩm định của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) từ 2012, tính đến nay đã có hơn 400 triệu liều vắc xin này được sử dụng ở 43 quốc gia.

Vắc xin đã được sử dụng ở thực địa tại 4 huyện ở Hà Nam năm 2016. Sau tiêm chủng ghi nhận một số phản ứng thông thường xuất hiện ở ngày thứ nhất bao gồm phản ứng tại chỗ tiêm như đau, đỏ từ 5-15%, sốt với 34-39%.

Nhằm rút kinh nghiệm triển khai trên toàn quốc, vắc xin này đã được triển khai trên 60 huyện ở 7 tỉnh là Bắc Giang, Yên bái, Kon Tum, Bình Định, Đồng Tháp, Bà rịa Vũng Tàu vào tháng 11/2018. Tổng số trẻ được tiêm là hơn 17.000. Các phản ứng thông thường cũng được ghi nhận là sốt, sưng đau nhẹ tại chỗ tiêm, quấy khóc. Một số trường hợp sốt cao, chỉ có 3 trường hợp phản ứng nặng (2 sốt cao co giật, 1 phản ứng phản vệ). Các trường hợp này đều được sử lý kịp thời và không có tử vong.

Do vậy, về nguồn gốc vắcxin có chất lượng đảm bảo đã được sử dụng thử an toàn trước khi đưa vào sử dụng đại trà.

- Vacxin ComBE Five đã được sử dụng ở những địa phương nào, sau tiêm chủng có cháu nào bị phản ứng nặng không? Tôi ở Lâm Đồng hiện có vacxin này chưa? (Hà Trần, 33 tuổi, Lâm Đồng)

- Tiến sĩ Đặng Thị Thanh Huyền:

Sau khi triển khai trên quy mô nhỏ tại 7 tỉnh, Bộ Y tế đã chỉ đạo triển khai trên quy mô toàn quốc từ tháng 12/2018. Đến nay, đã có khoảng 70.000 trẻ được tiêm chủng văcxin ComBE Five tại 12 tỉnh triển khai tiêm. Theo báo cáo của các địa phương, ngoài phản ứng thông thường như (sốt nhẹ, sưng đau nhẹ tại chỗ tiêm, các triệu chứng khác như khó chịu, quấy khóc...) ghi nhận một số trường hợp sốt cao, quấy khóc kéo dài ở Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Bình Định, Quảng Ngãi, Kon Tum với tỷ lệ khoảng 0,0-5,5%, các trường hợp này đều đã ổn định sau khi được cán bộ y tế theo dõi, điều trị.

Trong thời gian triển khai vắc xin mới, cán bộ y tế hướng dẫn chi tiết cho cha mẹ về cách chăm sóc, theo dõi trẻ sau tiêm chủng và thông báo cho cán bộ y tế các phản ứng bất lợi. Các trường hợp phản ứng thông thường được báo cáo trong thời gian vừa qua là tín hiệu cho thấy các bậc cha mẹ quan tâm hơn tới sức khỏe con mình sau tiêm chủng. Riêng tại tỉnh Nam Định, có hai trường hợp trẻ tử vong tại nhà sau tiêm chủng từ 36 đến 48 tiếng. Hai trẻ đều được khám sàng lọc và tiêm vắc xin ComBE Five, uống vắc xin bại liệt tại trạm y tế, sau tiêm được theo dõi 30 phút tại trạm đúng qui định và không có biểu hiện bất thường. Sau khi về nhà, trong vòng một đến hai ngày trẻ có biểu hiện sốt nhẹ, gia đình tự cho uống thuốc hạ sốt, không đưa đến cơ sở y tế. Sang ngày hôm sau, gia đình thấy trẻ tím tái, khó thở nên đưa cháu đến bệnh viện huyện. Tuy nhiên, khi tới bệnh viện hai cháu đã tử vong.

Sở Y tế Nam Định đã khẩn trương tiến hành điều tra các trường hợp này và họp Hội đồng Tư vấn chuyên môn đánh giá nguyên nhân. Hội đồng đã có kết luận hai trường hợp trẻ tử vong sau tiêm chủng trẻ tử vong chưa rõ nguyên nhân, không nghĩ đến phản ứng phản vệ nặng sau tiêm vắc xin, không liên quan đến thực hành tiêm chủng.

Trường hợp của bạn có thể liên hệ với trạm y tế xã, phường gần nhất để được biết lịch tiêm chủng cụ thể của địa phương nơi bạn sinh sống.

- Cho em hỏi bệnh viện Nhi Trung ương có dịch vụ tiêm phòng vacxin không ạ? (Phạm thị thanh hải, 30 tuổi, Cầu DIễn, Nam Từ Liêm, Hà Nội)

- PGS.TS Trần Minh Điển:

Tại Bệnh viện Nhi trung ương có phòng tiêm chủng. Ở đây, chúng tôi sử dụng các vắc xin theo chương trình tiêm chủng mở rộng và một số các vắc xin dịch vụ. Các đối tượng hướng tới tiêm chủng là tất cả các trẻ trong độ tuổi tiêm chủng, đặc biệt trẻ có các bệnh lý bẩm sinh, mạn tính... Khi trẻ đến tiêm chủng được các bác sĩ nhi khoa sàng lọc và chỉ định. Sau tiêm, cha mẹ được tư vấn, hướng dẫn chăm sóc cẩn thận.

Thời gian tiêm chủng là giờ hành chính từ thứ 2 đến thứ 6 hàng tuần.

Xin chào độc giả VnExpress.net và chúc các cháu tiêm chủng đầy đủ, an toàn, bảo vệ tốt cho sức khỏe.

XEM THÊM

Lại thêm 30 trẻ chích ngừa ComBE Five nhập viện Những ngày qua Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Định tiếp nhận điều trị gần 30 ca bệnh nhi sốt cao sau khi tiêm văcxin ...

Những trường hợp cha mẹ tuyệt đối không cho trẻ tiêm vắc xin ComBE Five Mới đây, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung Ương đã cung cấp thông tin hướng dẫn chi tiết về những trường hợp không hoặc hoãn ...

Sau khi tiêm vaccine ComBE Five, trẻ sẽ gặp phản ứng gì? Phản ứng sau tiêm của vaccine ComBE Five là: sốt, đau, đỏ hoặc sưng nhẹ tại chỗ tiêm. Những biểu hiện này tự khỏi sau ...